نقش سازمان بهزیستی در نظام حکمرانی عرصه خیر (بررسی وظایف ، اهداف،چالش ها،نقاط قوت و ضعف وراهکارها و پیشنهادات)
گردآورندگان:علی اصغر لطیفی ،زهره بختیاری سفر(بهزیستی استان همدان)
latifi.marathon@gmal.com لطیفی
چکیده:
امروزه موضوع مشاركت های مردمی و امور خیریه مورد توجه و علاقه بسياري از سازمان‌هاي ملي، منطقه اي و بين المللي (دولتي و غيردولتي) است. اعتقاد بر اين است كه اساسا توسعه بدون مشاركت آحاد مردم عملي نخواهد بود. به همين دليل ميزان مشاركت مردم در تصميم گيريها يك معيار اساسي در توسعه جامعه و دموكراسي حاكم بر هر كشور است با اين نگرش مشاركت هم هدف است هم وسيله. وسيله است زيرا بسياري از اهداف جامعه در سايه مشاركت مردمي تحقق مي يابد. باعنایت به اهمیت مشارکتهای مردمی در امور رسیدگی به وضعیت نیازمندان جامعه ،سازمان بهزیستی برای توسعه این امر اقدام به ایجاد (( حوزه مشارکت های مردمی )) نموده تا به این ترتیب با استفاده از مجموعه ای ارگانیک در سطوح صف و ستاد ، هدایت برنامه های فقر زدایی و خود اتکایی محرومان جامعه را با مشارکت مردم در دست بگیرد . در این مجموعه سعی نویسندگان مقاله بر این است که با شناساندن ابعاد وسیع کاری و رسالت اجتماعی و فرهنگی بهزیستی بعنوان بزرگترین نهاد خدمت رسانی در عرصه خیر و نیز چالش ها و مشکلات ساختاری و رو ساختاری این سازمان گامی در جهت بهبود وضعیت و توانمند سازی جامعه هدف و نیل به آرمانهای اساسی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در توسعه و رفاه همگانی بردارد
واژگان کلیدی: بهزیستی ؛،مشارکت مردمی؛سرمایه اجتماعی؛موسسات خیریه؛حکمرانی خیر.
طرح مساله:
معرفی سازمان بهزیستی
سازمان بهزیستی کشور از مهمترین نهادهای حمایتی دولتی است که از طریق بودجه عمومی به افراد معلول و محروم جامعه کمک می‌نماید. پس از پیروزی انقلاب، سازمان بهزیستی کشور از ادغام سازمان‌های خیریه و حمایتی که در این بخش فعالیت می‌کردند، آغاز به کار کرد. سازمان بهزیستی کشور با گستره وسیع مأموریتها و وظایف قانونی یکی از مؤسسات دولتی است که به تبع مأموریتهای محوله دارای قوانین متعدد و مصوبات هیأت وزیران مربوط به فعالیتهای ذاتی خود میباشد. دراین طیف خدمت رسانی از طفل شیرخوار فاقد سرپرست گرفته تا سالمند ناتوان(به لحاظ سنی)، از آسیبهای اجتماعی مختلف اعم از اعتیاد، انحرافات اجتماعی، معلولان به تفکیک انواع معلولیت، زنان بی سرپرست وخودسرپرست، خدمات حمایتی و توانبخشی و پیشگیری دریافت مینمایند. وجود حدود 25 هزار مرکز غیردولتی مختلف موضوع ماده 26 قانون تنظیم برخی از مقررات مالی دولت(در 13 نوع مرکز و مؤسسه غیردولتی) به عنوان بزرگترین شرکای غیردولتی سازمان باری از تصدیهای دولتی را برعهده گرفته است که فعالیت آنها تابع قوانین مشخص و منسجم میباشد.در این میان بیشترین حجم قوانین در دستگاههای دولتی نصیب سازمان بهزیستی شده است که خود گویای تکالیف قانونی و سنگینی آن است.

ارتباط بهزیستی با مفهوم حکمرانی خیر:
بهزیستی همواره به عنوان یک سازمان دولتی با اهداف حمایت از اقشار آسیب پذیر و در معرض آسیب اعم از کودکان بی سرپرست و زنان سرپرست خانواده، معلولین جسمی و ذهنی ،سالمندان ،معتادین بهبود یافته و داشتن تعهد مدنی و قانون نسبت به باز توان کردن و توانمندسازی این اقشار با بیش از ۵۳ وظیفه تخصصی معرفی گردیده و در راستای عمل به این اهداف، وظایف چندگانه ای را عهده دار است. از آنجایی که مفهوم و ماهیت و ذات بهزیستی با خیریه و عرصه خیر مرتبط است ،مسلما ارتباط تنگاتنگی هم با نظام حکمرانی عرصه خیر دارد حال به مفهوم حکمرانی نگاهی بیاندازیم، حکمرانی خوب به عنوان بوجود آورنده روابط متقابل ، حمایت کننده و همکارانه بین دولت،جامعه مدنی و بخش خصوصی معرفی شده است. ماهیت روابط بین این سه گروه فعال و ضرورت مکانیسمهاي قدرتمند براي تسهیل تعامل بین آنها جزء مفروضات مهم و اساسی تلقی میشود.حکمرانی خوب به عنوان مفهومی است که داراي چنین ویژگیهایی باشد:مشارکت، شفافیت در تصمیم سازي، پاسخگویی، حاکمیت قانون، توانایی پیش بینی آینده،اعمال دمکراتیک، آزادي هاي مدنی .(جاسبی و نفری1388صفحه 9) سازمان ملل متحد حکمرانی را اینگونه تعریف می‌کند :حکمرانی مجموعه ای از اقدامات فردی و نهادی عمومی و خصوصی برای برنامه ریزی و اداره مشترک امور و فرایند مستمری از ایجاد تفاهم میان منافع متفاوت و متضاد است که در قالب اقدامات مشارکتی و سازگار حرکت می‌کند و شامل نهادهای رسمی و ترتیبات غیررسمی و سرمایه اجتماعی شهروندان است .(یزدانی، ۱۳۹۱ صفحه ۷ )خواهیم دید که مولفه های بهزیستی اعم از شاخص های کمی مانند درصد توانمندی رفاهی، شغلی ،تحصیلی، خانواده ،ازدواج و همچنین شاخص های جهانی امید به زندگی، داشتن یک وعده غذای گرم در روز، داشتن سرپناه و شلتر ،نسبت جمعیت بازتوان شده به کل جمعیت جامعه هدف نیازمند زیر خط فقر کشور و یا درصد آسیب دیدگان اجتماعی و معتادین بهبود یافته نسبت به جمعیت کل شهر یا منطقه و غیره از جامعیت و چشم اندازه مناسبی برخوردار نیست. از این رو ضرورت این احساس میشود که نقاط قوت و ضعف بهزیستی شناخته شده و در جهت اهداف خاص و عام این سازمان پرداخته شده و صیقل داده شود.
اهداف تحقیق:
بررسی شرح وظایف حوزه مشارکتهای مردمی بهزیستی در حوزه حکمرانی امور خیر و نقاط قوت و ضعف و تهدیدها و فرصت ها و راهکارها و نتایج قابل عمل و اثربخش و نقش تعیین کننده آن در رسیدن به سایر اهداف تخصصی بهزیستی .
ضرورت و اهمیت تحقیق:
از آنجاکه دست اندر کاران محترم همایش خیر ماندگار در صدد بررسی عرصه خیر و چالش ها و مشکلات و فرصت ها و تهدیدهای این حوزه در کشور بوده و می باشند و سازمان بهزیستی هم یک سازمان پیشرو و متقدم دولتی با ماهیت حکمرانی امور خیر در تحقیق های علمی و بررسی های اجرایی به منظور بهبود عملکرد خود در این زمینه ها بوده، ضرورت پیدا کرد که نقش سازمان بهزیستی در نظام حکمرانی عرضه خیر مورد مداقه دقیق تر و بهتر قرار گرفته و با تمرکز بر فعالیت های عملیاتی و اجرایی این سازمان در حوزه مشارکت‌های مردمی بصورت پایلوت در استان همدان و قابل تسری به سایر استان های کشور و در حد توان محققین به این بحث و مهم پرداخته گردد.
حکمرانی خوب به عنوان فرصتی برای افزایش رشد اقتصادی امنیت اقتصادی و بهبود فضای کسب و کار می‌تواند نقش مهمی در رسیدن به اهداف پایدار توسعه و رفاه ایفا کند . حكمراني مجموعه اي از اقدام هاي فردي و نهادي، عمومي و خصوصي براي برنامه ريزي واداره مشترك امور است و فرايند مستمري از پديدساختن تفاهم ميان منافع متفاوت ومتضاد است كه در قالب اقدام هاي مشاركتي و سازگار حركت مي كند و شامل نهادهاي رسمي و ترتيب هاي غيررسمي و سرمايه اجتماعي شهروندان است(یوسفی و بابایی1394).
به باور دیوید هلد اگر مردم بدانند فرصت هایی براي مشاركت موثر در امر تصميم گيري وجود دارد، معتقد خواهند شد كه مشاركت در امور كاري ارزشمند است و فعالانه مشاركت خواهند كرد و تصمي مگيري هاي دست هجمعی را اجباري قلمداد خواهندكرد. وي دموكراسی مشاركتی را موجب تسریع تکامل انسان، ارتقای احساس سودمندی سیاسی، كاهش احساس بینابینی از مراكز قدرت و کمک به شکل گیری شهروندانی فعال و آگاه و دلبسته به امور حکومتی می داند.(علینی و غفاری1394 صفحه 5)
در این مطالعه بررسی ارتباط حکمرانی خوب درعرصه خیر خصوصاً در سازمان‌های دولتی نظیر بهزیستی و نیز ارتباط میان حکمرانی خوب در عرصه خیر با سرمایه اجتماعی که پیوند بسیار دقیقی با تمام اقشار جامعه خصوصاً اقشار زیر خط فقر آسیب پذیر و آسیب دیده اجتماعی دارد بررسی شده است.( ابعاد سرمایه اجتماعی رامیتوان : 1- شکل‌گیری تعهدات و انتظارات در درون شبکه های متنوع اجتماعی یا به عبارت مشارکت گروهی و جمعی 2-اعتماد به عنوان یکی از مقوله‌های مهم 3-اعتماد موجب همکاری و هماهنگی بین اعضای جامعه ۴ -تبادل اطلاعات به صورت کم هزینه و راحت برای تقویت همکاری بین فردی و بین گروهی بیان کرد.) (صفریان و امام جمعه زاده،1396)همچنین ضرورت دارد با توجه به اصالت و ماهیت حوزه مشارکتهای مردمی که بر مشارکت فعال مردم و نهادهای مدنی استوار است و در حقیقت این اجزا بخشی از حکمرانی عرصه خیر تلقی می شوند ،اجزای ریز و درشت ارتباطات مختلف مردمی و نهادهای خصوصی و عمومی حوزه خیر با بهزیستی و در نهایت با متن جامعه بررسی شود .
روش تحقیق:
محققان درین طرح به صورت کتابخانه‌ای و بررسی مشاهدات و مستندات عینی و عملیاتی در طول خدمت خود در بهزیستی استان همدان و با وجود فعالیت ای قبلی در حوزه های گوناگون بهزیستی اعم از توان‌بخشی، اجتماعی و پیشگیری و کسب تجارب از دورترین و محروم ترین روستاهای استان و همچنین مناطق محروم و حاشیه نشین شهرهای بزرگتر و مرکز استان به این امر دست یازیده اند. امید است که یافته های این تحقیق کمک شایانی به بهبود و رونق فعالیت های مقدس سازمان بهزیستی ونیل به اهداف والای همایش خیر ماندگار داشته باشد
وظایف عملیاتی حوزه مشارکتهای مردمی بهزیستی به شرح ذیل میباشد:
1-کمک هزینه و اهداء جهیزیه به مدد جویان و نیازمندان.
2-جلب و جذب خدمات داوطلبین.
3-جلب و جذب گروههای همیار متخصص و غیر متخصص.
4- اجرای طرح حامی کودکان و تحت پوشش قرار گرفتن مددجویان و ایتام توسط خیرین.
5-پیگیری املاک وقفی به بهزیستی.
6-جمع آوری زکات فطره.
7-جلب و جذب مشارکت های نقدی ،غیر نقدی و خدماتی مردمی.
8-اجرای طرح شکرانه سلامت(واریز مبلغی از حقوق ماهیانه پرسنل علاقمند ادارات به حساب مشارکت ها.)
9-اجرای طرح صدقه تلفنی با کد #1400028*4*733* در سراسر استان توسط علاقمندان.
10-تفاهم نامه با سازمانهای دولتی و غیر دولتی.
11- اجرای طرح بیمه تامین آتیه جهت فرزندان بهزیستی سراسر استان توسط خیرین .
12- افتتاح حساب بانکی و واریز مبلغ ماهیانه توسط خیرین جهت فرزندان بهزیستی (طرح حکمت).
13-شرکت در نمایشگاههای ازدواج و غیر بنفع حمایت از جامعه هدف.
آسیب شناسی فعالیت ها/برنامه های حوزه مشارکت های مردمی.
آسیب شناسی فعالیت تشکیل شورای مشارکتهای مردمی:
نقاط قوت:
1-تاکید مقامات ارشد استان بخصوص استاندار به همکاری همه جانیه با بهزسیتی و پشتوانه ای قوی جهت اهداف سازمان.
2-لازم الاجرا بودن مصوبات شورا جهت کلیه سازمان ها و عموم مردم.
3-شفاف سازی اعتماد سازی و فرهنگ سازی امور مشارکتی و حمایتی و نیز کمکهای نقدی و غیرنقدی جهت عموم مردم
نقاط ضعف:
1-برگزاری اندک و دیرهنگام جلسات بخصوص قبل از اعیاد و مراسم مهم.
2-عدم حضور دقیق و به موقع مقامات ارشد استان و عدم اهتمام کافی به تشکیل شورا.
3-عدم آشنایی اعضای شورا با دستورالعمل ها و نکات راهبردی حمایتی و مشارکتی بهزیستی.
4-عدم آشنایی اعضای شورا با شرح وظایف تک تک اعضا و بروز انتظارات اضافی و خارج از عرف و دستورالعمل.
5-وجود یک دیدگاه آرمانی و خارج از واقعیت در نزد اکثر اعضا و عدم شناخت از مشکلات ساختاری بهزیستی.
فرصت ها:
1-حضور اعضای کارآمد و علاقمند به حل مشکلات معیشتی و رفاهی در بین آحاد مردم و لزوم استفاده از آنان .
2-وجود بنگاه های اقتصادی قوی و علاقمند به توسعه همه جانبه استان و استفاده از دیدگاه های آنان .
3-وجود دستورالعمل های قوی حمایتی از این بنگاه ها وافراد خیر در زمینه های تشویقی مقل ارائه هزینه جبران کارآیی معلولین، تسهیلات اشتغالزا و بیمه کارفرمائی در بهزستی استان.
4-وجود جامعه هدف تحصیل کرده و دارای تخصص های مختلف حرفه ای و هنری و نیاز اکثر کارآفرینان به این نیروها .
5-تلفیق تمامی فرصت های بالا در زمینه گسترش و توسعه روحیه مشارکتی در جامعه از طریق اعضای متنفذ شورا.
تهدیدها:
1- وجود سازمان ها و نهادهای حمایتی موازی با بهزیستی و کمرنگ نمودن حضور و فعالیت بهزیستی در زمینه توسعه همه جانبه جامعه.
2-اعتبارات کم حمایتی و معیشتی بهزیستی استان و پایین بودن دامنه ریالی کمک هزینه زندگی جهت اکثر جامعه هدف استان.
3-تحت الشعاع قرارگرفتن فعالیت های شورای مشارکت استان از حیث قدرت نهایی و توسعه طلبی نهادهای موازی حمایتی.
4-افزایش آسیب های اجتماعی شکاف طبقاتی جامعه و افزایش مقدار جامعه هدف استان منتج ازآن و تاثیر برتصمیم گیری شورا و سیاست های حمایتی بهزیستی.
پیشنهادات: (بر اساس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها)
1- بازنگری در دستورالعمل ها و سیاست های حمایتی و معیشتی بهزیستی در زمینه افزایش دامنه ریالی کمک هزینه ها و بسته های حمایتی توسط بهزیستی کشور و ابلاغ به استان ها .
2-بازنگری در سیایت ها و دستورالعمل های شورای مشارکت و ترکیب اعضای آن در سطح ارشد استان و لزوم تاکید قانونی از مجاری سطح بالای کشور به آنان در زمینه اهتمام بیشتر و حضور قوی در شورا و کمک همه جانبه فکری و عملی به اهداف شورا.
3-اطلاع رسانی اهداف و عملکرد شورای مشارکت در سطح استان و کشور اط ریق جراید و صدا و سیما و لزوم آشناشدن اکثریت مردم با اهداف و عملکرد مذکور و بسترسازی فرهنگی و اجتماع جهت ادامه حیات آن .
آسیب شناسی فعالیت برگزاری برنامه‌های ماه مبارک رمضان:
نقاط قوت:
1-اهمیت فوق العاده ماه مبارک رمضان در معرفی بهزیستی و اهداف عملکرد و وظایف آن به امور مردم.
2-افزایش درصد کمک و مشارکت مردم و دستگاههای دولتی به بهزیستی در این ماه .
3-ارتقاء سطح بینش و شناخت مردم از نیازهای بهزیستی و جامعه هدف به خصوص فرزندان شبانه روزی.
4-مانور تبلیغاتی مثبت بهزیستی در خلال همایشها مراسم گلریزان ضیافت مهر و سایر برنامه های عمومی در این ماه و حمایت سایر ارگانها.
نقاط ضعف:
1-موازی کاری سازمان بهزیستی با کمیته امداد و وجود رقابت هر چند منفی در جذب کمکها و فطریه.
2-وجود تنش و رقابت منفی نسبی در عملکردها مثل برپایی چادرهای دریافت فطریه و انعکاس آن در جامعه.
3-عدم استفاده کامل از ظرفیت این ماه توسط بهزیستی بدلیل کمبود نیرو و امکانات. مثل صندوقهای جمع آوری فطریه ، خودرو و سایر امکانات

فرصت ها:
1-حمایت استانداری و فرمانداریها و نیز ائمه جماعت و امام جمعه شهرستانها بر ارائه فطریه به جامعه هدف بهزیستی .
2-تشکیل ستاد رمضان در چندین جلسه در بهزیستی استان و شهرستانها .
3-حمایت نرم افزاری و سخت افزاری ارگانها در طول ماه رمضان .
4-افزایش حمایت عموم مردم و کسبه و اصناف و مساجد در حمایت از بهزیستی .
5-حمایت کتبی مراجعه محترم تقلید از ارائه فطریه به جامعه هدف بهزیستی
تهدیدها:
1-بالا بودن امکانات کمیته امداد و برخی موءسسات خیریه دارای مجوز در جمع آوری فطریه و اطلاع رسانی به عموم مردم نسبت به بهزیستی.
2-عدم برگزاری ضیافت مهر و گلریزیان در برخی شهرستانها بدلیل نداشتن اعتبار .
3-تاکید بیش ازر حد بهزیستی ونیز سایر نهادهای تبلیغلتی مذکور بر فرزندان شابنه روزی و غفلت از سایر افراد جامعه هدف.
پیشنهادات: (بر اساس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها)
1-تقویت امکانات نرم افزاری و سخت افزاری بهزیستی استان در قبل از ماه رمضان و بسیج نیروها امکانات جهت بهره مندی بیشتر از فیوضات مادی و معنوی این ماه در پیشبرد اهداف.
2-عقد تفاهم نامه با کمیته امداد قبل از عید سعید فطر در زمینه عدم تعارض و تنش بر موارد مشابه .
3-اطلاع رسانی کلیه وظایف و اهداف و معرفی جامعه هدف کل استان به مردم در قالب برنامه های تلویزیونی ، رسانه ها ، مطبوعات و غیره
آسیب شناسی فعالیت تأمین کمک هزینه جهیزیه و ازدواج:

نقاط قوت:
1-افزایش آمار ازدواج مددجویان و توان خواهان جامعه هدف که از اهم موارد و ازلامات قانونی و شرعی و عرفی جامعه می باشد .
2-کمک به بازتوان شدن جامعه هدف بخصوص زنان سرپرست خانواده و دختران شبانه روزی.
3-جلوگیری از ورود جامعه هدف در سن ازدواج به آسیبهای اجتماعی و تقویت و ایجاد کانون گرم خانواده
4-کمک به سایر معاونتها در جذب اعتبارات ملی و استانی در زمینه ازدواج و تامین جهیزیه .
5-تشویق خیرین به تکمیل جهیزیه نوع عروسان جامعه هدف .
نقاط ضعف:
1-کمبود اعتبارت در این زمینه کاهش سالیانه آن از سوی بهزیستی کشور .
2-پرداخت دیر هنگام اعتبارات و در انتظار ماندن زوجین در شرف ازدواج.
3-عدم پرداخت این مبالغ جهت افراد ازدواج کرده سالیان قبل.
4-کند بودن روند پرداخت اعتبارات و رسیدگی به اسناد در ذیحسابی استانها.
5-کم بودن مبلغ اعتبار جهت هر زوج.
فرصت ها:
1-اهمیت خیرین به امر ازدواج مددجویان و کمک به تامین جهیزیه .
2-در اولویت بودن ازدواج در جامعه بخصور حمایتهای بیشتر ارگانها مثل ورزش و جوانان.
3-وجود کار گروه خاص این زمنه در استانداریها و الزام دستگاهها به فعالیت در این امر .
4-اعتبارات خئب بانکی در این زمینه .
5-خروج جامعه هدف در شرف ازدواج از چرخه حمایت سازمان و پوشش افراد پشت نوبت
تهدیدها:
1-درخواست درصدی از افراد مزدوج از سازمان بابت تکمیل سایر درخواست ها مثل اشتغال و مسکن که شاید خارج از توان سازمان باشد.
2-عدم آموزش مهارتهای زندگی و زناشویی به جامعه هدف که اکثرا منجر به طلاقهای زود هنگام شده که آنهم منجر به هدر رفتن مبلغ کمک هزینه و جهیزیه آنان میشود.
3-ازدواج زود هنگام و بدون برنامه ریزی و آموزش یرخی مدد جویان که منجر به طلاق خواهد شد.
پیشنهادات: (بر اساس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها)
1-آموزش به موقع و سازمان یافته جامعه هدف در شرف ازدواج در زمینه های مهارتهای زندگی و زناشویی
2-تقویت اعتبارت ملی و استانی در این زمینه .
3-افزایش مبلغ کمک هزینه و جهیزیه جامعه هدف .
4-کمک در زمینه تامین مسکن و اشتغال مددجویان و نیز توانمندی کامل آنها
آسیب شناسی فعالیت جلب مشارکت از طریق صندوقهای صدقات:
نقاط قوت:
1-عمومی و مردمی نمودن امر مشارکت مردمی و آشنانمودن مردم کوچه و بازار (عمدتاً بیگانه) با فعالیت ها بهزیستی .
2-جلب مشارکت آتی و در اسرع وقت و انتقال سریع به اهداف موردنظر سازمان .
3-جلوگیری از تکدی گری و فعالیت گدایان سودجو در سطح شهر و زیبا نمودن فضای شهری و جلوگیری از بروز چهره زشت فقر.
4-تقویت باورهای دینی افراد در زمینه ارائه صدقه بخصوص در معابر ورودی و خروجی شهری و ایام سفر.
5-تقویت چهره بهزیستی در مقابل سازمان های مشابه در نزد عموم مردم.
نقاط ضعف:
1-تعداد کم این صندوقها در سطح شهر.
2-محدودیت جا و مکان و فقدان اجازه رسمی از مراجع قانونی جهت نصب این صندوقها.
3-قیمت بالای ساخت هر صندوق.
4-تعدد سازمان های مختلف با صندوقهای گوناگون مثل کمیته امداد،محک، خیریه های گوناگون و سرگردانی متقاضیان و بروز آشفتگی و عدم اعتماد در متقاضیان.
فرصت ها:
1-دید مثبت مراجع محترم تقلید و عظام در زمینه ارائه صدقه به جامعه هدف بهزیستی.
2-همسویی صدقات و فطریه و نذورات مردم در ماه مبارک رمضان با اهداف عالیه بهزیستی.
3-اشتیاق ادارات و نهادهای سطح شهر نسبت به نصب صندوق در مکان مربوطه.
4-تنوع و تکثر جامعه هدف بهزیستی و امکان انجام تبلیغات و سیع و جذاب جهت فعالیت این صندوقها مانند عکسهای جامعه هدف، نمادهای تبلیغاتی و غیره.
تهدیدها:
1-عدم همکاری سازمان های موازی مثل کمیته امداد و رقابت نه چندان مثبت با بهزیستی در نصب صندوقها..
2-امنیت نه چندان کامل صندوقها و امکان سوء استفاده افراد سودجو.
3-چرخش آلودگی میکروبی از طریق سکه ها و اسکناس داخل صندوق و احتمال انتقال به جامعه هدف متقاضی.
پیشنهادات: (بر اساس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها)
1-هماهنگی با مرجع مربوطه در ارتباط با اجازه تام و کامل بهزیستی کشور و استان در نصب و جایگذاری این صندوقها بنحو شایسته در اماکن عمومی و مهم شهرها.
2-تبلیغات و اطلاع رسانی به عموم مردم در زمینه معرفی اهداف و عملکرد و چهره شایسته بهزیستی به عموم مردم و تشویق به ارائه صدقات در این صندوقها .
3-هماهنگی با مراجع عالیه قانونگذاری در ارتباط با عدم رقابت منفی نمادهای موازی مثل کمیته امداد در نصب صندوق و نیز بررسی موسسات خیریه دارای صندوق از لحاظ مالی و صحت عملکرد.
آسیب شناسی فعالیت طرح حامی:
معرفی طرح حامی:
طرح حامی طرحی مفید در بهزیستی میباشد با اهداف ذیل:۱ـ رفع ضروریات اولیه زندگی۲ـ درمان۳ـ مسکن۴ـ تحصیل.
فرد حامی با پرداخت مبلغ ماهیانه (به حساب مستمری و یا هر حساب دیگری که به نام افراد نیازمند افتتاح میگردد) در دوره زمانی که حامی تعیین میکند از افراد نیازمند حمایت میکند.شرکت در این طرح قدمی در جهت کاهش هزینه های زندگی و ارتقا سطح رفاه شهروندان نیازمند تحت حمایت بهزیستی می باشد..

نقاط قوت:
1-کاهش هزینه های حمایتی بهزیستی در زمینه کمک هزینه ها، پوشاک، تحصیل و … فرزندان شبانه روزی.
2-تقویت نگاه انسان دوستانه عموم مردم به مقوله سرپرستی و نگهداری و رسیدگی به کودکان نیازمند.
3-کاهش وابستگی آتی این کودکان به سیستم دولتی.
4-استفاده از نظرات و دیدگاه های مردمی بخصوص افراد داوطلب در بحث آینده نگری این کودکان.
5-ایجاد وفاق اجتماعی و حس همبستگی جمعی در جامعه از طریق پذیرفتن ضمنی این کودکان در خانواده ها.
نقاط ضعف:
1-نگاه صرفاً عاطفی برخی افراد به این طرح و انتظار داشتن از بهزیستی در زمینه دخالت در زندگی فرد در خانواده خود و یا مرکز.
2-دیدگاه مبتنی بر تفکیک سنی و جنسی کودکان نیازمند از سوی برخی خیرین و توجه به گروههای سنی کوچکتر و بخصوص دختران .
3-ارائه هدایا و کمکهای نه چندان مفید و نیز تکراری و دور از فضای فرهنگی و تربیتی کودک توسط خیرین.
4-ناتمام ماندن مدت اجرای طرح و انصراف برخی از خانواده ها از حمایت از کودک.
5-بروزمشکلات عاطفی در کودکان تحت پوشش این خانواده ها و بروز رفتارهای پرخاشگرانه به خانواده اصلی.
فرصت ها:
1-وجود سیستم قوی در جامعه و تاکید دین مبین اسلام به تقویت و تداوم این امر خیر.
2-وجودخانواده های بدون فرزند و یا دارای فرزندان کم و نیاز عاطفی به پرکردن خلاء تنهایی والدین از این طریق.
3-همکاری مدارس و مهدهای کودک در فرهنگسازی این امر مهم بخصوص در اوایل فصل پاییز و اواخر زمستان.
4-وجود اعیاد مختلف و مناسبت های مذهبی گوناگون در کشور و تشویق افراد به این کار مثل ماه رمضان.
5-تاکید همه جانبه مسئولین کشور و تمامی ارگانها به اهمیت این امر و کمک به ایتام مثل اطعام و غیره.
تهدیدها:
1-وجود و حضور رقیب قوی (کمیته امداد) در راس این امر و به حاشیه کشیده شدن عملکرد بهزیستی
2-عدم حمایت فعالیت های بهزیستی در طرح حامی توسط مراجع مذهبی و کشوری به طور کامل و کمرنگ بودن فعالیت بهزیستی.
3-تخریب چهره واقعی و انسانی و مذهبی این امر بتوسط عملکرد کمیته امداد در بحث دعوت از خیرین و نمایش عکس و اطلاعات ایتام بطور کاملا نامناسب به عموم مردم جهت عضویت در این طرح که با مبانی اسلامی و انسانی واصل حفظ حرمت این افراد در تضاد است.
پیشنهادات: (بر اساس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها)
1-فرهنگسازی قوی و قاطع بهزیستی از طریق جراید و صدا و سیما بخصوص در ایام ماه مبارک رمضان جهت عموم مردم و شناساندن چهره واقعی این نیازمندان بدون خدشه به هویت انسانی آنها در جهت اهداف بهزیستی
2-اطلاع رسانی به عموم داوطلبین این طرح در زمینه نیازهای مبرم کلیه گروههای سنی و جنسی ذیربط و عدم تفکیک جنسی و سنی.
3-مشاوره با خانواده اصلی و ارائه راهکارهای مفید در زمینه عدم دخالت بیجا در رابطه متقابل کودک با خیر.
4-مشاوره با خیر در زمینه عدم دخالت و کنجکاوی در زندگی شخصی و خانوادگی کودک و نیز لزوم ادامه این طرح.
آسیب شناسی فعالیت طرح بیمه کودکان با مشارکت شرکتهای بیمه:
-اهمیت طرح بیمه فرزندان اسمانی( بیمه عمر کودکان تحت پوشش بهزیستی)
با توجه به اينكه كودكان تحت حمايت سازمان بهزيستی هنگام ترخيص نيازمند داشتن سرمايه برای زندگی هستند طرح بيمه آتيه كودكان آسمانی برای تعداد زیادی از اين كودكان با عاملیت چند بیمه و با مشارکت خیرین در دست اجراست..در بحث حمايت از فرزندان سازمان بهزيستی و فرزندان زنان سرپرست خانوار دو بحث مطرح است،1-تأمين نيازهای روزمره آنها كه به كمك طرح اكرام ايتام در قالب تأمين هزينه روزمره زندگی انجام می شود 2- حمايت از فرزندانی كه خصوصا در شيرخوارگاه ها و مراكز شبه خانواده نگهداری می شوند. وقتی اين كودكان از مراكز تحت نظارت بهزیستی ترخيص می شوند نيازمند تأمين جهيزيه، مسكن، اشتغال و … هستند كه برای اين كار طرح پيشرفته بيمه آتيه كودكان آسمانی تدوین شده است
نقاط قوت:
1-کاهش هزینه های بهزیستی در زمینه کمک هزینه زندگی و اشتغال مسکن و سایر هزینه های فرزندان شبانه روزی.
2-افزایش حس استقلال و هویت فردی و اجتماعی فرزندان شبانه روزی و نیز استقلال مالی در شروع دوران زندگی انفرادی و بلوغ.
3-کاهش وابستگی این فرزندان به سیستم دولتی و حمایتی و جلوگیری از تضادها و انتظارات بیجا و غیرمنطقی.
4-برنامه ریزی جامع و مستقل زندگی و آموزش و تحصیل و اشتغال جهت فرزندان.
5-ایجاد حس تعلق اجتماعی در این فرزندان و اطمینان و اعتماد به جامعه و پذیرش اصولی درآن.
نقاط ضعف:
1-اختصاص بیمه به گروههای سنی و جنسی خاص و یا با شرایط خاصی از سوی خیرین.
2-عدم اختصاص بیمه به فرزندان بالغ و بخصوص پسر و بروز تفکیک جنس و سن بین فرزندان و بروز شکاف اجتماعی.
3-عدم اطمینان برخی خانواده ای دارای فرزند شبه خانواده و خود فرزندان به این طرح بدلیل مدت طولانی آن.
4-عدم وجود شرکت بیمه دارای ارتباط قوی با خیرین و شناسایی و توجیه آنها .
5-تحمیل تمام فرایند برعهده بهزیستی که عمده ان یافتن خیرجهت انعقاد قرارداد می باشد.
فرصت ها:
1-وجود دستورالعمل جامع و بسته های کامل سرمایه ای و بیمه ای جهت انتقاد قرارداد به هر طریق و قیمت .
2-پشتوانه قوی بیمه (بانک مرکزی) و حمایت همه جانبه از قرارداد بخصوص تاکید برفرزندان و منافع آنان.
3-تاکید صریح و قوی ریاست سازمان در هر دوره برادامه این طرح.
4-نگاه مثبت جامعه به مقوله حمایت از فرزندان بی سرپرست و اولویت این امر خیر به سایر امور خیر.
5-نگاه مثبت سازمان بر نوع خدمت رسانی فرزندان (داشتن اهداف بلندمدت و نه کوتاه مدت مثل کمکهای موردی).
تهدیدها:
1-نگاه صرف کالایی و اقتصادی برخی بیمه های این بحث.
2-عدم توجه به مبانی و زوایای اجتماعی- فرهنگی این طرح جهت فرزندان توسط بیمه ها .
3-عدم آشنایی بیمه ها با فرایند شبه خانواده و امور حمایتی بهزیستی.
4-عدم اختصاص پرسنل خاص و ماهر در شرکتهای بیمه به این طرح.
پیشنهادات: (بر اساس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها)
1-فرهنگسازی و تبلیغات جهت خیرین به منظور انعقاد قرارداد بیمه جهت تمامی گروههای سنی و جنسی فرزندان.
2-فرهنگسازی جهت فرزندان و خانواده آنان در زمینه چگونگی این طرح و لزوم برنامه ریزی جهت استفاده دقیق از منافع طرح.
3-توجیه شرکت های بیمه در یافتن و توجیه خیرین به منظور انعقاد این قرارداد.
4-انتخاب یک شرکت بیمه موثق و معتبر به منظور گردهم آمدن کلیه قراردادها به صورت جامع.
5-اختصاص کارشناس خبره و ماهر در شرکت های بیمه جهت رسیدگی به پرونده های این نوع قراردادها.

اهم مشکلات حوزه مشارکتهای مردمی ناشی از رخدادهای منفی اخیر اقتصادی کشور(رکود،تورم و…):
1-کمبود اعتبارت و منابع مالی واریزی از بهزیستی کشور جهت جامعه هدف خصوصا در زمینه ازدواج و جهیزیه با توجه به اندک بودن سرانه مورد نظر جهت هر نفر و افزایش بی سابقه قیمت کالاها و ملزومات اولیه زندگی مشترک.
2-کاهش میزان مشارکتهای مردمی و کاهش همکاری و همیاری عموم مردم خصوصا خیرین قدیمی و با سابقه با بهزیستی بویژه در زمینه مشارکت نقدی بواسطه کاهش سرمایه اجتماعی سازمانهای خیریه وابسته به دولت که آنهم به جهت عواملی مثل تشکیل کمپین های مردمی مخالفت با برخی سازمانهای خیریه غیر بهزیستی بوجود آمده است که متاسفانه عواقب آن بطور غیر مستقیم هم متوجه این سازمان گشته که نمونه بارز آن عدم مشارکت کامل مردم در جمع آوری فطریه در روزهای اخیر بوده که آمار مذکور نسبت به سال گذشته تقریبا نصف گزارش شده است.
3-کاهش تولید و تعطیلی اکثر واحدهای تولیدی همچنین افت نسبی و کاهش عملکرد کمی و کیفی کشاورزی بواسطه کاهش منابع آبی و تغییر سبک زندگی مردم روستاها و سایر عوامل که منجر به مهاجرت روز افزون روستاییان به شهر ها و تشکیل حاشیه هاو شهرک های اقماری شده است موجب افزایش تعداد مصرف کنندگان و مشاغل کاذب و در نهایت افزایش جامعه هدف نیازمند سازمانهای حمایتی گشته است که خود مشکلات قبلی را افزایش میدهد.
4-تعدد خودروها در سطح شهر ها و جاده ها و کاهش ایمنی و کیفیت خودروها و عدم تناسب با ظرفیت های مورد نظر و همچنان پایین بودن فرهنگ رانندگی (در نبود سایر مولفه های سبک مدرن زندگی مثل بیمه های عمرو زندگی) سبب افزایش تصادفات و حوادث و آنهم سبب افزایش تعداد معلولین و مجروحین و خانواده های بیکار و مقروض و آسیب دیده شده است که خود سبب افزایش ورودی حوزه توانبخشی سازمان است که حجم زیادی از کمک های مردمی و اعتبارات را میطلبد.
5-پایین بودن سطح اشتغال،سطح وفاق اجتماعی،رضایت اجتماعی،مسئولیت پذیری،آستانه تحمل اجتماعی،وجدان کاری،رتبه شادی(خصوصا در استان همدان نسبت به سایر استانها)وسایر مولفه های خاص توسعه جامعه مدنی موجب بروز رفتارهای فردی و جمعی ضد اجتماعی،رفتارهای پرخاشگرانه، رشد آسیبهای اجتماعی خاص و فرد گرایانه و سودجویانه گشته است که نتیجه آن در افزایش بی اعتمادی اجتماعی، مفاسد اقتصادی ،طلاق،اعتیاد،روابط نامشروع و …دیده میشود که خود ورودی حوزه اجتماعی و پیشگیری سازمان را افزایش میدهد که به نوبه خود وابسته به افزایش جذب مشارکت مردمی میباشد.

جدول شناسايي گلوگاههاي فساد حوزه مشارکت های مردمی
ردیف گلوگاه شناسایی شده (نقاط آسیب خیز) زمینه های عینی بروز فساد راهکار پیشنهادی راهکار الزامی
1 صندوق صدقات شهرستانها و موسسات خیریه کمبود نظارت بر میزان واریزی صندوق و نداشتن صورتجلسه شمارش و ندادن آمارواطلاعات به مسئولین ذیربط بهزیستی استقرار صندوق در ملا عام ونقاط قابل مشاهده (جلوی موسسه ویا سالن اصلی)با ذکر تعداد و شماره و نصب دوربین و ثبت صورتجلسه بازگشایی و شمارش توسط اعضای هیات مدیره و گزارش مصور به معاونت مشارکت الزام شهرستانها به بازدید از صندوق ها و ثبت صورتجلسه و ارسال گزارش مصور به معاونت
2 حساب مشارکتهای مردمی متمرکز سازمان واریز مبالغی بدون عنوان و نیت خیر از مبدا نامعلوم شخصی یا دولتی و هزینه کرد در جهات غیر ضروری سازمان و نه جامعه هدف اطلاع رسانی دقیق به عموم مردم و نهادهای دولتی و غیر دولتی بابت ارائه قبض تصویری یا تلگرامی یا پیامکی با ذکر نیت به کارشناس مشارکت ستاد یا شهرستان و جمع آوری اسناد در اسرع وقت و هزینه کرد جهت جامعه هدف با توجه به نیات خیرین الزام شهرستان و اقدام معاونت در زمینه اطلاع رسانی به عموم مردم در طول شش ماهه دوم بطرق مختلف پوستر،نامه،و…خصوصا در ایام خاص سال و مناسبت ها مثل پوستر پوشاک زمستانی و لوازم التحریر و لبخند مهربانی و اخذ گزارش و دریافت فیش واریزی و هزینه کرد آن
3 عملکرد کلی موسسات خیریه عدم ارائه آمار و اطلاعات دقیق خصوصا میزان مشارکت مردمی به بهزیستی شهرستان تجدید نظر در ارائه گواهی هاو تاییدیه های قانونی به مسئولین خصوصا مدیر عامل و الزام و مقید نمودن ایشان به همکاری صادقانه و شفاف با بهزیستی دریافت گزارش کامل سه ماهه از آمار مشارکتهای مردمی از شهرستانها و انعقاد تفاهم نامه با سایر سازمانها و الزام شهرستانها به صدور قبض انبار و اخذ رسید دریافت از مددجو
نتیجه گیری:
نظام مشاركت بهزیستی به شدت تحت تاثير عوامل پيراموني است. فضاي سياسي حاكم بر جامعه، يكي از عناصري است كه بر مشاركت مردم در بهزیستی تاثير مي‌گذارد. چنانچه سياست‌هاي بهزیستی همسو با اوضاع سياسي اجتماعي جامعه نباشد، جلب مشاركت مردم و پياده كردن اين نظام به سختي امكان‌پذير است. اوضاع اجتماعي جامعه مي‌تواند بر نظرها و گرايش‌هاي مردم تاثير بگذارد. اگر مردم نظر منفي نسبت به بهزیستی پيدا كنند، نمي‌توانند به سهولت آنها را به مشاركت دعوت نمود. ساختار بهزیستی بايد مبتنی بر مشاركت‌ باشد. مشاركت‌پذيري در زمينه مسائل مالي و غیر مالی همواره وجود دارد. آنچه مهم است، پذيرش ديدگاه‌هاي ديگران و زمينه‌سازي براي اعمال نظرات ديگران است. به عبارتي ساختار حقوقی و مديريتي بهزیستی بايد ضمن پذیرش مشاركت مردمی ، همواره انعطاف‌ و چرخش لازم را براي متحد شدن با نظرات و ديدگاه‌هاي علمي و بروز را داشته باشد. بهزیستی در استراتژي‌هاي بلند مدت خود بايد مشاكت جامعیت دار را به عنوان يك اصل مهم مورد توجه قرار داده و در اين مورد از ديدگاه صاحبنظران جامعه استفاده كند.
توسعه مشاركت مالي در بهزیستی، نهايتاً منجر به توسعه فعاليت‌ها، ايجاد رضایت در جامعه هدف و ايجاد روحيه همیاری در خانواده بزرگ آن مي‌باشد. عوامل ياد شده از پيش‌نيازهاي توسعه سیستماتیک و پایدار هر كشور است. مشاركت غيرمالي در بهزیستی مي‌تواند به اصلاح مكانيزم‌ها و تدوين راه‌كارهاي نوين در پيشبرد اهداف بهزیستی منجر شود

راهکارهای پیشنهادی رفع مشکلات وموانع حوزه مشارکتهاي مردمی و امور خیر در عرصه حکمرانی خیر:
1-ارتباط قوی با مقامات ارشد استان و کشور جهت بهرمندی از امکانات دیگر دستگاهها برای حل مشکلات جامعه هدف..
2-شفاف سازی اعتماد سازی و فرهنگ سازی امور مشارکتی و حمایتی جهت عموم مردم.
شفافیت، مقوله ای است که در جهت تقویت رابطه حکومت با شهروندان، یک حرکت اساسی در بهبود سیاستگذاری قلمداد میشود و یکی از مؤلّفه های اساس ی حکمرانی خوب به شمار میآید. از میان عناصر مختلف حکمرانی خوب، شفافیت را میتوان یک رکن بنیادین جهت نیل به این تئوری در نظر گرفت .(طاهری و ارسطا 1395)
3-بازنگری در دستورالعمل ها و سیاست های حمایتی و معیشتی بهزیستی در زمینه افزایش دامنه ریالی کمک هزینه ها و بسته های حمایتی توسط بهزیستی کشور و ابلاغ به استان ها .
4-اطلاع رسانی اهداف و عملکرد شورای مشارکت در سطح استان و کشور ازطریق جراید و صدا و سیما و لزوم آشناشدن اکثریت مردم با اهداف و عملکرد مذکور و بسترسازی فرهنگی و اجتماع جهت ادامه حیات آن .
5-تقویت امکانات نرم افزاری و سخت افزاری بهزیستی استان در قبل از ایام مهم مذهبی سال و بسیج نیروها امکانات جهت بهره مندی بیشتر در ایام مهم سال در پیشبرد اهداف.
6-ارتباط بیشتر با مراجع عالی قانونگذاری در رابطه با انتقال سرریز اعتبارات دستگاه های دولتی و نیمه دولتی (مثل اعبارات ماده17 شهرداری ها) به بهزیستی و تقویت آن .
7-به منظور توسعه مشاركت مردمي در سازمان بهزیستی، مديران اين نهاد بايد مديريت و كنترل عوامل بيروني (به شرح مدل) را در دست گيرد. ضروري است با اتخاذ تدابيري نسبت به ايجاد نگرش مثبت در مردم و مسئولان اقدام گردد.
8-نظام مشاركت بهزیستی بايد مورد بازنگري مجدد قرار گيرد. در اين نظام بايد جايگاه خاصي براي نهادهاي غيردولتي ملي و بين‌المللي درنظر گرفته شود.
9-سازمان بهزیستی براي عملي نمودن فعاليت‌ها و اصلاح مكانيزم‌هاي خود، همواره نيازمند مشاركت علمي پژوهشگران است. در حال حاضر با وجود فراهم بودن زمينه، امكان حضور متخصصان فراهم نگرديده است. ضروري است در نظام مشترك بهزیستی به اين مهم توجه گردد.
10-به منظور ايجاد گرايشات مثبت در توده‌هاي مردم، بهزیستی بايد با استفاده از ابزارهاي مختلف، عملكرد خود را به صورت شفاف، خالي از شعار و تبلغ به اطلاع مردم برساند.
11-بهزیستی بايد در كنار مشاركت‌هاي مقطعي به دنبال نهادينه نمودن مشاركت و ايجاد پايداري در آن سطوح مختلف باشد.
12-بهزیستی بايد از دخالت در درگيري‌هايي كه ممكن است منجر به قطع حمايت مردم (حتي در حد ذهن) بشود، شديداً بپرهيزد. به عبارتي، موضع‌گيري اين نهاد بايد به گونه‌اي باشد كه همه مردم در هر شرايطي، احساس تعلق خاطر نسبت به آن داشته باشند.
13-بهزیستی براي توسعه نظام مشاركت خود، نيازمند استفاده از صاحب‌نظران اين رشته است. ضروري است متخصصان مشاركت به همين منظور دعوت شوند.
14-اگر بخواهيم مشاركت را نهادينه كنيم، بايد يك ساخت مشاركتي را طراحي كنيم و با پذيرش ارزش‌ها در جامعه، نقطه شروع اين حركت مورد توجه قرار گيرد.
15-براي اجراي مشاركت نيازمند فراهم نمودن يك بستر مناسب در اين خصوص مي‌باشيم.
16-از عوامل موثر در مشاركت و همياري مردم در زمينه‌هاي مختلف، وجود فرهنگ مشاركت و روح جمعي حاكم بر جامعه مشاركت كننده است.

نمونه اطلاع رسانی اهداف و وظایف بهزیستی بزبان فارسی و انگلیسی:

منابع و مآخذ:
1- طراحي مدل حكمراني خوب بر اساس نامه مالك اشتر و مقايسه آن با اصول حكمراني خوب بانك جهاني ،يوسفي،محمد رضا، بابايي،فهیمه، ، 1394
2- مبانی دینی سرمایه اجتماعی و رابطه آن با حکمرانی خوب ،علینی،محمد،غفاری،غلامرضا، ،تهران ،1394
3- بررسی تطبیقی مبانی اصل شفافیت از دیدگاه اسلام و نظریه حکمرانی خوب ، طاهری،محسن، ارسطا، محمدجواد، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال سوم ، شماره سوم ،تهران ،پاییز 5931
4- طراحی الگوي حکمرانی خوب بر پایه نظریه سیستم هاي باز، جاسبی،جواد، نفري،ندا، فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال چهارم، شماره 16 ،تهران، زمستان 1388
5- بررسی رابطه مفهومی و تاثیر حکمرانی بر سیاستگذاری عمومی، یزدانی زازرانی، محمدرضا، فصلنامه پژوهش های روابط بین الملل ،دوره نخست ،شماره چهارم،تهران، ۱۳۹۱
6- الگوی حکمرانی خوب سرمایه اجتماعی و توسعه همه جانبه ، صفریان ،روح ا… امام جمعه زاده ،سید جواد،فصلنامه دولت پژوهی مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی ،سال سوم ،شماره ۱۲ ،تهران ،زمستان ۱۳۹۶ .
باسپاس از مسئولین گرامی همایش خیر ماندگار و آرزوی توفیق الهی جت شما عزیزان
لطیفی،بختیاری
بهزیستی استان همدان
09189124294
latifi.marathon@gmal.com لطیفی

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *