راهکار های فناوری اطلاعات و ارتباطات در شفاف سازی خیریه ها

راهکار های فناوری اطلاعات و ارتباطات در شفاف سازی خیریه ها
امیررضا کولیوند،
کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات، مسوول فاوا خیر ماندگار
Amirrezak86@gmail.com

چکیده:
فناوری ها همواره در خدمت انسان، نسبت به ارتقای عملکرد، اثربخشی و کارایی انسان بوده است. جامعه مدنی نیز به عنوان بخش سوم از بکارگیری و بهره برداری از فناوریهای نوین دور نبوده است. در این پژوهش کاربردهای تکنولوژیهای نوین مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد بررسی قرار گرفته است. تطبیق فناوری های نوین منجمله سیستم بازشناسی با امواج رادیویی ، بلاکچین، هوش مصنوعی و همچنین اینترنت اشیا با نیازهای خیریه ها و سازمانهای مردم نهاد مورد پژوهش قرار گرفته است. هر یک از فناوریهای نوین می تواند در خیریه های و سازمان های مردم نهاد بکارگرفته شده و موجب ارتقای عملکرد، امنیت و شفافیت فعالیتهای آنها شود. با بررسی خیریه ها و با استفاده از فناوری های مختلف مانند هوش مصنوعی و بلاکچین نشان داده شد که چطور این فناوری های میتوانند باعث افزایش امنیت و شفافیت بیشتر مبادلات در سمن ها و خیریه ها گردد و اینکه چطور می توان باعث کاهش خطاهای انسانی گردید.

کلید واژه: فناوری اطلاعات، بلاکچین، اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، خیریه، سمن

 
1. مقدمه:
دنیای امروزی، عصر اطلاعات بوده که همگان را مجبور ساخته که از فناوری در تمام بخش¬های مختلف استفاده نمایند. با گذشت زمان و پیشرفته تر شدن ابزارهای فناوری اطلاعات، شکل کسب و کارهای سنتی تغییر کرده و حتی مدیریت شهرها و کشورها نیز دگرگون شده اند. پیشرفتی که باعث شده است اطلاعاتی با حجم بالا در زمانی طولانی در کوچکترین قطعه سخت افزاری به اسم هارد یا رم ذخیره گردد. خیریه¬ها نیز از این روند مستثنی نبوده و پیشرفت تکنولوژی بر آنها نیز اثرگذار بوده. این اثرگذاری تا حدی پیش رفته است که خیریه¬ها بدون ابزار فناوری اطلاعات اثربخشی و کارایی ضعیفی داشته و خیریه های سنتی به مرور زمان جای خود را به خیریه های پیشرفته تر می¬دهند. از جمله فناوری های موجود می توان به اینترنت اشیا، فناوری بلاکچین، رمزارز ها و هوش مصنوعی نام برد. خیریه های گوناگون جهت شفاف سازی مبادلات مالی و تضمین امنیت مبادلات خود از روش های مختلفی مانند نشر صورتحساب های مالی خود در بخش های مختلف در گروه ها و شبکه های اجتماعی استفاده میکنند. ولی در حال حاضر می توان با استفاده از هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین هم از صحت امنیت مبادلات اطمینان حاصل کرد و هم به صورت زنده تمام تراکنش ها را مستقیم زیر نظر ارزیابی قرار داد که کوچکترین خطایی توسط هوش مصنوعی و یادگیری عمیق شناسایی شده و به سیستم اطلاع رسانی گردد.
2. سیستم بازشناسی با امواج رادیویی (RFID) در خیریه¬ها
امروزه اکثر سازمانهای خیریه در ایران تنها وبسایت خود را برای احراز هویت اجتماعی برپا می¬کنند و عملاً متوجه منافع اقتصادی و اجتماعی شبکه اجتماعی نیستند (توکلی, 1387). این گروه، وبسایت خود را تنها امتیازی تبلیغاتی در مقایسه با رقبا و در راستای معرفی خود به حجم وسیع تری از مخاطبین می¬بینند. چنانچه استفاده از وبسایت را به عنوان کانال جدیدی در جهت درآمد سازی به نفع هدف¬های انسان دوستانه جزو راهبردهای اساسی خیریه¬ها ببینیم، متوجه خواهیم شد که داشتن یک وبسایت خوب و موثر با مؤلفه های ارزشیابی مشخص که آن را به سامانه ای تعاملی بین یاری دهندگان، یاری شوندگان و مسئولان سازمان¬های نیکوکاری تبدیل کرده باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار است (توکلی, 1387). در کنار و بسایتها از تکنولوژی هوش مصنوعی نیز می¬توان برای تضمین امنیت صندوقهای خیریه استفاده نمود. در اندونزی در مسجد موشلا با استفاده از هوش مصنوعی و اینترنت اشیا توانسته اند صندوق¬هایی ایجاد کنند که سیستم بازشناسی با امواج رادیویی با به اختصار RFID بتواند از سرقت احتمالی صندوق¬های خیریه در مکانهای شلوغ و بزرگ جلوگیری کند. استفاده از این سیستم خطر سرقت جعبه¬های خیریه در مساجد و زیارتگاه ها را کاهش می¬دهد، زیرا این سیستم جدا از مجهز بودن به زنگ هشدار و درگاه پیام کوتاه، به RFID نیز مجهز است تا دسترسی به جعبه¬های خیریه باز بتواند ایمن¬تر باشد. اگر جعبه خیریه به زور برداشته یا برچیده شود، این سیستم کار می¬کند، سیستم اعلانی را به صورت زنگ هشدار و پیام کوتاه ارسال می¬کند تا از سرقت جعبه خیریه آگاه شوند (Defnizal & Ernes, 2020).
3. فناوری بلاکچین در خیریه ها و سازمان های مردم نهاد
فناوری بلاکچین ابزاری جدید است که کاربرد آن به سرعت در امور مالی و سایر برنامه¬های روزمره در حال گسترش است. بلاکچین اساساً مجموعه¬ای مجاز از سوابق داده است که قابل تغییر نیست و توسط مجموعه¬ای از رایانه¬ها که به یک کاربر اختصاص ندارند، مدیریت می¬شود. هر یک از بلوکهای داده با استفاده از اصول رمزنگاری (زنجیره ای) محافظت شده و به یکدیگر مرتبط می شوند. برای اصلاح یک عنصر، دسترسی به همه رایانه های سازنده زنجیره لازم است تا بتوان داده ها را رمزگشایی کرد (Foti & Marino, 2020).
اگر تجزیه و تحلیل را به سازمان های غیردولتی و بنیادهای بشردوستانه بین المللی بسط دهیم، می¬توانیم به مرکز امور اقتصادی و مدیریتی برسیم که بیشترین مشکلات اداری و طراحی پروژه را تحت تأثیر قرار داده اند (May, 2016). با این وجود، دولتهای ملی برای اهداف امنیت ملی به شفافیت مالی و حسابداری در مورد منابع مالی سازمانهای غیردولتی و اهداف قانونی آن ها نیاز دارند (Marriage, 2017). بنیان گذاران، جریانهای مالی و اهدا کنندگان سازمانهای غیردولتی و انجمنهای محلی بی¬شمار فاقد مجوز تحت نظارت عمیق قرار گرفته اند و نشان می¬دهد که اغلب فعالیتهای خیریه، که ظاهراً با هدف ترویج سیاستهای فراگیر انجام می¬شود، در واقع پوششی برای اهداف کاملاً متفاوت است (Cerruti, 2019). فعالیت این نوع سازمانها را می¬توان از طریق فناوری بلاکچین مورد رصد قرارداد که در آینده مشکلات کمتری ایجاد گردد. فناوری بلاکچین ابزاری جدید است که استفاده از آن در امور مالی و سایر برنامه های روزمره به سرعت در حال گسترش است. (Foti & Marino, 2020). پایش سازمان¬های غیردولتی چندین مشکل برای نهادهای بشردوستانه و سازمان های غیردولتی مختلف ایجاد کرده است که «ناخواسته» شبکه¬ها و سیستم¬های تروریستی را که در کلاهبرداری بین المللی یا اعمال نفوذ سیاسی بر دولتهای ملی فعالیت می¬کنند، تامین مالی می¬کنند را درست کرده است. حتی برخی سازمانهای غیردولتی ممکن است از انجمنهای ضد یهودی، تبلیغات قومی یا نفوذ عوامل اقتصادی پنهان برای اهداف که ارتباط چندانی با امور خیریه ندارند، حمایت کنند (Peter Simpson & Foundation, 2002).
به طور متناقضی، بلاکچین اغلب توسط رسانه های جریان ناآگاه به عنوان ابزاری فنآوری مغایر با اصول شفافیت تفسیر می-شود. این تصور غلط ناشی از استفاده غیر شفاف بازرگانان از ارزهای رمز پایه است. از آنجا که آنها مبتنی بر فناوری بلاکچین هستند، مبادلات ارزهای رمزنگاری شده و مبادلات بر روی سیستم عامل رمزها اغلب با پولشویی و شبکه های جنایی بین المللی مرتبط است. این مورد به سادگی وجود ندارد، همانطور که با نگاهی عمیقتر به نحوه مبادله ارزهای رمز پایه نشان داده شده است. این فرآیند بسیار طولانی است و به روشهای پیچیده فناوری اطلاعات برای مثلث بندی مالی و بانکی نیاز دارد. این نظارت توسط دولتها و شرکتهای امنیتی حوزه فناوری اطلاعات که در مواجهه با سرقت هویت دیجیتال و اوراق بهادار ارز رمزنگاری شده سروکار دارند، انجام می¬شود. این اطلاعات عمومی در مورد فناوری بلاکچین به طور گسترده¬ای از رسانه¬ها و نشریات علمی در اینترنت در دسترس است. شایعاتی که بیش از اندازه خطرات و تهدیدهای فناوریهای جدید بلاکچین را ارزیابی می¬کنند، اخبار جعلی محسوب می¬شوند. شکل پذیری این فناوری در صدور استانداردهای گره¬ها و کدها نهفته است (Foti & Marino, 2020). این ویژگی امکان استفاده بسیار گسترده از این ابزار را دارد که می¬تواند برای تعدادی از بخش¬ها اعمال شود. فناوری بلاکچین می¬تواند به بهبود تعداد زیادی از فرایندها و فعالیت ها کمک کند و آنها را شفاف تر، ایمن و کارآمد کند. به عنوان مثال، می¬تواند در زمینه¬های بانکی، بیمه، قراردادها، آموزش، رای گیری الکترونیکی، امنیت سایبری، بهداشت و حمل و نقل مورد استفاده قرار گیرد (Foti & Marino, 2020).
مواردی که می¬تواند فناوری بلاکچین به خیریه¬ها کمک کند شامل موارد زیر است:
• صدور گواهینامه برای خیرین
• صدور گواهینامه خدمات و تحقیقات
• صدور گواهینامه های مالی و شفاف سازی
• تایید اعتبار شبکه و سرمایه گذاری گسترده
• مسئولیت مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی
• امنیت معاملات
• مدیریت داده¬های بزرگ مطابق با GDPR اتحادیه اروپا
• پروتکل های رایانه¬ای که در سازمان¬های ذی صلاح ثبت شده¬اند
• پایداری زیست محیطی و اجتماعی برای شرکت¬ها
• بانک اطلاعاتی یکپارچه پروژه¬ها و تحقیقات علمی.
فناوری بلاکچین همچنین می¬تواند مزایای قابل توجهی را به سازمانهای بانکی غیرانتفاعی و اتحادیه¬های صنفی، انجمن¬ها و همه آن سازمانهای غیر انتفاعی که فعالیت آنها منابع عمومی و خصوصی را برای رسیدن به اهداف قانونی خود ترکیب می-کند، ارائه دهد. کنترلها توسط مقامات ذی صلاح ملی نیز با رعایت کامل قوانین موجود در زمینه محافظت از اطلاعات شخصی و با پارامترهای مالی لازم برای شرکت¬ها و اهدا کنندگان مستقل انجام می¬شود. حتی می¬توان بودجه احزاب سیاسی و جنبش¬های سیاسی را کاملاً در بلاکچین مدیریت کرد. این امر متضمن تعهد سیاسی کامل قانون گذار به شفافیت در مدیریت بودجه و فعالیت های سیاسی است (Foti & Marino, 2020).
4. هوش مصنوعی در خیریه ها و سازمان های مردم نهاد
یادگیری عمیق (همچنین به عنوان یادگیری ساختاری عمیق نیز شناخته می¬شود) بخشی از یک خانواده گسترده¬تر از روشهای یادگیری ماشین بر اساس شبکه¬های عصبی مصنوعی با یادگیری بازنمایی است. یادگیری می¬تواند تحت نظارت، نیمه نظارت یا بدون نظارت باشد (Bengio, Courville, & Vincent, 2013; LeCun, Bengio, & Hinton, 2015; Schmidhuber, 2015).
یک سوال اساسی برای موسسات خیریه این است که چه اقدامی باید انجام شود تا شانس آنها برای دریافت کمک مالی از یک فرد خاص را به حداکثر برسانند. راه حل این مشکل با استفاده از داده¬های سری زمانی قابل حل است که نشان می¬دهد براساس پنج اقدام قبلی یک منتخب خیر در آن دخیل بوده است، میزان اهدای احتمالی آنها پس از اقدام ششم قابل پیش بینی است. هنگامی که یک مدل دقیق ایجاد شد، بهترین اقدام بعدی را می¬توان برای به حداکثر رساندن کمکهای مالی انتخاب کرد. ما نشان می¬دهیم که شبکه¬های عصبی مکرر می¬توانند مدلهای دقیقی از میزان کمکهای مالی یک انتخاب کننده را بیاموزند و ما از این مدلها برای پیشنهاد اقدامات خیریه¬ها به صورت جداگانه استفاده می¬کنیم (Lee, Raghavan, & Hobbs, 2020). در کشور کانادا دانشگاه آکادیا محققان با استفاده از یادگیری عمیق و شبکه¬های عصبی مکرر موفق شدند به مدلی دست پیدا کنند که خطای دریافت مالی افراد خیّر در آن مطالعه از مبلغ 30 دلار خطا به 25 دلار کاهش پیدا کند و با استفاده از این مدل و تکنولوژی یادگیری عمیق و در کل هوش مصنوعی به دریافت مبلغ بالاتری در جذب خیریه ها موثر باشند(Lee et al., 2020).
5. اینترنت اشیا در خیریه ها و سازمانهای مردم نهاد
اینترنت اشیا یا IoT، سیستمی از دستگاه¬های محاسباتی به هم پیوسته، ماشین آلات مکانیکی و دیجیتالی، اشیاء، حیوانات یا افراد است که دارای شناسه¬های منحصر به فرد و توانایی انتقال داده از طریق شبکه بدون نیاز به انسان است. تعامل انسان یا انسان با رایانه. یک شیء در اینترنت اشیاء می¬تواند فردی با ایمپلنت مانیتور قلب، یک حیوان مزرعه¬ای با ترانسپوندر حسگر زیستی، حتی یک اتومبیلی باشد که دارای حسگرهای داخلی است تا مالک خود را نسبت به هر گونه اطلاعات از خود و محیط خود آگاه ساخته و هشدار های لازم را ارایه نماید. هر شی که به تواند به آدرس پروتکل اینترنت (IP) دست یابد و قادر به انتقال داده از طریق شبکه باشد، می تواند از چنین قابلیتی استفاده کند (Alexander Gillis, 2020).

6. بحث
سازمانهای مردم نهاد و خیریه ها که در تامین و توزیع منابع و لوازم فیزیکی اقدام می نمایند، با داشتن چندین انبار و مخزن جهت نگهداری منابع خود و ارسال آن به مناطق مختلف چه در زمان بحران، چه در شرایط عادی جهت به روز بودن منابع و جلوگیری از فساد آنها و همچنین سرقت های فیزیکی، از ابزارهایی همچون «سیستم بازشناسی با امواج رادیویی» (RFID) نسبت به شناسایی، گردش و جابجایی و مدیریت موجودی و دسترسی منابع اقدام نمایند.
با بکارگیری فناوری های مبتنی بر بلاکچین، امنیت داده ها حفظ شده که در این شرایط درفرآیند رسیدن داده ها و اطلاعات مالی به مقاصد می تواند تضمین کننده این امر باشد که اطلاعات بدون دخل و تصرف ارایه شده و در حین فرآیند مخدوش نمی گردد. مدیریان موسسات خیریه و سمنها با بکارگیری این فناوری تضمین می نمایند که اسناد در حین ارایه مورد تغییر و بازنویسی قرار نگرفته و از این طریق تنها خود مدیران در قابل عملکرد خود پاسخگو می باشند.
گستره خدمات و مسئولیتهای اجتماعی برای خیریه ها و سمن ها، در شرایط واقعی، بسیار وسیع بوده که تصمیم گیری بر روی داده ها، توسط هوش انسانی بسیار دشوار و زمانبر می نماید. این داده های پراکنده و حجیم، هر لحظه در سیستم های اطلاعاتی جمع آوری می¬گردند و دائم در حال افزایش و بروز رسانی هستند، در اینجا تنها ابزاری که می تواند در تصمیم گیری، انسان را یاری برساند، هوش مصنوعی (AI) است. این ابزار به صورت برخط و در کوتاه ترین زمان می تواند بهترین راه حل را ارایه و استخراج نماید. یکی از مساعدتهای هوش مصنوعی، منبع یابی و جذب حمایتهای مردمی بر اساس داده ها و اطلاعات روز مره و در حوزه های مختلف جغرافیایی، فرهنگی و … می باشد.
خیریه ها و سمنها از فناوری اینترنت اشیاع در حوزه هایی که شناسایی پراکندگی و توزیع عواملی که از کنترل انسان خارج می¬گردند می تواند بسیار کاربرد پیدا نماید. به عنوان مثال استفاده از تجهیزات پایش سلامت بیماران خاص و نیازمند به رسیدگی در شرایط بحرانی، از طریق اینترنت اشیا امکان پذیر می باشد. بدین سبب که با ارایه یک دستبند سنجش سلامت همراه با قابلیت ارسال داده ها، هر لحظه وضعیت بیمار سنجش و پایش شده و در صورت بروز مشکل، سریعا به مراکز درمانی، اورژانس و یا پزشکان شخصی اطلاع رسانی صورت پذیرد.

نتیجه گیری
در این مقاله بررسی کاربرد تکنولوژی های فناوری اطلاعات در سازمان های مردم نهاد در دنیا پرداخته شد که تکنولوژی های فناوری اطلاعات چطور بر روند پیشرفت سازمان های مردم نهاد تاثیر مثبت گذاشته اند. در انتها نیز در طی جریان حرکت پیشرفت فناوری و حرکت همه به سمت این تکنولوژی¬ها و استفاده از آنها خیریه¬ها و سازمان¬های مردم نهاد نیز از جریان عقب نمانده و باعث شده خود را در طی این مسیر قرار دهند و با استفاده از تکنولوژی¬های مختلف فناوری اطلاعات بتوانند سامانه¬های خود را هوشمند و خودکار نمایند. البته در کنار این هوشمند سازی¬ها و خودکار سازی¬های افزایش امنیت و شفاف سازی نیز باعث شده خیریه¬ها جایگاه بالاتری نسبت به قبل پیدا کنند و اشخاص تمایل بیشتری برای کمک خیریه ها آماده باشند. البته در مطالعات مختلف می توان تاثیر هوش مصنوعی و فناوری بلاک چین را به عنوان راه حل اصلی رفع مشکلات خیریه ها دانست که با استفاده از بلاک چین بتوان امنیت مبادلات مالی را کنترل نمود و با استفاده از هوش مصنوعی به شناسایی و شفاف سازی خیریه ها کمک کرد.
 
منابع:
Alexander Gillis, L. R., Sharon Shea and Ivy Wigmore. (2020). internet of things (IoT). Retrieved from https://internetofthingsagenda.techtarget.com/definition/Internet-of-Things-IoT
Bengio, Y., Courville, A., & Vincent, P. (2013). Representation learning: A review and new perspectives. IEEE transactions on pattern analysis and machine intelligence, 35(8), 1798-1828.
Cerruti, F. (2019). Terrorismo, criminalità e contrabbando: gli affari dei jihadisti nell’ultimo rapporto ICSA [Press release]. Retrieved from https://www.analisidifesa.it/2019/03/terrorismo-criminalita-e-contrabbando-gli-affari-dei-jihadisti-nellultimo-rapporto-icsa/
Defnizal, D., & Ernes, R. N. (2020). The Implementation of Artificial Intelligence in Charity Box at Mosque and Musholla as RFID Based Security System. Sinkron: Jurnal dan Penelitian Teknik Informatika, 5(1), 35-42.
Foti, A., & Marino, D. (2020). Blockchain and Charities: A Systemic Opportunity to Create Social Value. In Economic and Policy Implications of Artificial Intelligence (pp. 145-148): Springer.
LeCun, Y., Bengio, Y., & Hinton, G. (2015). Deep learning. nature, 521(7553), 436-444.
Lee, G., Raghavan, A. K. V., & Hobbs, M. (2020). Machine Learning the Donor Journey. Paper presented at the Canadian Conference on Artificial Intelligence.
Marriage, A. (2017, 5 Apr 2017). Counter-Terrorist Financing and Humanitarian Security. Retrieved from https://reliefweb.int/report/world/counter-terrorist-financing-and-humanitarian-security
May, O. (2016). It’s time to talk about fraud in aid agencies. The Guardian, 25.
Peter Simpson, J., & Foundation, O. (2002). NGO Monitor. Retrieved from https://www.ngo-monitor.org/
Schmidhuber, J. (2015). Deep learning in neural networks: An overview. Neural networks, 61, 85-117.
توکلی, س. (1387). نقش فناوری اطلاعات در مدیریت نام تجاری سازمانهای نیکوکاری برخط در ایران. Paper presented at the پنجمین کنفرانس بین المللی مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات. https://civilica.com/doc/86487