«کار خیر» در جوامع تخصصی
حامد خانجانی
کارشناس ارشد مهندسی و مدیریت ساخت از دانشگاه صنعتی امیرکبیر: Hamed_Khanjani@yahoo.com
چکیده:
کار خیر و پسندیده در دنیای مدرن و تخصصی امروز معنای وسیعتر و مصدایق بیشتری نسبت به گذشته دارد که میتواند متناسب با مسوولیتهای اخلاقی و اجتماعی افراد تعریف شود. یک تعریف سنتی از کار خیر کمکرسانی در زمینههای عمومی و تامین مایحتاج اولیه نیازمندان است؛ اما در جوامع تخصصی تعاریف دیگری از کار خیر میتوان مطرح کرد. ارائه خدمات حرفهای در زمینههای تخصصی در مناطق محروم و به مردم کم بضاعت، کمک مالی به انجمنهای تخصصی و حرفهای جهت انجام بهتر اموری که موجب افزایش رفاه، ایمنی و سلامت جامعه میشود، و دیگر ارائه خدمات حرفهای در زمینههای تخصصی با کیفیتی بالاتر از عرف و استاندارد جامعه به کارفرمایان و بهرهمندان از آن خدمات، نمونههایی از انجام کار خیر در جوامع تخصصی هستند. پیمایش صورت گرفته در این مقاله نشان میدهد که علاقهمندی متخصصان به انجام کار خیر در حوزه تخصصی خود بیش از جنبههای دیگر کار خیر در جامعه است.
کلمات کلیدی:
کار خیر؛ مسوولیت اجتماعی؛ اخلاق حرفهای؛ جوامع تخصصی؛ مهندسی ساختمان
مقدمه
بهمن حبشی از شاگردان استاد علامه جعفری نقل میکنند که یک روز بعد از پایان کلاس شرح مثنوی، استاد علامه جعفری فرمودند: «من خیلی فکر کردم و به این جمعبندی رسیدهام که رسالت ۱۲۴ هزار پیغمبر در یک جمله خلاصه میشود و آن «کوک چهارم» است و جمع مریدان مثل من با چشمانی گرد پرسان بودند که «کوک چهارم» چیست!؟ علامه توضیح میدهند که: کسی کفشش را برای تعمیر نزد کفاش میبرد. کفاش با نگاهی میگوید این کفش سه کوک میخواهد و هر کوک مثلاً ده تومان و خرج کفش میشود سی تومان. مشتری هم قبول میکند. پول را میدهد و میرود تا ساعتی دیگر برگردد و سوار کفش تعمیر شده بشود. کفاش دست به کار میشود. کوک اول؛ کوک دوم ؛ و در نهایت کوک سوم و تمام. اما، اما با یک نگاه عمیق در مییابد اگرچه کار تمام است ولی یک کوک دیگر اگر بزند عمر کفش بیشتر میشود و کفش، کفشتر خواهد شد. از یک سو قرار مالی را گذاشته و نمیشود طلب اضافه کند و از سوی دیگر دو دل است که کوک چهارم را بزند یا نزند! او میان نفع و اخلاق، میان دل و قاعده توافق، مانده است. یک دو راهی ساده که هیچ کدام خلاف عقل نیست. اگر کوک چهارم را نزند هیچ خلافی نکرده. اما اگر بزند به رسالت ۱۲۴ هزار پیامبر تعظیم کرده است. اگر کوک چهارم را نزند روی خط توافق و قانون رفته اما اگر بزند صدای لبیک او آسمان اخلاق را پر خواهد کرد. دنیا پر از فرصت کوک چهارم است و من و تو کفاشهای دو دل!» (خبرگذاری بینالمللی قرآن)
ماجرای کوک چهارم مثال سادهای از قرارگیری در دو راهیهای اخلاقی است، دو راهیهایی که به وفور در محیطهای اجتماعی و حرفهای مصداق دارند. از طرفی کار خیر منطبق بر انجام مسوولیتهای اخلاقی در حوزه شغلی و حرفهای افراد است.
تعریف کار خیر
کار خیر و پسندیده در دنیای مدرن و تخصصی امروز معنای وسیعتر و مصدایق بیشتری نسبت به گذشته دارد؛ چندانکه کار بد و نکوهیده. یک تعریف سنتی از کار خیر کمکرسانی در زمینههای عمومی و تامین مایحتاج اولیه افراد نیازمند است؛ مواردی همچون خوراک، پوشاک، سرپناه و ملزومات تحصیل؛ همچنین کمک به حل مشکلات مردم و برداشتن موانع از سر راهشان از تعاریف عام کار خیر محسوب میشود. اما در جوامع تخصصی تعاریف دیگری از کار خیر میتوان ارائه دارد؛ ارائه خدمات حرفهای در زمینههای تخصصی در مناطق محروم و به مردم کم بضاعت، کمک مالی به انجمنهای تخصصی جهت انجام بهتر اموری که موجب افزایش رفاه ایمنی و سلامت جامعه میشود، و دیگر ارائه خدمات حرفهای در زمینههای تخصصی با کیفیتی بالاتر از عرف و استاندارد جامعه به کارفرمایان و بهرهمندان از خدمات، نمونههایی از انجام کار خیر در جوامع تخصصی هستند. از طرفی مفهوم کار خیر را میتوان در ارتباط با برآورد مسوولیتهای اخلاقی و اجتماعی در نظر گرفت.
مسوولیت و انواع آن
مسوولیت یا مسوولبودن به معنای خواسته شدن چیزی از کسی است و در مواردی به کار میرود که خواهان (سائل) بتواند خواسته خود را از خوانده (مسوول) پیگیری کند و حداقل وی را درباره رفتار مطابق یا مخالف خواسته خود و پیآمدهای آن پاسخگو دانسته، مورد سوال و بازخواست بعدی قرار دهد.
مسوولیت در جایی معقول است که «مسوول» نسبت به امر مورد سوال، وظیفه و تکلیفی داشته باشد. به همین جهت مفهوم مسوولیت در قبال انجام یا ترک وظیفه مطرح می شود. اگر مکلف به وظیفه خود عمل کرده باشد مورد ستایش قرار میگیرد و اگر از انجام وظیفهاش سرپیچی کرده باشد، مورد نکوهش و بعضاً مجازات و کیفر قرار میگیرد.
به طور کلی میتوان گفت یک انسان تنها در صورتی اخلاقاً مسوول کار یا واقعهای است که اولاً قدرت انجام آن را داشته باشد؛ ثانیاً آگاهانه آن را انجام دهد و ثالثاً، آزادانه و از روی اختیار اقدام به آن کار کند. (مصباح یزدی، 1391، ص120)
انواع مسوولیت:
- مسوولیت در برابر خداوند: خداوند خالق انسان است و به تبع آن انسان در برابر خالق خویش مسوولیتهایی دارد. خداوند خالق همه چیز است و همه چیز به او تعلق دارد، از اینرو مسوولیت در برابر خداوند نخستین مسوولیت انسان است. این مسوولیت، کلیه ابعاد زندگی را در بر میگیرد و بنیان دیگر انواع مسوولیتها به شمار میآید.
- مسوولیت در برابر خود: نفس آدمی دارای ابعاد و شئون مختلفی است که با یکدیگر ارتباطاتی دارند و هر کدام نسبت به دیگری دارای حقوق و بالتبع مسوولیت خاصی است. آدمی نسبت به ورودیها و خروجیهای روح و روان خود مسوولیت دارد و یکی از وظایف روزانه او در قبال خودش، محاسبه و مراقبه است.
- مسوولیت در برابر سایر انسانها: انسان سرشت اجتماعی دارد و بسیاری از افعالش در رابطه با اجتماع صورت میگیرد. این فعالیتها در پایداری و نابودی جامعه اثر دارد. از اینرو مساله مسوولیت در پایداری و ایجاد درست روابط اجتماعی نوعی ضرورت انکارناپذیر است.
- مسوولیت در برابر محیط زیست: محیط زیست، مکان رشد و بستر پیشرفت جامعه است. آدمی همانطور که نمیتواند خانهاش را نادیده بگیرد، نباید از محیط زیست خویش غفلت کند. بنابراین اولاً نباید خودش به تخریب محیط زیست بپردازد و از انجام دادن رفتارهای غیرمسوولانه پرهیز کند، ثانیاً نباید در قبال رفتارهای غیرمسوولانه دیگران ساکت بنشیند.
مسوولیت در برابر سایر انسانها و محیط زیست را میتوان مسوولیت اجتماعی تلقی کرد و انواع مسوولیتهای اجتماعی را به قرار زیر تقسیمبندی کرد:
- مسوولیت قانونی: مسوولیتی که ناشی از قانون موضوعه باشد، مسوولیت حقوقی و یا قانونی خوانده میشود. اینگونه مسوولیت دارای ضمانت اجرای قانون است و به دو شاخه کیفری و مدنی قابل تقسیم است.
- مسوولیت قراردادی: مسوولیتی که ناشی از انعقاد قرارداد با افراد مختلف است. فردی که مسوولیتی را طبق توافق با فرد یا گروه دیگر میپذیرد در چارچوب شرح وظایف مورد توافق باید پاسخگو باشد. مسوولیت شغلی از انواع مسوولیتهای قراردادی است. تنها حد و مرز مسوولیت قراردادی، قانون است. فرد نسبت به انجام وظایف قراردادی ناسازگار با قانون مسوولیتی ندارد.
- مسوولیت اخلاقی: مسوولیت اخلاقی، تعهد و الزام فرد در قبال حقوق دیگران است. حقوقی که بیش از مفاد قوانین در انواع رفتارهای ارتباطی انسان با سایر انسانها و محیط زیست وجود دارد.
بنابر مفاهیم فوق کار خیر را میتوان معادل مسوولیت اخلاقی و اجتماعی افراد به حساب آورد.
الگوهای مسوولیت:
چارلز هریس در کتاب اخلاق در مهندسی سه الگوی مسوولیت ارائه میدهد: «الگوی آسانگیری» که با تلقی کمینهگرا توأم است. در این الگو مادامی که روشهای عملیاتی استاندارد تامین میشود مسوولیتهای شخص نیز ادا میشود. الگوی دیگر «الگوی دقت معقول» است. دو نوع تفکر وجود دارد که این الگو را تایید میکند؛ اولاً مقررات ایمنی معمولاً کمینهگرا هستند و ممکن است مسایلی که بعد از اجرای استانداردها کشف میشوند به حساب نیاورند؛ ثانیاً مصرفکنندگان به عنوان کسانی که نهایتاً منتفع یا متضرر میشوند ممکن است درباره اینکه چه ریسکهایی برای آنها معقول است نظر داشته باشند و آنرا بالاتر از عرف و استاندارد قرار دهند. الگوی سوم «الگوی خیرخواهی» است که از الگوی دقت معقول هم فراتر است. (چارلز هریس و همکاران، 1396، ص15)
اخلاق مهندسی و کار خیر
«اخلاق» به معنای بسیط آن رعایت حقوق خود و دیگران است و «مهندسی» به کار بردن علوم و فنون به منظور طراحی و یا توسعه ساختارها، دستگاهها، ماشینآلات یا فرآیندهای تولید یا کارکردن با آنها است. مهندسان، محصولات و فرآیندهایی خلق میکنند که تولید غذا، سرپناه، انرژی، ارتباطات، بهداشت و حفاظت در برابر بلایای طبیعی را بهبود میبخشد و بر سلامتی، ایمنی، رفاه و زیبایی زندگی میافزاید. «مهندسی» نمونهای از خدمات تخصصی است. مهندسان نوک پیکان تکنولوژی در جوامع هستند و تقریباً هیچ فردی یافت نمیشود که از محصولات مهندسی بهرهمند نباشد.
«اخلاق مهندسی» را که از زیر شاخههای اخلاق کاربردی و اخلاق حرفهای محسوب میشود: مشتمل بر مسوولیتها و حقوقی است که باید توسط افراد درگیر در کارهای مهندسی و با در نظر گرفتن ایدهآلهای مطلوب و تعهدات شخصی در مهندسی رعایت شود. (مارتین و همکاران، 1396، ص14)
رویکردهای اخلاق مهندسی شامل موارد زیر است: (دیزانی، 1396، ص36)
- فاعلهای کنش یا کنشگرهای حوزه مهندسی که شامل مهندسان، گروهها و سازمانهای مهندسی و البته صفات و رفتارهای آنها است؛
- مجموعه فرآیندهای مهندسی شامل ایدهپردازی، طراحی، تولید، فروش، خدمات دوره بهرهبرداری، بهسازی، بازسازی، بازیافت و در نهایت دفع مواد زائد؛
- محصولات مهندسی؛
از اینرو در حرفه مهندسی علاوه بر مواردی مرتبط با اخلاق فردی مهندسان چون احترام به دیگران، وفای به عهد و رعایت در امانت که از مصادیق اخلاق مهندسی محسوب میشود، مواردی چون تامین ایمنی، سلامت و رفاه مردم و رعایت اصول توسعه پایدار که مرتبط است با فرآیندها و محصولات مهندسی نیز از مصادیق اخلاق مهندسی به شمار میآید.
تفاوت اخلاق و قانون
بنابر نظر فیلسوفان اخلاق، علیرغم ارتباط ژرف بين قانون و اخلاق كه بر اصول مشتركى استوار و هر دو از لوازم فراهمآوردن هدایت و ثبات در جامعه هستند، از جهات مختلف بين این دو تفاوت وجود دارد که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: (دیزانی، 1396، ص54)
- منبع قانون، نهاد قانونگذاری است. قانونگذار به خاطر مصالح اجتماعی، محدودیتهایی را اعمال میکند تا مخاطبان آن قانون، الزاماً آنرا تبعیت کنند. براین اساس منبع قانون، برای فاعل انجامدهنده رفتار مربوط یک منبع بیرونی به حساب میآید؛ در حالیکه منبع اخلاق معمولاً وجدان یا عقل انسان است. فاعل اخلاقی، به سوی رفتار اخلاقی سوق داده میشود، اگر عقل عملی یا وجدان او حکم به آن رفتار بدهد. بنابراین منبع اخلاق، یک امر درونی است.
- قانون مبتنی بر قرارداد و وضع است. در حالی که اخلاق مبتنی بر واقعیتهای اخلاقی است. یعنی به عنوان مثال، حتی اگر هیچ منبعی حتی ادیان حکم به الزام صداقت در رفتار ندهد، بنا بر وجود واقعیت صداقت به عنوان فضیلت یا ارزش رفتاری و کشف حسن آن توسط عقل، انسانها معرفت به خوبی صداقت خواهند داشت.
اینگونه تفاوتها در ماهیت قانون و اخلاق میتواند موجب تفاوت در امور ذیل شود: (دیزانی، 1396، ص54)
- قانون ضمانت اجرایی دارد. یعنی چنانچه قانون مراعات نشود، قانون به تنبیه و مجازات فاعل میپردازد. ولی اخلاق، ضمانت اجرایی بدان شکل ندارد. میتوان حداکثر چنین گفت که فرد خطاکار اخلاقی مورد خطاب وجدان درونی خود قرار میگیرد.
- کانون توجه قانون به بعد از ارتکاب فعل است. به عنوان مثال در مورد سرقت، قانونگذار با تعیین مجازات فرد سارق، سعی بر ممانعت از ارتکاب این جرم در جامعه میکند؛ ولی تا وقتی که شخص به دزدی اقدام نکند، قانون با او سروکار ندارد. ولی مخاطب اخلاق، فرد قبل از اقدام، هنگام اقدام و پس از اقدام به فعل است. به واسطه آن که اخلاق مربوط به عقل و و جدان درونی انسانی است، حتی در مرحله تصدیق و قبل از اراده فعل در ذهن فاعل، حکم اخلاقی قبح و حسن فعل بر اراده انسان تاثیر میگذارد. این مورد حتی در جریان انجام فعل نیز موضوعیت پیدا میکند. این تفاوت موجب میشود تاثیرگذاری بیشتر اخلاق شده و پیشگیری به مراتب بهتری از رفتار نابهنجار قانونی یا اخلاقی نسبت به قانون در جامعه نماید.
- جنبه بیرونی بودن قانون موجب میشود که قانون نتواند در همه جا حضور داشته باشد. چرا که اجرای قانون منوط به کشف و اثبات رفتار غیرقانونی است، لذا همواره امکان فرار قانون برای افراد وجود دارد. در حالی که اخلاق با توجه به جنبه درونی بودن، همه جا وجود دارد و امکان فرار از امر و نهی اخلاقی میسر نیست. این تفاوت موجب میشود حتی در جایی که قانون وجود ندارد مثلاً قانون نسبت به رفتاری خاص ساکت باشد یا امکان کشف و اثبات رفتاری وجود نداشته باشد، افراد با آرامش خاطر مرتکب فعل غیر قانونی شوند، در حالی که اگر آن فعل غیر اخلاقی باشد و شخص به آن معرفت و انگیزش اخلاقی داشته باشد، حتی در نبود قانون او از انجام فعل خودداری میکند.
بنابر نظر فیلسوفان اخلاق، گرچه اخلاق چيزى است كه قانون عمده مقررات خود را بر پايه آن استوار میسازد و بر قانونگذار روا نيست كه از قواعد اخلاقى غفلت ورزد، لیکن قلمرو اخلاق بسيار گسترده و قلمرو قانون بسیار تنگ و محدود است؛ از اینرو همه مناسبات اخلاقی و اجتماعی امکان تبدیل به مواد قانونی را نداشته و ضمانت اجرای انتظامی و قضایی نمییابند. (قربان نیا، 1388)
قانون و اخلاق در جوامع مختلف
به تفاوت قانون و اخلاق در قسمت قبل پرداخته شد. در ادامه بحث طرح این مساله و سوال بوجود میآید که آیا وضعیت تحقق قانون و تعهد و تقید به اخلاقیات در همه جوامع برابر است. پاسخ این سوال، خیر است. همانطور که مطرح شد اخلاق و قانون هر یک در صدد تنظیم و ترتیب مناسبات و روابط انسانی و اجتماعی به نحوی که موجب رشد، تکامل و تعالی انسان شود، هستند. در جوامع مختلف به حسب توسعهیافتگی آن جوامع در زندگی اجتماعی و رعایت اصول زیست جمعی و جاافتادگی امور مدنی از سویی و از سوی دیگر وجود و بروز ابزارهای اجرا و تثبیت قوانین، وضعیت رعایت قانون و پایبندی به اصول اخلاقی متفاوت است. در برخی جوامع توسعهنیافته علیرغم تصویب قوانین توسط دولتها، به دلیل ضعف در مواردی که مطرح شد، پایندی به قوانین در سطح پایینی قرار دارد و در جوامع مترقی چنانچه پایبندی به قوانین و مقررات اجتماعی از سوی عموم پذیرفته شده است، تعهد به امور اخلاقی نیز مورد پذیرش اکثریت قرار داد. در جوامع پیشرفته با رشد مناسبات و روابط اجتماعی، قوانین دایره شمول بیشتری با اخلاق و حوزه نفوذ بیشتری میان مردم پیدا میکند.
تصویر شماره 1-تاکید به امور اخلاق در شرایط مختلف تحقق قوانین
در تصویر شماره 1 سعی شده است تاکید به امور اخلاقی در شرایط مختلف تحقق قوانین نشان داده شود. چنانچه پیش از این مطرح شد اگر وسعت اخلاق را با وسعت حقوق انسانی برابر بدانیم (خط اول و خط سوم) تنها بخشی از حقوق انسانی به صورت قانون موضوعه در جوامع جاری میشود (خط دوم). اما تاکید به امور اخلاقی در محدوده قوانین و فراتر از قوانین شرایط متفاوتی دارد. وقتی در محدوده قوانین تاکید به اخلاق میشود، این تاکید اخلاقی برای پوشاندن ضعفهای قانون است، چه ضعف ذاتی قوانین که حوزه نفوذی اندکی در جامعه دارند و چه ضعف در اجرا و نظارت بر قوانین توسط قانونگذار. اما تاکید به اخلاق در شرایط فراتر از قانون، موجب تحقق و رعایت بیشتر حقوق انسانی در جامعه میشود.
کار خیر در حرفه مهندسی ساختمان
در معنا و حد و مرز مفاهیمی چون رفاه و ایمنی در محصولات مهندسی، در جوامع مختلف و با توجه به زمینههای اجتماعی و اقتصادی، تفاوت وجود دارد. معمولاً آنچه در استانداردها و آییننامهها به عنوان «الزام» ذکر میشود وابسته به یافتههای علمی و توان فنی و اجرایی کشورها است و در بسیاری مواقع به عنوان «حداقلها» مطرح است.
در کشور ما توجه به اصول مهندسی و رعایت الزامات طراحی، نظارت و اجرای ساختمان، نزد همه مهندسان برابر نیست و به دلیل ضعفهای آموزشی و کنترلی و همچنین تحت تاثیر جریان نامناسب اقتصادی ساختوساز و انتظار و تقاضای مالکان برای چشمپوشی و نادیدن گرفتن برخی الزامات به جهت کاهش هزینهها، سطح عمومی رعایت اصول و الزامات مهندسی و به عبارتی عرف جامعه مهندسی، در سطحی پایینتر از ضوابط و مقررات قرار دارد.
از اینرو مسوولیت اخلاقی و اجتماعی مهندسان و به عبارتی انجام کار خیر برای مهندسان ساختمان در دو سطح قابل طرح است. نخست، انجام خدمات مهندسی در کیفیتی بالاتر از عرف رایج و انجام آن در سطح الزامات و مقررات. به این شکل که مهندسان بدون توجه به مناسبات جاری اقتصاد سوداگرانه و علیرغم اینکه حضور مجری قانون و نهادهای نظارتی را شاهد نیستند و احتمال رصد و کشف آنرا ضعیف میدانند، به رعایت اصول و الزامات مهندسی در ارائه خدمات پایبند هستند.
و دیگر اینکه ارائه خدمات مهندسی با کیفیتی بالاتر از الزامات و استانداردها به کارفرمایان و بهرهمندان از خدمات برای مهندسان جنبهای از کار خیر محسوب میشود؛ اگر که میزان تعرفه خدمات و حقالزحمه دریافتی در حد عرف و معمول خدمات باشد.
توجه به دو شکل مطرح شده برای برآورد مسوولیتهای اخلاقی و اجتماعی و به عبارتی کار خیر مهندسان وقتی اهمیت مییابد که توجه داشته باشیم بسیاری از محصولات مهندسی مثل ساختمانها به عنوان محل اسکان و آسایش برای نسلهای مختلف قابل بهرهبرداری است و این تنها مالکان وقت ساختمانها نیستند که از این نوع خدمات بهرهمند میشوند. به علاوه ساختمانها در مالکیت هر فرد که باشد، به عنوان سرمایه ملی محسوب میشوند.
در پیمایشی که در میان مهندسان عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران انجام گرفت از تعداد 62 نفر از ایشان سوال شد که: به عنوان یک فرد متخصص کدامیک از گزینههای زیر را به عنوان «کار خیر» بیشتر میپسندید و یا به آن مبادرت میورزید؟
- ارائه خدمات حرفهای در زمینه تخصصی خود با کیفیتی بالاتر از استاندارد به کارفرمایان و بهره مندان از خدمات
- ارائه خدمات حرفهای در زمینه تخصصی خود در مناطق محروم و به مردم کم بضاعت
- کمکرسانی در زمینه عمومی و تامین مایحتاج اولیه افراد نیازمند
تعداد و درصد پاسخها به قرار زیر است:
گزینه اول 31 نفر معادل 50 درصد
گزینه دوم 24 نفر معادل 39 درصد
گزینه سوم 7 نفر معادل 11 درصد
تصویر شماره 2- نمودار دایرهای میزان علاقهمندی مهندسان مصاحبهشونده به انواع کار خیر
نتیجه گیری
با پیشرفت جوامع و تخصصیشدن امور، انجام کار خیر اَشکال متنوع و توسعه بیشتری مییابد. مسالهای که به بیان امروزی با برآورد مسوولیتهای اخلاقی و اجتماعی قابل انطباق است. تاکید پیشوایان دینی به انفاق، توجه به حال مستمندان، رسیدگی به امور سایر انسانها، در واقع تاکید به انجام مسوولیتهای اخلاقی و اجتماعی است. در حرفه مهندسی ساختمان اینگونه مسوولیتها هم در نحوه رفتار با کارفرمایان و بهرهمندان از خدمات قابل طرح است و هم در رعایت اصول ایمنی، بهداشت و رفاه در طراحی، اجرا، تولید فرآیندها و محصولات مهندسی که در حرفه مذکور سازهها و ساختمانها با کاربریهای مختلف است؛ و با توجه به اینکه در جوامع مختلف سطوح مختلفی از تامین ایمنی، بهداشت و رفاه در نظر گرفته میشود و مناسبات اجتماعی سطوح مختلفی از پایبندی به قوانین و اخلاقیات را نشان میدهد، برآورد مسوولیتهای اخلاقی و اجتماعی مهندسان هم در ارائه خدمات بالاتر از عرف قابل طرح است و هم در برآورد اینگونه مسوولیتها بالاتر از الزامات قانونی. پیمایش صورتگرفته در این مقاله نشان میدهد که علاقهمندی متخصصان به انجام کار خیر در حوزه تخصصی خود بیشتر از وجوه دیگر کار خیر در جامعه است.
منابع:
- ماجرای رسالت انبیاء و کوک چهارم، خبرگذاری بینالمللی قرآن، http://iqna.ir
- مصباح یزدی، محمدتقی، فلسفه اخلاق، صفحه 120، شرکت چاپ و نشر بینالملل، تهران، چاپ ششم، 1391
- چالرز هریس و همکاران، اخلاق در مهندسی، ترجمه رضا رضایی، صفحه 15، شرکت انتشارات فنی ایران، چاپ چهارم، 1396
- دبلیو مارتین، شینزینگر، اخلاق در مهندسی، صفحه 14، انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور، چاپ اول، 1388
- دیزانی، علی، اهمیت اخلاق مهندسی به میزان اهمیت اخلاق و مهندسی، فصلنامه پنجره (نشریه علمی تخصصی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم، صفحه 36، شماره 24، پاییز 1396
- دیزانی، علی، آیا اخلاق مهندسی برای حرفه مهندسی ساختمان سودمند است؟ فصلنامه پنجره (نشریه علمی تخصصی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم، صفحه 54، شماره 24، پاییز 1396
- قربان نیا، ناصر، حقوق ترجمان اخلاق، فصلنامه نقد و نظر، شماره 13، 1388
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.