برآورد تمایل افراد جامعه جهت حمایت از تولید علم و فناوری در قالب وقف و خیریه(مطالعه موردی: شهر رشت)

آزاده زاهد چکووری، مهدی طغیانی

کارشناسی ارشد اقتصاد اسلامی  Zahed66@chmail.ir

استادیار اقتصاد دانشگاه اصفهان Mtoghyani@gmail.com

چکیده:

نقش عمده عرضه و تأمین مالی عرصه گسترش علم و حمایت از نخبگان بر عهده دولت است. با توجه به ضرورت کاهش حجم دولت و کاهش بار مالی دولت نیاز به تأمین مالی جدید برای حمایت از نخبگان و پژوهش­ها­ی آن­ها است. از دیر باز وقف نقش منحصر به فردی در عرضه و تأمین مالی عرصه علم در اقتصاد ایران داشته است. حمایت از دانش­پژوهان و نخبگان از طریق وقف انجام می­شده است. در این پژوهش به این موضوع پرداخته خواهد شدکه، امروزه با توجه به شرایط اقتصادی کشور و مردم، آیاهنوز وقف گزینه مناسب و قابل اطمینان برای حمایت از علم و آموزش است؟ در واقع قرار است میزان تمایل به پرداخت افراد جامعه برای وقف علمی و آموزشی برآورد شود.

این پژوهش از نوع پژوهش­های “کاربردی” می­باشد و روش انجام آن “توصیفی- علی” می­باشد که در راستای آن میزان علاقه­مندی مردم به مشارکت در تأمین نیازهای علمی نخبگان با بکارگیری روش ارزش­گذاری مشروط اندازه­گیری شد. بدین منظور پرسشنامه ارزش­گذاری مشروط برای برآورد تمایل به پرداخت افراد برای تأمین مالی نیازهای علمی  از سوی 450 نفر از افراد جامعه در قشرهای دانشجو و اساتید دانشگاه و حوزه و… در کلان شهر رشت تکمیل گردید. تحلیل داده­ها با استفاده از الگوی لوجیت انجام شد. نتایج نشان می­دهد که تمایل به پرداخت افراد از متغییر­های جنس،تحصیلات، سهم امور خیر،آگاهی از نیاز­های علمی نخبگان تأثیر پذیرفته­است. هر خانوار در شهر رشت حاضر است ماهانه67852.35 تومان برای تأمین نیازهای علمی نخبگان هزینه کند که این مبلغ برای تمام خانوارهای شهر رشت یعنی 160064 خانوار ساکن در شهر رشت ماهانه حدود 10860 میلیون تومان خواهد­­بود.

کلیدواژه‌گان:

تمایل به پرداخت؛ وقف آموزشی؛ فناوری؛الگوی لوجیت

 

1-مقدمه

در جهان امروز پيشرفت و توسعه كشور­ها بر مبناي علم و دانش استوار است. پژوهش و توليد علم و فناوري از مهمترين عناصر رشد و توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، صنعتي و سياسي كشور به حساب مي‌آيد. توفيق در اين زمينه‌ها در صورتي محقق مي‌شود كه در برنامه‌ريزي‌هاي هدفمند و كلان كشور، توجه مناسبي به امر پژوهش و فناوري صورت پذيرد. تاكنون كشوري در جهان ديده نشده است كه بدون توسعه همه جانبه علمي به توسعه اقتصادي و صنعتي برسد. بنابراين لازم است پژوهش و فناوري به عنوان يك مسأله حياتي و نيروي محركه پيشرفت و توسعه پايدار و رسيدن به رفاه و استقلال واقعي جامعه در اولويت قرار گيرد.

پایه­ها­ی اقتصادی هر کشور می­تواند بر اساس تکنولوژی­ها­ی جدیدی که ایده­ی اولیه، طراحی و اجرای آن در همان کشور صورت گرفته­است، پایه­گذاری شود (مثل کشور آلمان با تولید ماشین بنز). چرخ اصلی این تکنولوژی و فناوری را نخبگان با تولید علم و پژوهش­هایی که تبدیل به صنعت می­شود، می­چرخانند.  نخبگان هر کشوری سرمایه­ی آن کشور به­شمار می­آیند. وقتی بخش عمده­ای از درآمد صنایع بزرگ از محل فناوری تأمین می­شود. پس نخبگان را می­توان عین ثروت دید و باید مورد حمایت قرار بگیرند. از جمله موارد حمایتی: تجاری­سازی محصولات نخبگان، تکمیل اختراع و انجام پژوهش­های تحقیقاتی و تولید علم و غیره است. از اثرات مثبت حمایت از نخبگان تولید اشتغال، ترغیب و ایجاد امید در نخبگان برای ماندن در کشور و عدم مهاجرت آنان، عدم وابستگی به خارج، مانع از خروج ارز و غیره خواهد بود. به گفته­ی بعضی از نخبگان آنچه در­حال حاضر مهم است، تولید محصولاتی که از خارج وارد می­شود؛ در حالی که آن محصول را می­توان در ایران با هزینه­ی کمتر و با تکنولوژی برتر نسبت به نمونه خارجی چه با استفاده از مهندسی معکوس و چه با اختراعات جدید که از نظر تحقیقاتی کامل است، تولید کرد. بنا­بر­این، آنچه در این پژوهش مورد تاکید­است تجاری­سازی محصولات نخبگان است. طبق اساسنامه بنیاد ملی نخبگان کشور، بنیاد می­تواند از محل منافع حاصل از تمامی موقوفات در نظر گرفته­شده برای امور نخبگان برای برنامه­ها­ی حمایتی و هدایتی خود استفاده نماید. با توجه به مجاز بودن برای استفاده از موقوفات در جهت حمایت از نخبگان و اهمیت حمایت از آنها همانطور که در بالا به آن اشاره­شد، در این پژوهش بررسی خواهد شد که آیا مردم تمایل دارند که از درآمد­ها و داشته­ها­ی خود در این زمینه وقف کنند؟ آیا مقوله­ی وقف می­تواند یک راه­حل مورد اطمینان و مورد اتکا برای تامین منابع مالی این موضوع خاص باشد؟

کشور­ها­یی که فاقد نخبگان موثر و صاحب ایده در حوزه­های مورد نیاز هستند و یا دچار کمبود­اند، اقدام به شناسایی و جذب استعداد­های برتر کشور­های دارای نخبه می­شوند. در این بین کشور­های پیشرفته با تلاش بیشتر سعی بسیاری دارند که با جذب نخبگان از سایر کشور­ها به ویژه کشور­های در حال توسعه هرچه بیشتر به غنای دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی خود بیافزایند و در این میان نیرو­های آماده و تازه نفس کشور­های در­حال­توسعه، بهترین صید آنها محسوب می­شوند. بنا­بر­این از تریبون­های مختلف موضوع فرار­مغز­ها از کشور­هایی همچون ایران مطرح می­شود. نماینده­ی سازمان بین­المللی مهاجرت از کوچ سالانه 180 هزار نفر تحصیل کرده­ی ایرانی خبر داده است. (Olyiaei,2002)بر اساس برخی از برآورد­ها خسارت سالانه ناشی از خروج سرمایه­های فکری، بیش از سه برابر در آمد­های نفتی کشور برآورد شده­است. (بررسی وضعیت علمی و فرهنگی ایرانیان ساکن آمریکا1372،81) این مهاجرت هزینه­ها­ی سنگینی بر کشور وارد خواهد­کرد. پس باید بعد از بررسی علل مهاجرت، راه­حلی برای بر­طرف کردن این مشکل اندیشیده­شود.

در حالی که محققانی همچون استفان کستلز و شان لون و هنریک اولسن، مسائل اجتماعی را در شکل­گیری پدیده­ی مهاجرت نخبگان مؤثر می­دانند، صاحب نظران مدیریتی از متغیر­ها­ی مبتنی نظیر شرایط سیاسی و فرهنگی، ضعف مدیریت موسسات علمی و پژوهشی، ناکارآمد بودن سیستم اطلاع رسانی و تبادل علمی، محدودیت اعتبارات تحقیقاتی، عدم مشارکت بخش خصوصی در پژوهش، ساختار نا­مناسب تحقیقاتی دانشگاه­ها و موسسات علمی و پژوهشی، بروکراسی سازمان­های دولتی و نبود فضای جذاب برای انجام کار علمی، به­عنوان دلایل تاثیر­گذار در پیدایی مهاجرت نخبگان یاد می­کنند. یکی از علل پدیده مهاجرت نخبگان از نظر صاحب نظران مدیریتی، محدودیت اعتبارات عنوان شد. اگر اعتبارات و سایر منابع مالی برای حمایت از محصولات نخبگان در نظر گرفته­شود و این محصولات در حد انبوه تولید شود نه تنها یکی از نیاز­های تولید­ی کشور بر­طرف می­شود، بلکه می­توان مشکلات و نیاز­های مالی شخصی نخبه را از این طریق بر­طرف کرد. یکی از راه­های تامین منابع مالی مورد نیاز، برای مرتفع کردن مشکلات، وقف می­باشد و علت انتخاب این راه سابقه­ی تاریخی آن در اسلام و ایران است.

با بررسی­های تاریخی انجام­شده بدست می­آید که از جمله عوامل مهم رشد و شکوفایی تمدن اسلامی و پیشرفت­های علمی، حمایت مادی و معنوی از دانشمندان و پژوهشگران، به­وجود آمدن مراکز بزرگ علمی و تحقیقاتی از دارالعلم­ها، مدارس، بیت­الحکمه­ها؛ بیمارستان­ها، رصد­خانه­ها، در پوشش نهاد­ها­ی بزرگ وقفی بوده­است.

وقف در ايران پيش از اسلام وجود داشته و براي نگهداري از آتشکده­ها و آتشگاه­ها و آسايش مغان و موبدان، خانه­ها و باغ­ها­يي وقف مي­شده­است. پس از ظهور اسلام در ايران و گرايش ايرانيان به اين دين، وقف گسترش يافت. امروز کمتر در شهر و يا روستايي وجود دارد که در آن وقف و موقوفات نباشد و هر چه دين و معنويت حضور بيشتري در اين مناطق داشته، انگيزه و تنوع وقف و گستره موضوعات و مصارف وقف هم نمود فراوان­تري پيدا کرده­است .

بسیاری از نویسندگان با مرور تاریخی موضوع وقف در ایران به وقف علمی و آموزشی در مقالات خود اشاراتی داشته اند و با مطالعه آنها به این نتیجه می­رسیم که موقوفات در این بخش به دو صورت بوده­است. (غلامرضا مصباحی مقدم و همکاران، 1388)

الف- واقف­ها­یی که سود حاصله از وقف را به گسترش علم ومعرفت اختصاص­داده­اند. مثال:حمام نقش جهان

ب-واقف­ها­یی که بطور مستقیم برای گسترش علم وآموزش ونهاد­ها­ی علمی و آموزشی موقوفاتی داشته­اند. مثال : ربع رشیدی

با توجه به اهمیت و جایگاه وقف و اهمیت حمایت از نخبگان در این پژوهش بررسی خواهد شد که آیا مردم برای حمایت از تولید علم و فناوری (با تاکید برحمایت از نخبگان ) در جهت تجاری­سازی محصولات آنان تمایل به وقف پول یا مال خود دارند؟ در صورت تمایل مقدار مبلغ یا نوع وقف با توزیع پرسشنامه در میان مردم شهر رشت بر آورد خواهد شد.

1-      ادبیات نظری پژوهش

وقف با اشکال گوناگون از زمان صدر اسلام به صورت گسسته و پراکنده وجود داشته­است. از­این­رو، امور اجرایی و ومدیریت آن به صورت غیر­متمرکز و بخشی بوده­است. مهم­ترین خدماتی که در گذشته به­صورت پراکنده به واسطه وجود اموال موقوفه ارائه می­شد، عمدتاَ به­ترتیب در بخش­های کشاورزی، خدماتی، اجتماعی، ایجاد شغل، تهیه و تدارک آذوقه برای حیوانات و انسان­ها و فراهم­کردن زیر ساخت­های اساسی بود.

در­حال­حاضر، در بیشتر کشور­های مسلمان، نهاد­ها­یی برای مدیریت متمرکز امور اجرایی و مسائل وقف ایجاد شده­است؛ اما متاسفانه بیشتر این نهاد­ها به نهاد­هایی کاملاَ نا­کارآمد و غیر اثر­بخش تبدیل شده که حتی یک بخش خاص یا ویژه­ای از اقتصاد کشور را نیز نمی­توانند پوشش دهد. به­همین خاطر­است که این قبیل نهاد­ها عموماَ به دولت­ها تحمیل شده و هزینه سنگینی را بر دوش آنها می­گذارند. نگاهی به کشور­های توسعه­یافته نشان می­دهد که نهاد­های غیر­انتفاعی به صورت مدیریت غیر­متمرکز در این کشور­ها شکل گرفته­است و دولت با مکانیزم­ها و بر­گزیدن تدابیر مزایای خاص، مثل سپر مالیاتی و غیره، از آنها حمایت می­کند. در طی سی سال اخیر، درآمد این موسسه­ها از 35میلیارد به 621میلیارد دلار رسیده و در توزیع درآمد به اقشار محروم کارآمد بوده و بسیاری از بخش­های جامعه، مثل آموزش، بهداشت و غیره خدمات رسانی داشته است. ایجاد شغل و افزایش سطح رفاه عموم جامعه از کار­کردهای این نهاد­ها بوده­است. (حجت الاسلام مصباحی مقدم، 1388)

در بررسی­های انجام شده در باره  نقش نهاد­های غیر­انتفاعی در کشور­های توسعه­یافته، سودان در بین کشور­ها­ی جهان، از لحاظ حجم نهاد­ها­ی غیر­انتفاعی، بزرگترین کشور محسوب می­شود. این کشور، 200هزار نهاد غیر­انتفاعی دارد، که در سه حوزه اصلاحات اجتماعی، توسعه و بهبود فردی و ارتقا و حمایت از نهاد­گرایی و نهاد­سازی متمرکز شده­است. دولت انگلیس در سال 1979به این نتیجه رسید که نمی­توانند به ارائه همه خدمات اجتماعی بپردازد؛ بنا­بر­این، در نظر گرفتن تخفیف­های مالیاتی، جوایز و برخی معافیت­های خاص به تقویت بخش خصوصی و نهاد­های خود مختار پرداخت؛ .به­طوری که در دو سال بعد، درآمد اموال موقوفه 8,7میلیارد فرانک، یعنی چیزی حدود 3درصد تولید ناخالص ملی(GNP) و در سال 1985به 12,6میلیاردفرانک، معادل4,1درصد تولید ناخالص ملی(GNP)رسید. (حجت الاسلام مصباحی مقدم، 1388)

در بررسی پیشینه موقوفات آموزشی و پژوهشی در جهان بنیاد فولکس واگن از مهم­ترین بنیاد­های مستقل وقف کشور آلمان است که در سال 1961تأسیس شده­است. سرمایه­ی این بنیاد صرفا برای پشتیبانی، ترویج و ارتقای دانش و فن و کمک به پژوهش و آموزش عالی است. (راهنمای رودپشتی و همکاران،1389)

جدول زیر، ارزش بازاری دارایی­های صندوق وقفی بیست دانشگاه برتر در سال 2014 و 2013 را نشان می­دهدکه بخشی از این درآمد صرف تولید علم و حمایت از فن آوری می­شود. (شرکت ملی مؤسسه های بازرگانی و دارایی(صندوق)عمومی دانشگاه،2014).

 

جدول ارزش دارایی­های مؤسسه­های وقفی دانشگاه­های برتر دنیا در سال2014 و 2013

ردیف	دانشگاه	بودجه اهدایی(دلار)2014	بودجه اهدایی(دلار)2013	تغییر در ارزش بازار(درصد)
1	هاروارد	358883691	32334293	11
2	تگزاس	25425922	20448313	3/24
3	یل	23900000	20780000	15
4	استنفورد	21446006	18688868	8/14
5	پرینستون	20995518	18200443	4/15
6	ماساچوست	12425131	10857976	4/14
7	سیستم پایه تگزاس	11103880	8732010	2/27
8	نورث وستون	9778112	7883323	24
9	میشیگان	9731460	8382311	1/16
10	پنسیلوانیا	9582335	7741396	8/23
11	کلمبیا	9223047	8197880	5/12
12	نوتردام	8039756	6856301	3/17
13	شیکاگو	7545544	6668974	1/13
14	کالیفرنیا	7384410	6377379	8/15
15	دوک	7036776	6040973	5/16
16	اموری	6681479	5816046	9/14
17	واشنگتن	6643379	5651860	5/17
18	ویرجینیا	5945952	5166660	1/15
19	کامل	5889948	5272228	7/11
20	رایس	5527693	4836728	3/14

دانشگاه­های جهان به منظور حفاظت از اموال وقفی دانشگاه و استفاده بهینه از آن اموال، اموال وقفی دانشگاه را یک­جا مصرف نمی­کنند بلکه آن­ها را در قالب صندوق­های وقفی نگهداری می­کنند. (راهنمای رودپشتی و همکاران،1389)

در آمریکا به طور متوسط فقط 40درصد دانشگاه­های دولتی را دولت می­پردازد و مابقی از طریق صندوق­های وقفی تأمین می­شود. اموال وقفی به طور دائمی بخش بزرگی از بودجه دانشگاه­ها را پرداخته است. .هدف صندوق­های وقفی دانشگاه ایلینویز شمالی به شرح زیر تعیین شده­است:

راهبرد­های مخارج و تخصیص دارایی­های برای صندوق­های وقفی به گونه­ای انجام شود که قدرت مصرف از صندوق­ها بعد از تعدیل برای تورم در طولانی مدت حفظ شود. بنیاد دانشگاه ایلینویز شمالی در قبال واقفان متعهد است که وجوه آن­ها را به گونه­ای مصرف کند که حمایت از برنامه­های مورد نظر آنها جنبه­ی دائمی پیدا کند.

تصمیمات سرمایه­گذاری صندوق­های وقفی دانشگاه را مؤسسه­ای به نام «کامان فاند» [*]اتخاذ می­کند که خود شرکت غیر­انتفاعی مدیریت سرمایه­گذاری در موسسات آموزشی است. (عبده تبریزی،1384).

سیاست مصرفی صندوق­های وقفی دانشگاه ایلینویز شمالی آن است که 4%میانگین عواید سه سال آخر وجوه وقفی را مصرف کند. سود و عایدات مازاد بر این 4%به سرمایه وقف اضافه می­شود. سیاست­های سرمایه­گذاری و مصرف همه ساله در کمیته امور مالی صندوق­های وقف دانشگاه ارزیابی می­شود. این کمیته می داند که همه بازده لزوما نقدینگی ندارد. یعنی عایدات سرمایه­ای حاصله را نمی­توان توزیع ومصرف کرد، چرا که نقدینگی در کار نیست. (عبده تبریزی،1376:280)

در ادامه به موضوع وقف و بررسی تاریخی آن در اسلام و ایران پرداخته خواهد­شد.وقف با اشکال گوناگون از صدر اسلام وجود داشته است .مدرسه­ها، کتابخانه­ها، مکتب­خانه­ها، قرآن­خانه­ها و حدیث­خانه­های فراوانی با اموال موقوفه ساخته یا اداره شده­است. شیوه سنتی وقف دارایی­هایی که عمدتا از طریق وقف دارایی­های ثابت صورت می­پذیرد گرچه ممکن است در دوره­های زمانی خاصی واجد کارایی باشد ولی در بلند­مدت با تغییر نیاز جامعه، امکانات وقفی دارای کارایی نبوده و بازده اقتصادی آن­ها بسیار پایین می­باشد و بدین­ترتیب بخش عمده­ای از ثروت ملی بدون بهره اقتصادی بلوکه و از مسیر توسعه کشور خارج می­شود. (راهنمای رودپشتی و همکاران،1389)

مساجد جامع در حکم نخستین دانشگاه­های عمومی برای عبادت وارشاد و آموزش در امر دین و دنیای مسلمانان بود که از زمان تاسیس مسجد­النبی در مدینه­ی منوره به عنوان خانه­ی خدا مورد تعظیم واحترام نو مسلمانان قرار گرفت. از این­رو دیگرنهاد­های عبادی و آموزشی پس از مسجد­النبی در جای­جای جزیره­العرب و پس از آن در سرزمین­ها­یی که به قلمرو اسلام پیوست با پشتوانه­ی مشروع­ترین و مقبول­ترین اموال موقوفه تاسیس گردید. با فزونی آمد و شد مسلمانان به این آموزشگاه­های عمومی، دیگر نهاد­های آموزشی چون دارالقرآن، دارالعلم، مدرسه دارالحدیث،خانقاه، کتابخانه، مکتب یا کتاب به عنوان رسمی­ترین نهاد­های آموزشی علمی در سرزمین­های اسلامی بنیان گردید، با نیان و واقفان این مراکز بیشتر خلیفگان، سلاطین، امیران، وزیران و توانگران نیکوکار بودند که گذشته از سنخیتی علمی، خدمت به علم و عالمان را وظیفه و رسالت حکمرانی و انسانی خود می دانستند. امامان، پیشوانیان مذاهب و دانشمندان نیز به فراخور توان مالی خود مسجد یا خانه­ی شخصی را وقف بر تعلم و تعلیم شاگردان و پیروان خود می­کردند. در تاریخ آموزش و پرورش اسلامی از این گونه­های عبادی آموزشی نمونه­ها بسیار است. (نورالله کسائی، 1378)

در تمدن اسلامی بدلیل تغییر اوضاع و همچنین تغییر نوع نگاه به دانش موقوفات سابق بیشتر جنبه حمایت از مدارس و آموزش که کانون­های تولید علمی جامعه بوده­اند را داشته­است.بطور مثال؛ دستاورد­های علمی امثال شیخ بهایی و ابن سینا و…حاصل تحصیل در چنین مدارسی بوده­است.

شاه سلیمان درآمد حاصله از حمام نقش جهان را وقف استنساخ و تکثیر نسخه­های خطی نموده­است. حاج محمد بن علی محمود آبادی یزدی در سده سیزدهم بخشی از در آمد آب و املاک موقوفه خود در روستای محمود آباد یزد را جهت استنساخ و خرید کتاب اختصاص داده­است. از دیگر موقوفاتی که سود آن برای خرید کتاب صرف شده موقافات بهرام بیک، موقوفات حاج رمضان کرمانی، موقوفات میرزا محمد طبسی است.

از جمله مدارس که جهت تعلیم وتعلم و آموزش علوم شیعی بخصوص فقه و اصول استفاده شده مدرسه­ی الماسی، جده­ی بزرگ و کوچک، مدرسه­ی ملا عبدالله شوشتری است.

یکی دیگر از مجتمع­های علمی و آموزشی وقفی، مجتمع عظیم ربع رشیدی می­باشد که واقف و بانی آن خواجه رشید الدین فضل الله همدانی طبیب و مورخ و وزیر معروف اسلامی بود.

رشید الدین در زمانی می­زیست که سازمان­های اجتماعی ایران و سایر بلاد شرقی اسلامی در اثر تهاجم مغولان از هم پاشیده­شده و حفظ میراث گذشتگان بر عهده­ی افراد علاقه­مند نهاده شده­بود. او خود یکی از این افراد بود ، ومانند خواجه نصیر الدین طوسی که نسلی قبل از او با همت والای خود رصد خانه و مدرسه­ی عالی علمی مراغه را پایه­گذاری کرده­بود، به تنهایی به تاسیس دانشگاه و مراکز علمی وقفی بزرگ ربع رشیدی و رشیدیه همت گماشت و آن چنان در این امر اصرار ورزید که توانست در اندک مدت این مراکز را به مرتبه­ی بالا برساند و حائز اهمیت جهانی گرداند. او در ربع رشیدی مدرسه­ای به­وجود­آورد که واقعاَ بین­المللی بود و از علوم چینی وهندی تا معارف رومی بیزانس در آن تدریس می­شد و با زبان­های چینی و یونانی وعبری ومغولی و ترکی و شاید سانسکریت علاوه بر فارسی و عربی در این مرکز آشنایی وجود­داشت و آوازه­ی شهرت آن از پکن تا قسطنطنیه افکنده­بود. (سید حسین امیدیانی، 1378)

3-روش شناسی

با توجه به اهداف و موضوع پژوهش در جهت ” برآورد تمایل افراد جامعه جهت حمایت از تولید علم و فنآوری در قالب وقف و خیریه” نوع پژوهش کاربردی و از نوع مطالعات پژوهش توصیفی-علمی می­باشد. در این مطالعه ابتدا به صورت پیمایشی و براساس پرسشنامه­ای که با استفاده از تکنیک­های موجود در روش ارزش­گذاری مشروط (CVM) طراحی گردیده، اطلاعات لازم جمع آوری شده و سپس به توصیف و تحلیل اطلاعات به دست آمده پرداخته می­شود. در واقع در روش ارزش­گذاری مشروط، با طراحی یک بازار فرضی برای مفهوم مورد نظر (که قیمتی برای آن تعیین نشده است) در مورد تمایل به پرداخت افراد جامعه برای وقف علمی و آموزشی با تأکید بر علم و فناوری سوال می­شود. همچنین برای گردآوری ادبیات موضوع، از روش کتابخانه­ای و اینترنتی استفاده شده است.

در ابتدادر این پژوهش تعداد 30 پرسشنامه به عنوان پیش پرسشنامه توزیع شده است. مبالغ پیشنهادی برای تمایل به پرداخت در پیش پرسشنامه به صورت باز مطرح می­شود. بعد از استخراج مبالغ پیشنهادی از پیش پرسشنامه باید این مبالغ از لحاظ نرمال بودن بررسی شود.برای تعیین حجم نمونه از روش ميشل و کارسون براي اندازه نمونه و سطوح دقت در مطالعات ارزش­گذاري مشروط استفاده شد. به منظور تعيين ضريب تغييرات  (V)جامعه مورد مطالعه، همان طور که ذکر شد تعداد 3۰ نمونه از جامعه آماري مورد تحقيق به صورت تصادفي انتخاب و پيش ­آزمون شد. ضريب تغييرات به دست آمده از اين پيش­ آزمون برابر5/2است. مقدار بحرانی آماره Z در سطح اطمینان 90 درصد برابر  است. درصد اختلاف بین تمایل به پرداخت واقعی و تمايل به پرداخت برآورد شده نیز در سطح 20 درصد درنظر گرفته شده است. بدین ترتیب محاسبه حجم نمونه در جدول میشل کارسون به صورت زیر می­باشد:

464=               N=

بنابراین با توجه به محاسبات انجام شده و جدول میشل کارسون، حجم نمونه در دامنه 600- 446 قرار می­گیرد که ما در این پژوهش تعداد464 پرسشنامه را به عنوان حجم نمونه در نظر گرفتیم که بدلیل عدم همکاری افراد تعداد 291 پرسشنامه کامل شد.

جدول میشل و کارسون برای تعیین حجم نمونه

	=.05	=.1	=.15	=.2
V=1                  =.05  α	3457	864	384	216
V=1.5              =.1    α	2570	643	286	161
V=2                 =.05  α	6147	1537	683	384
V=2                 =.1   α	4570	1142	508	286
=.05              V=2.5  α	9604	2401	1067	600
=.1                V=2.5  α	7140	1785	793	446

برای استخراج قیمت پيشنهادی در اين تحقيق از روش بويل و بيشاپ استفاده گرديد. ابتدا پس از تعيين تعداد نمونه (N)، تعدادN/2  از اعداد تصادفي در نظر گرفته مي­شود (احتمالP )، که از توزیع یکنواخت در فاصله صفر و يک حاصل مي­شود. سپس به تعداد N/2 باقيمانده مقدار احتمال تصادفي اضافه و به عبارتيq=1-p حاصل مي­گردد. اين مرحله به ما N نقطه احتمال داده را مي­دهد. در مرحله سوم N  مرحله به ما صدک­هاي ثابتي از توزيع تصادفي ساخته مي­شود. اين صدک­ها به صورت دهک (۱۰ قيمت پيشنهادي) و يا پنجک (۵ قيمت پيشنهادی) و يا … بسته به تعداد قيمت پيشنهادي مدنظر محقق و به صورت توزيع تجمعي ساخته مي­شود. در مرحله چهارم احتمالات موجود تبديل به پيشنهاد مورد استفاده در پرسشنامه­ها خواهد شد. اين مرحله با اعمال ميانگين و انحراف معيار به دست آمده از پيش آزمون بر توزيع تجمعي ساخته شده توسط صدک­هاي کاملاً تصادفي انجام مي­شود. در انتها پيشنهادها به صورت مساوي در پرسشنامه­ها توزيع مي­شود. اين مراحل اين اطمينان را مي­دهد که مشاهدات انتخابي بين انتهاي توزيع به صورت متعادل پراکنده شده و هسته­هاي اصلي پيشنهادها در اطراف ميانه مي­باشد (دلیری و همکاران، 1392).

حساس­ترین مرحله در پژوهش مبتنی بر CVM تنظیم پرسشنامه می­باشد؛ چرا که در صورت عدم رعایت اصول در مرحله طراحی پرسشنامه، نتایج حاصل از پژوهش بدلیل مشکلات اریب­ بودن از اعتبار مفهومی چندانی برخوردار نخواهد بود. جامعه پرسش شوندگان در این پژوهش شهروندان رشتی می­باشند.پرسشنامه ها در دانشگاهها ،حوزه های علمیه،موسسات علمی و آموزشی،ادارات وعامه مردم توزیع شد.

4-یافته­ها

پژوهشگر در این مرحله از پژوهش با استفاده از ابزارهای معتبر، اطلاعات مربوط به متغییرهای پژوهش را محاسبه می­نماید و عوامل موثر بر موافقت یا مخالفت با پرداخت پول جهت تأمین نیاز­های علمی نخبگان بررسی خواهد شد.

تعداد پرسشنامه­ها به تفکیک مناطق توزیع پرسشنامه

مناطق	تعداد پرسشنامه	درصد فراوانی
دانشگاه ها	106	36%
حوزه های علمیه	55	19%
ادارات و موسسات علمی و آموزشی	70	24%
عموم مردم	60	21%
مجموع	291	100درصد

 

توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان

	مرد	درصد فراوانی	زن	درصد فراوانی
تعداد	181	62%	109	38%

 

 

توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان

	25-18	30-25	40-30	60-40	بالاتر از 60
تعداد	137	57	54	42	1
درصد فراوانی	47%	19.6%	18.6%	14.5%	003. %

 

 

 

 

توزیع فراوانی وضعیت تحصیلات پاسخ­دهندگان

طبقه تحصیلاتی	تعداد	درصد فراوانی
بی سواد	3	1
زیر دیپلم	8	3
دیپلم	75	26
فوق دیپلم	43	15
کارشناسی	82	28
کارشناسی ارشد	22	7
دکتری	5	2
حوزوی	53	18

 

الویت­های اهمیت علم و فناوری در پیشرفت جامعه از نظر مردم

 

تأمین نیاز­های علمی از طریق وقف از نظر مردم

 

میزان مبلغ پرداختی برای تأمین نیاز­ها و کمبود­های مالی حوزه­ی علم و فناوری مراکز علمی و دانشگاه

• الویت­هایی که از نظر مردم باعث تولید علم و فناوری می شود.

در پرسشنامه از مردم پرسیده شد که در کدامیک از زمینه ها که باعث تولید علم و فناوری می شود حاضر به پرداخت هستید (به سؤال 18پرسشنامه مراجعه شود.)

الویت­هایی که از نظر مردم باعث تولید علم و فناوری می شود.

در این حالت متغییر وابسته، موافق یا مخالف بودن برای پرداخت پول جهت تأمین نیازهای علمی نخبگان می­باشد. به عبارت دیگر متغییر وابسته یک متغییر مجازی است که  مقدار صفر را برای مخالف بودن و مقدار یک را برای موافق بودن یا پرداخت پول برای تأمین نیازهای علمی نخبگان، اختیار می­کند. از آنجایی که در این حالت متغییر وابسته یک متغییر موهومی با دو مقدار صفر و یک است، مدل لوجیت جهت تعیین رابطه بین متغییرهای مستقل و متغییر وابسته به کار گرفته  می شود. در اینجا  متغییرهای مستقل عبارتند از: جنس، تحصیلات، سهم امور خیر، قیمت پیشنهادی، آگاهی از نیازهای علمی، می­باشند. نتایج حاصل از برآورد مدل لاجیت در جدول زیرآورده شده است.

1 نتایج برآورد الگوی لاجیت

سطح معناداری	آماره Z	انحراف معیار	ضریب تخمین	متغییر
0.0121	2.51	0.29	0.73	جنس
0.0008	3.34	0.7	0.26	تحصیلات
0.0045	2.38	0.14	0.41	سهم امور خیر
0.053	1.92	9.92	0.6-E1.91	قیمت پیشنهادی
0.0537	2.909181-	0.64344	1.871923-	عرض از مبدأ
MCF = 0.21           Prob (LR Statistic) = 0.000           LR Statistic=86.45

مأخذ: یافته­های پژوهش

Y=

همانطور که از جدول مشخص است همه متغییر­ها معنادار می­باشد.

• متغییر جنس دارای اثر مثبت و معنی­داری است. این متغییر کیفی است و به دو گروه زن و مرد تقسیم­بندی می­شود، و با دو کد صفر و یک نشان داده شده است. نتایج نشان می­دهد که مردان تمایل به پرداخت کمتری نسبت به زنان دارند. در طی تحقیقات انجام شده در این پژوهش، می­توان یکی از دلایل عمده تمایل کمتر مردان به پرداخت عدم شفافیت در فرآیند و محل هزینه کرد موقوفات بوده است.آنچنان که مثال­هایی از موقوفات را نامی­بردند که بعد از سالها بدون استفاده مانده­است. و یکی دیگر از علل عدم تمایل آقایان برای پرداخت در این حوزه این بود که دولت را مسئول می­دانستند و معتقد بودند که دولت بودجه کافی برای حمایت از همه حوزه­ها را دارد و نیازی به موقوفات ناچیز مردم نیست.
• متغییر تحصیلات فرد دارای اثر مثبت و معنی­داری است.این متغییر در پرسشنامه در هشت قسمت آمده­است. نتایج نشان می­دهد که هرچه تحصیلات افراد بیشتر باشد تمایل به پرداخت آنها برای تأمین نیاز­های علمی بیشتر خواهد شد. به دلیل اینکه افراد تحصیل­کرده در محیط­های دانشگاهی و آموزشی حضور دارند، با مشکلات و نیاز­های این محیط ها بیشتر اشنا هستند، در واقع ممکن است با یکی از گزینه­های پرسشنامه بعنوان یک نیاز برخورد کرده­باشند.
• متغییر سهم امور خیر از درامد مثبت و معنی­دار است.یعنی با افزایش درآمد افراد، سهم امور خیر بیشتر خواهد شد.هر یک درصد افزایش در درآمد به اندازه 0.41سهم امور خیر از درآمد افراد را بیشتر می­کند.
• متغییر قیمت پیشنهادی دارای ارتباط مثبت و معناداری می­باشد. همان­گونه که انتظار می­رفت احتمال پاسخ “بله” به پرسش تمایل به پرداخت عمدتاً به میزان مبلغ پیشنهادی (bid) در هر یک از پرسش­ها بستگی دارد. علامت مثبت این متغییر نشان می­دهد که هر چه مقدار مبلغ پیشنهادی افزایش یابد پاسخ دهندگان تمایل بیشتری برای پرداخت از خود نشان می­دهند، مشروط بر اینکه شرایط رفتار عقلایی در بازار فرضی برای شخص پاسخ دهنده فراهم باشد.

 

ارزش تمایل به پرداخت پاسخ­گویان

پس از برآورد الگو و به دست آوردن ضرایب متغیرها، با استفاده از مقدار میانگین متغییرهای توضیحی، میانگین تمایل به پرداخت پاسخ­گویان محاسبه ­شد. مقدار انتظاری متوسط WTP پس از برآورد پارامترهای مدل لاجيت با استفاده از روش حداکثر درستنمايی، به وسيله انتگرال­گيری عددی از سطح زيرمنحني تقاضاي افراد در محدوده صفر تا بالاترين پيشنهاد محاسبه گرديد. با محاسبه انتگرال معين، متوسط تمايل به پرداخت ماهانه خانوار ساکن در شهر رشت در سطح اطمینان 95% برابر با67852.35 تومان جهت تأمین نیاز­های علمی نخبگان به دست آمد. با ضرب اين عدد در تعداد اعضای جامعه آماری تحقيق (160064 خانوار ساکن در شهر رشت)میزان تمایل به پرداخت ماهانه کل جامعه حدود 10860 میلیون تومان خواهد بود؛ و با توجه به اينکه در حدود 26درصد از افراد جامعه آماری حاضر به پرداخت هستند، این میزان برابر با 2823 میلیون تومان به دست آمد.

5-نتیجه گیری

1. 1. هر خانوار در شهر رشت حاضر است ماهانه67852.35 تومان برای تأمین نیازهای علمی نخبگان هزینه کند که این مبلغ برای تمام خانوارهای شهر رشت یعنی 160064 خانوار ساکن در شهر رشت ماهانه حدود 10860 میلیون تومان خواهد بود که با توجه به اينکه در حدود 26درصد از افراد جامعه آماری حاضر به پرداخت هستند، این میزان برابر با 2823 میلیون تومان به دست آمد.
2. برای خانوارهای ساکن شهر رشت، متغییرهای جنس،تحصیلات، سهم امور خیر،آگاهی از نیاز­های علمی نخبگان اثر معنی­داری بر پذیرش قیمت­های پیشنهادی برای تأمین نیازهای علمی نخبگان با استفاده از وقف داشته است. متغییر جنس دارای اثر مثبت و معنی داری است. نتایج نشان می­دهد که مردان تمایل به پرداخت کمتری نسبت به زنان دارند. متغییر تحصیلات دارای ارتباط مثبت و معناداری می­باشد، این بدین معناست که افراد با تحصیلات بالاتر حاضر به پرداخت بیشتر برای تأمین نیاز­های علمی می­باشند. متغییر سهم امور خیر از درامد مثبت و معنی¬دار است.یعنی با افزایش درآمد افراد، سهم امور خیر بیشتر خواهد شد.هر یک درصد افزایش در درآمد به اندازه 0.41سهم امور خیر از درآمد افراد را بیشتر می¬کند. متغییر قیمت پیشنهادی دارای ارتباط مثبت و معناداری می­باشد. همان­گونه که انتظار می­رفت احتمال پاسخ “بله” به پرسش تمایل به پرداخت عمدتاً به میزان مبلغ پیشنهادی (bid) در هر یک از پرسش­ها بستگی دارد. علامت مثبت این متغییر نشان می­دهد که هر چه مقدار مبلغ پیشنهادی افزایش یابد پاسخ دهندگان تمایل بیشتری برای پرداخت از خود نشان می­دهند، مشروط بر اینکه شرایط رفتار عقلایی در بازار فرضی برای شخص پاسخ دهنده فراهم باشد.
3. آگاهی از نیازهای علمی، متغییر منفی و معنادار دیگری می­باشد. ، دلیل منفی شدن این متغییر آن است که بسیاری از افراد بدلیل عدم اعتماد به مسئولان امر و عدم شفافیت به محل هزیته کرد، تمایل به پرداخت ندارند و تأمین نیازهای علمی را وظیفه دولت می­دانند و بودجه دولت را برای رفع نیاز­ها کافی میدانند و پیشنهاد بعضی به کمک گرفتن از سرمایه داران و خیرین با درآمد­های بالا بود.

در نهایت می توان پیشنهاد کرد که با ایجاد چرخه زنجیروار تبدیل فكر و اندیشه به محصولات تجاری كه در آن ایده­های ذهنی نخبگان و نابغه­ها، به مراكز علمی تحویل داده­شود تا پس از پرورش علمی این ایده­ها، نخبگان فناوری و صنعتی آنها را به محصولات صنعتی و غیرصنعتی تبدیل كنند و دستگاههای ذیربط نیز زمینه تولید و تجاری كردن این محصولات را فراهم سازند.
تشكیل حداقل یك پژوهشگاه با استفاده از استادان بازنشسته دردانشگاه­ها که این پژوهشگاهها، می تواند حلقه وصل نسل جدید نخبگان و استادان قدیمی و مجرب دانشگاهها باشد.

فعالیتهای حمایتی از نخبگان باید به گونه ای باشد كه پیچ و خمهای رایج اداری، شیرینی این خدمات را بكام نخبگان تلخ نكند.
رصد و بررسی دائم نتایج سرمایه گذاریهای انجام شده در مقوله نخبگان نیز از موارد ضروری است. لازم است فعالیتها و پیشرفتهای علمی كشورهای همسایه و اسلامی را نیز، دائماً رصد كرد و در برنامه ریزیها و فعالیتها مورد توجه قرار داد.

 

منابع

ژیان­پو، مهدی (1392) «تجربه نخبگان درباره موانع تجاری سازی ایده­ها (مطالعه موردی: شهر رشت)»، مسائل اجتماعی ایران، سال چهارم شماره 1.

رحمانی، مژده (1386) «ساختار صندوق­های پژوهش و فناوری غیر­دولتی، رهیافت، شماره40

شریف تابع بردبار، محمد (1387) «جایزه علمی برای دانش­پژوهان جوان»، رهیافت، شماره47

صادقی،عباس، افقی،نادر (1384) «نقش دانشگاه­ها در کاهش مهاجرت نخبگان»،رهیافت، شماره36]، ص 22 تا 30

ریاحی،محمد­حسین (1391) «وقف پشتوانه نهاد­های علمی و آموزشی در اصفهان در عصر صفوی» وقف میراث جاویدان، شماره19 و 20

فلاحی،کیومرث، منوریان، عباس، (1387) «بررسی عوامل مهاجرت نخبگان(سرمایه انسانی) و ارائه راهبرد­های مناسب برای پیشگیری از این پدیده»، مجله دانش و توسعه، سال 15، شماره 24.

هداوند، سعید(1389) «چالش­های پژوهشی کشور و تأثیر آن بر مهاجرت نخبگان»، تدبیر، شماره 216

اساسنامه بنیاد ملی نخبگان کشور (1384)، رهیافت، شماره 35

اخوان کاظمی،بهرام (1383) «نگاهی به پدیده مهاجرت متخصصان و نخبگان علمی» علوم سیاسی و اقتصادی، شماره 207 و 208

قلن بر،زهرا، کیانی،ابوالفضل، «معرفی بنیاد­های:آشنایی با بنیاد و جایزه نوبل» رهیافت، شماره 29

ریاحی، محمد­حسین(1391) «وقف در مدارس اصفهان عصر صفوی و مروری بر ویژیگی­های برخی وقف­نامه­های آن»، شماره 77 و 78، از 119 تا 180

کسایی،نورالله (1378) «وقف در خدمت نهاد­های علمی-آموزشی» میراث جاویدان، سال هفتم،شماره3

حسینی اشکوری،سیدجعفر (1390)، «وقف گامی در گسترش علم»، وقف میراث جاویدان، شماره 74، از63 تا 110

امیدیانی،سیدحسین، (1378)، ربع رشیدی، مجتمع بزرگ وقفی و علمی آموزشی در تبریز(قرن هشتم هجری)»، وقف میراث جاویدان، شماره27، از 50 تا 71

مصباحی­مقدم،غلامرضا (1388) «امکان­سنجی وقف سهام و پول؛ مدل صندوق وقف سهام و پول در ایران»، جستار­های اقتصادی، شماره 12، ص 59 تا 89

www.awqaf.ir

Masahina, Sarabdeen and Kijas, A.C.Muhammadu.( 2012 ).Applying contingent valuation method for economic valuation of Awaqf wealth management in wefare changes of muslim households in serilanka:a conceptual framework.

Tazkia Islamic Finance and Business Review,7.2.

Habib, A.(2002). Financing Microenterprises: An Analytical Studay of Islamic Microfinance Institution. Islamic Economic Studis, 9(2),27-62

Whittington, Dale,Briscoe, John, Mu,Xinming, Barron,William (2003), »Contingent valuation: Estimating the willingness to pay for housing services: A case study of water supply in southern Haiti«,Routledge, 189-206.

 

منطقه: محله: تاریخ: ساعت:

 

 

باسمه تعالی

پرسشنامه ارتقاءجایگاه وقف در تأمین نیاز های عرصه ی علم و فناوری

 

1-جنسیت:                     1- oمرد                        2- oزن

2-سن:  …………………………………….

3-وضعیت تأهل:    1- oمجرد (تعداد اعضای خانواده……..)            2- oمتأهل (تعداد فرزند………………)

4-تحصیلات: 1-oبی­سواد 2-oزیر دیپلم 3-oدیپلم  4- oفوق دیپلم   5-oکارشناسی 6-oکارشناسی ارشد  7-oدکتری  8-oحوزوی

5-سطح تحصیلات پدر:

1-oبی­سواد 2-oزیر دیپلم 3-oدیپلم  4- oفوق دیپلم   5-oکارشناسی 6-oکارشناسی ارشد  7-oدکتری  8-oحوزوی

6-شغل……………………………………                             7 -منطقه محل سکونت …………………

8-میزان درآمد ماهانه ……………………….تومان

9-بیشتر از چه طریقی اقدام به انجام فعالیت‌های خیر می‌کنید؟

1-oصدقه  2-oکمک به اشخاص نیازمند  3-oنذر  4-oوقف   5-oخیریه‌های محلی/فامیلی

6-oصرف وقت  7-oکمک به مدارس  8-oکمک به مساجد، هیأت مذهبی، بقاع  9-oکمک به مراکز فرهنگی10-oکمک به مؤسسات نگهداری ایتام/سالمندان/بیماران خاص/شیرخوارگاه 11- oسایر……………

10-انگیزه شما از فعالیت خیر چیست؟

1-جلب رضایت خداوندo2-عمل به دستورات دین o3-برای تبلیغ کار خیر و گسترش آن در بین مردمo 4-کسب آرامشo5-جلب رضایت دیگرانo 6-کسب پاداش ها ی دنیوی و اخرویo 7-رسم و رسومات خانوادگی و اجدادیo8-برآورده شدن حاجاتo9-برای رفع آسیب های دنیوی ویا اخرویo10-سایر……………………………………..

11-در مجموع بطور متوسط چه میزان از درآمد ماهانه خود را صرف امور خیر می‌کنید؟ ………………………………….تومان

12-فعالیت‌ها و کمک‌های خیر شما بیشتر چه قالبی دارد؟

1-oپرداخت‌های مالی مستمر  2-oپرداخت های مالی غیرمستمر 3-oوقف 4-oکمک­ غیرمالی(غذا، لباس، جهزیه و…)      5-oصرف وقت یا فعالیت تخصصی  6-oتوزیع نذری        7-oسایر……………………..

13-به نظر شما عرصه علم و فناوری برای پیشرفت جامعه چقدر اهمیت دارد؟

1-خیلی زیاد o                2-زیاد  o           3-تا حدودی o                4-کم o             5-خیلی کمo

14-اگر بودجه دولت برای تأمین نیازهای حوزه علم و فناوری کافی نباشد از چه راهی می توان آنرا تأمین کرد؟

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

15- در طول تاریخ بخشی از نیازهای علمی از جمله تأسیس مدارس و هزینه های مدرسه شامل تأمین هزینه های طلاب و …..را با موقوفات تأمین می کردند. به نظر شما این راهکار در زمان حال چقدر قابل انجام است؟

1-خیلی زیاد o                2-زیاد  o           3-تا حدودی o                4-کم o             5-خیلی کمo

16-آیا شما برای تأمین نیازها و کمبود های مالی حوزه ی علمی و فناوری مراکز علمی و دانشگاهی حاضر به پرداخت هستید؟ بلهo          خیرo

17– در صورت مهیا بودن شرایط تمایل دارید بطور متوسط چه میزان از درآمد سالانه خود را صرف این کار نمایید؟………………………………..

18-در کدام یک از زمینه های زیر که باعث تولید علم و فناوری می شود حاضر به پرداخت هستید؟

• ساخت یا تجهیز کتابخانه دانشگاهی o
• تأمین نیاز های مالی فعالیت های مطالعاتی و پژوهشی مخترعین و مبتکرینo
• کمک به صندوق‌های مالی حمایت از نخبگان علمی و مخترعین o
• کمک به تجاری سازی نتایج تحقیقات و مطالعات علمی o
• کمک هزینه ی بورسیه دانشجویان مستعد مناطق محروم o
• ساخت محیط های آزمایشگاهی و کارگاهیo
• تأمین امکانات، مواد اولیه و لوازم آزمایشگاه و کارگاه و …… o
• تأمین نیاز های آموزشی مانند تجهیز کلاسهای درس و…. o
• تأمین امکانات رفاهی دانشجویان مستعد مانند تجهیز خوابگاه ، تأمین نیازهای ورزشی و ….. o
• تهیه جوایز سالیانه برای آثار علمی فاخر، اختراعات و ابتکارات دارای سطح ملی و جهانی (مانند جایزه نوبل) o
• سایر…………………………

19-در صورت تمایل برای تأمین نیازهای مالی حوزه ی علم و فناوری کدام کانال را برای هدایت این کمک‌ها مناسب می دانید؟

1-oدانشگاه  2-o  بنیاد ملی نخبگان 3-oانتخاب نخبگان و نیاز هایشان به طور مستقیم         4-oمؤسسات تخصصی تشکیل شده با این هدف 5-o سایر………………..

20-در چه قالبی بیشتر تمایل دارید کمک‌های خیر خود را برای تأمین نیازهای نخبگان (تجاری سازی محصولات) اختصاص دهید؟

1-oوقف یا کمک فردی به هر نیتی 2-o  کمک یا وقف گروهی    3–oوصیت یک سوم مال­  4- oنذر

5-oسایر………………

21-چه عاملی موجب خواهد شد تا انگیزه‌ی شما برای کمک‌های خیریه‌ای در جهت رفع نیاز‌های نخبگان بیشتر شود؟(از طریق رتبه بندی)

1-oشفافیت در فرآیند و محل هزینه‌کرد آن  2-oماندگاری نام و یادبود       3-oوجود نهادی قابل اعتماد جهت انجام این مخارج        4- بهبود وضعیت مالی خودo

 

22- به نظر شما برای افزایش مشارکت مردم در تأمین مالی عرصه های علمی و فناوری کشور په باید کرد؟

[*] Common Found