جنبه‌های حقوق اداره وقف
پدیدآور: مهدی عاشوری
چکیده:
-1 وقف حبس عین و تبسیل منفعت است . یعنی هنگامیکه وقف به طور صحیح تحقق یافت و قبض موقوفه حاصل شد وقف لازم می‌گردد و مالکیت عین موقوفه از واقف زایل می‌شود و برای وقف شخصیت حقوقی به وجود می‌آید. از این پس واقف همانند بیگانه‌ای نسبت به موقوفه تلقی می‌گردد. بنابراین نیاز به مدیری است تا اموال موقوفه را اداره نماید. وظیفه مذکور در وقف بر عهده متولی است . -2 حق تعیین متولی برای واقف است . اما وی در اعمال این حق با محدودیت زمانی روبرو است . به عبارت دیگر او فقط تاذقبل از قبض موقوفه می‌تواند متولی را تعیین نماید. در این حالت واقف می‌تواند تولیت را بری خودش به مدت عمرش یا بری مدت معینی قرار دهد و یا اینکه شخصی را به همراه خود مستقلا یا مجتمعا یا متولی موقوفه قرار دهد. همچنین واقف می‌تواند تولیت موقوفه برای یک یا چند نفر غیر از خودش بطور مستقل یا مجمتمع قرار دهد. به علاوه واقف می‌تواند حق انتخاب متولی رابه دیگری بسپارد. در اینصورت هر فردی را که شخص اخیر انتخاب کند متولی موقوفه خواهد بود. همچنین واقف می‌تواند به متولی حق تعیین متولی بعد از خود را بدهد و یا اینکه مقرر نماید هر متولی، متولی بعد از خود را معین کند. -3هر گاه واقف چند نفر متولی موقوفه قرارر داده باشد اگر به صلاحیت مستقل هر یک از آنان اشاره کرده باشد در اینصورت هر یک مستقل از دیگری به اداره وقف پردازد و برای این امر نیازی به اجازه یا تصویب متولی دیگر ندارد. در این فرض هر گاه یکی از متولیان فوت کند یا محجور شود، در صلاحیت متولیان باقی‌مانده تاثیری ندارد. اما اگر تولیت متولیان مذکور به نحو اجتماع باشد و یا به طور اطلاق (که در آن اصل بر اداره وقف به نحو اجتماع است ) با فوت یا محجور شدن یکی از این متولیان، حاکم (قاضی) امینی را ضمینه متولیان باقی‌مانده می‌نماید. -4 متولی حتی در صورت عجز از انجام امور تولیت حق ندارد تولیت را به دیگری تفویض کند مگر اینکه چنین حقی را واقف به او داده باشد. البته اگر شرط مباشرت متولی در اداره وقف نشده باشد وی می‌تواند برای این امر وکیل بگیرد. همچنین واقف می‌تواند بر اعمال متولی ناظر قرار دهد. این نظارت ممکن است به صورت اطلاعی و یا استصوابی باشد. -5هر گاه واقف مدیر وقف را معین نکند. در اوقاف عام اداره با سازمان حج و اوقاف و امور خیریه است اما در اوقاف خاص تصدی با موقوف علیهم می‌باشد .مگر اینکه مصلحت وقف یا بطور لاحقه و یا رفع اختلاف موقوف علیهم متوقف بر دخالت ولی فقیه باشد که در این سازمان مذکور عهده‌دار اداره وقفغ است . -6اعمال اداری در وقف بسیار متنوع می‌باشد بطوریکه نمی‌توان آنها را برشمرد. اما مهمترین این اعمال به قرار زیر است : تعمیر و نگاهداری مال موقف ، اجاره دادن آن، جمع‌آوری تقسیم منافع موقوفه بین علیهم و فروش موقوفه در مواردی که مطابق مجاز است . در اداره وقف هر گاه واقف وظیفه متولی را معین کرده باشد وی باید از همان روش مقرر پیروی کند (یعنی نخستین معیار برای اداره وقف است ). اما اگر واقف ترتیبی نکرده باشد متولی باید شیوه متعارف را در اداره وقف بکار بندد.
کلیدواژه‌ها: وقف،حقوق،مال موقوفه،متولی
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.