بررسی وضعیت اوقاف اصفهان در عصر پهلوی
پدیدآور: وجیهه السادات میرحاج محمدآبادی
چکیده:
حکومت پهلوی با در پیش گرفتن سیاست‌هایی متفاوت از حکومت‌های پیشین تغییرات عمده‌ای را در تمام ارکان کشور از جمله نهاد وقف ایجاد کرد. سیاست‌هایی مانند سکولار بودن و مدرنیزه‌کردن کشور در دورهی رضا شاه و اصلاحات ارضی در دورهی محمد‌رضا شاه در وضع اوقاف تأثیر مستقیم نهاد. بررسی وضعیت اوقاف اصفهان بر اساس سیاست‌های اتخاذ شده دغدغه‌ی اصلی این پژوهش است.سیاست سکولار (جدایی دین از سیاست) حکومت پهلوی که با روی کار آمدن رضا شاه آغاز شد در مواردی مانند منع روضه خوانی و عزاداری و سخت‌گیری بر طلاب و روحانیون در استفاده از مدارس و مکان‌های وقفی سبب کاهش وقف بر این امور گردید. همچنین مدرنیزه کردن کشور در این دوره که در تمام جهات از جمله صنعت، آموزش و پرورش، توجه به آثار باستانی و قدیمی و … صورت گرفت هر چند گاهی اوقات کاملاً مطابق با موارد گفته شده در وقف‌نامه‌ها نبود اما در بهبودی وضعیت موقوفه‌ها و استفاده‌ی بهینه از آن‌ها بسیار موثر بود. اجرای قانون اصلاحات ارضی نیز نهاد وقف را با دگرگونی بسیاری مواجه کرد و موارد آن از وقف زمین مزروعی به زمین ساده، حمام، خانه، مغازه و … تغییر جهت داد.روش به کار گرفته شده برای این پژوهش در مرحله‌ی اول استخراج مطالب از وقف‌نامه‌ها، در مرحله‌ی دوم استخراج مطالب از اسناد و روزنامه‌های اصفهان در زمان پهلوی، در مرحله‌ی سوم برداشت کتابخانه‌ای با استفاده از منابع و مآخذ مربوط به موضوع و در مرحله‌ی چهارم گفتگو با عده‌ای از واقفان و بعد از تجزیه و تحلیل به صورت متن اصلی به رشته‌ی تحریر درآمده است. نتایج حاصل از این پژو هش نشان داد که اوقاف اصفهان در دورهی پهلوی نسبت به دورهی قبل دارای وضعیتی نسبتاً مناسب با همراهی و حمایت مردم، همچنین تقریباً در چارچوب قوانین اتخاذ شده از سوی حکومت پهلوی بوده است. مدرنیزه کردن در اکثر موارد سبب بهبود وضعیت موقوفات و اصلاحات ارضی سبب تغییر روند آن‌ها شده است. همچنین بر تعداد زنان واقف نیز در این دوره افزوده شده است.
کلیدواژه‌ها: وقف،اوقاف،مدرن سای،حکومت پهلوی،اصلاحات عرضی،حقوق زمینداری
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.