تعیین رابطه عوامل روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی بر نوعدوستی خیرین به منظور ارائه مدل نوعدوستی خیرین مدرسه‌ساز
پدیدآور: زهرا شعبانی استاد راهنما: علی دلاور استاد مشاور: یوسف کریمی استاد مشاور: فریبرز درتاج
: چکیده
هدف از این پژوهش تعیین رابطه عوامل روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی بر نوعدوستی خیرین مدرسه‌ساز به منظور ارائه مدل نوعدوستی خیرین مدرسه‌ساز است. روش پژوهش از نوع روش ترکیبی با طرح تو در تو (لانه کردن) با داده‌های کیفی دیاگرام مدل مفهومی نوعدوستی با واکاوی مشارکت کنندگان مشخص شد و آنگاه در درون طرح کمی (همبستگی ، غیر آزمایشی) قرار گرفت. و هدف از آن کشف روابط مشترک بین متغیرها براساس تحلیل مسیر است. جامعه آماری این پژوهش خیرین مدرسه‌ساز در طی ده سال اخیر (1390ـ1380) هستند که در احداث مدارس، تکمیل فضاهای موجود در آموزش و پرورش، بازسازی مدارس تخریبی و قدیمی، تهیه امکانات و تجهیزات آموزش و پرورش، تأمین مصالح مورد نیاز و تأمین زمین در 32 استان مشارکت داشتند، با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه ای چند مرحله‌ای براساس تعادل متغیرها و نمونه (15×22) و جدول کرجسی و مورگان (1970) براساس حجم جامعه (15000) تعداد حجم نمونه 370 نفر مشخص شدند برای اندازه‌گیری عوامل روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی از سیزده آزمون شامل آزمون شخصیتی نئو با فرم کوتاه، خوش‌بینی، خودکارآمدی عمومی، باورهای مدرنیته، باورهای دینی، ارزش‌های علاقه به مادیات، ارزش‌های متافیزیک، نیازهای اساسی (شایستگی و روابط خاص) خودمختاری اخلاقی، انگیزش اخلاقی، انگیزش پیشرفت، احساسات اخلاقی و نوعدوستی استفاده شد، روایی آزمون‌ها شامل آزمون شخصیتی، در دامنه ا ی بین (0/86 تا 0/90)، روایی سازه خودکارآمدی عمومی، 69/38 و روایی همزمان 0/30و روایی همزمان جهت‌گیری زندگی، 0/649 تا 0/725، باورهای مدرنیته، 0/77، خودمختاری اخلاقی 0/81 و آزمون‌های دیگر در مطالعات گذشته روایی آن تأیید شد و براساس پایایی ابزارهای تحقیق ابعاد شخصیت بر ابعاد مختلف شخصیت C,A,O,E,N به ترتیب 0/60، 0/79، 0/75، 0/32، 0/76، 0/60، خودکارآمدی عمومی‌با روش آلفای کرنباخ (84./0ـ 82/0)، خوش‌بینی 0/76، باورهای مدرنیته 0/67، باورهای دینی 0/77، علاقه به مادیات با روش کرانباخ 0/71، ارزش‌های متافیزیکی با روش بازآزمایی در فاصله دو هفته 0/64، نیازهای اساسی روانشناختی با روش آلفای کرُنباخ برابر 0/79 خودمختاری، با روش القای کرنباخ 0/74، انگیزش اخلاقی 0/69، انگیزش پیشرفت هرمئس با آلفای کرنباخ 0/73، احساسات اخلاقی 0/94 پایایی با روش آلفای کرانباخ 70/78 تجزیه و تحلیل آماری برای روایی همزمان از ضریب همبستگی پیرسون و برای روش پایایی از ضرایب آلفای کرونباخ سهم عوامل براساس مدل همزمان و رگرسیون چند متغیره تحلیل شد و برای تهیه مدل از رویکرد دو مرحله‌ای در گام اول تحلیل عاملی تأییدی و برای برازندگی مدل‌ها از متغیرهای نهفته براساس نرم‌افزاری Lisrel, Spss20 استفاده شد. یافته‌های تحقیق عبارتند از بین عوامل روانشناختی (ابعاد مختلف شخصیت، خودکارآمدی، خوش‌بینی و انگیزش پیشرفت) با نوعدوستی خیرین رابطه‌ای معناداری وجود دارد، بین عوامل اجتماعی (خودمختاری اخلاقی، ارزش‌های مادی، احساسات اخلاقی و ارزش‌های متافیزیک) و نوعدوستی خیرین رابطه‌ای معناداری وجود دارد بین عوامل فرهنگی (خودگرایی اخلاقی، اخلاق مراقبتی، اخلاق فطری، اخلاق منشی، اخلاق توحیدی) با نوعدوستی خیرین رابطه‌ای معناداری وجود دارد.در فرآیند پژوهش با استفاده از روش فرضی ـ قیاسی براساس داده‌های کیفی مدل مفهومی طراحی شد و براساس مفروضاتی دقیق و کمّی به صورت ریاضی با روش فرضی ـ استقرایی عوامل اصلی علیت نوعدوستی شامل، اخلاق فطری، اخلاق توحیدی و خودگرایی اخلاقی و ضریب شیب استاندارد بتا به ترتیب برابر با (49/0=β)، (13/0=β)، (24/0=β) و در سطح 01/0 معنادار هستند و عوامل میانجی بر نوعدوستی یا اثرات غیرمستقیم اخلاق فطری، ویژگی صفات (0/33=β)، ارزش‌های درونی صلاحیت‌ها (0/28=β) و ارزش‌های بیرونی یا حُسن رفتار با دیگران (0/26=β) و عوامل اجتماعی (0/24=β) و اخلاق توحیدی اثراث غیرمستقیم شامل ویژگی‌های صفات (0/075=β) و ارزش‌های درونی (0/066=β) و ارزش‌های بیرونی یا حُسن رفتار با دیگران (0/084=β) و عوامل اجتماعی (0/101=β) و خودگرایی اخلاقی اثرات غیرمستقیم ویژگی صفات (0/28) ارزش‌های درونی صلاحیت‌ها برابر با 0/45=β، و ارزش‌های بیرونی (0/125=β) و عوامل اجتماعی (0/72=β) است به بیان دیگر عناصر عمل اخلاقی شامل معرفت به باورهای دینی، خودمختاری اخلاقی و باورهای غیرمعرفتی (میل و کشش‌های غریزی) است هر چه قدرت اراده افراد بیشتر شده نوع اخلاق نوعدوستی هم متعالی‌‌تر شده است. در اخلاق توحیدی افزون بر خودمختاری اخلاقی، خودمختاری دینی (تکالیف دینی)، معرفت فرد به باورها و ارزش‌ها هم بیشتر شده است و بر همین اساس قدرت اختیار آگاهی به موقعیت دیگران و ارزش‌های متافیزیک و باورهای دینی سبب بالاترین مرتبه (اخلاق توحیدی در نوعدوستی شده است پس اخلاق نوعدوستی به ترتیب اهمیت شامل خودگرایی اخلاقی، اخلاق فطری و اخلاق توحیدی در سطح حداکثری در میان خیرین ظهور کرده است. و براساس میزان اکتساب عناصر اخلاقی در خیرین مراتب اخلاق خودگرایی اخلاقی، اخلاق فطری، اخلاق توحیدی به صورت فرآیند رشدی در سه دوره عینی، عقلانی توحیدی شکل گرفته است و ارزش‌های هر دوره براساس ماهیت مراحل است در مرحله عینی ارزش‌های در قالب هنجار متقابل با جهت‌گیری بیرونی و ابزارگرایانه است در مرحله انسانی ارزش‌ها در قالب مسئولیت اجتماعی و در مرحله دینی یا الهی بخشش انفاق، اجرای تکالیف دینی ارزش است و انجام اعمال اخلاقی مثل انفاق کردن، خمس دادن، نذر و بخشش برای تعالی انسان سودمند است. و در دوره دین الهی نه تنها ادراک باور رشد پیدا می‌کند احساس ادراکی به پرورش باورها و به تجارب دینی بیشتر سوق می‌دهد.
کلیدواژه‌ها: روانشناختی،عوامل اجتماعی-فرهنگی،نوع دوستی،خیرین مدرسه ساز،مدل
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.