بررسی نقش انجمن پاراستنی ژین در ارتقاء سطح کیفیت زندگی مراجعین به انجمن

جمال مصطفی پور ¹

¹_کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد Jamal.mostafapour65@gmail.com

چکیده:

مقاله حاضر در پی تبیین تأثیر انجمن پاراستنی ژین بر میزان کیفیت زندگی مردم در شهرستان مهاباد می‌باشد. در این راستا سازمان‌های مردم‌نهاد به‌عنوان مجامعی برآمده از دل مردم به‌صورت خودجوش و دارای هدفی مشترک و خیرخواهانه با گرایش‌ها غیرسیاسی، غیردولتی و غیرانتفاعی می‌توانند نقش‌های مهم و اساسی را در ارتقا کیفیت زندگی مردم ایفا نمایند. سازمان‌های مردم‌نهاد گروه‌های کوچکی هستند که متشکل از افراد علاقه‌مند به برطرف نمودن یک معضل (اعتیاد، تخریب محیط‌زیست، آسیب‌های اجتماعی، حقوق بشر، بهداشت و…) بوده و برای تحقق هدف خود به‌صورت داوطلبانه دریک ساختار قانونی و منسجم به‌صورت غیردولتی، غیرسیاسی، غیرانتفاعی و تجاری به فعالیت‌های خیرخواهانه می‌پردازند. سازمان‌های مردم‌نهاد به‌عنوان جوامعی که از همسویی اهداف و نگاه بخش از افراد جامعه و همچنین مشارکت مردم با یکدیگر در جهت تحقق یک هدف مشترک تشکیل می‌شوند، می‌توانند نقش مهمی را در جلوگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی ایفا نمایند. دراین‌بین انجمن پاراستنی ژین به‌عنوان یک انجمن مردم‌نهاد در جهت کاهش آسیب و مشکلات اجتماعی، روانی، اقتصادی و جسمی باکار وتواش بسیار و ازخودگذشتگی مستمر در جهت شناسایی و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر به فعالیت می‌پردازد، تا از این طریق نقاط قوت و ضعف انجمن شناسایی‌شده و از نتایج در جهت بهبود عملکرد انجمن استفاده شود. لذا پژوهش حاضر باهدف شناسایی نقش انجمن مردم‌نهاد پاراستنی ژین در بهبود و ارتقا زندگی مردم شهر مهاباد انجام‌گرفته است. این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی بوده و ازنظر ماهیت و روش پیمایشی است و از طریق ابزار پرسشنامه انجام‌شده و از جهت سطح تحقیق، تبیینی می‌باشد. برای گردآوری اطلاعات و داده‌های این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته کیفیت زندگی که شامل چهار بعد عاطفی، جسمی، اجتماعی و امکانات زندگی می‌باشد، استفاده شد. جامعه پژوهش حاضر شامل تمامی افرادی است که به انجمن پاراستنی ژین مراجعه کرده‌اند که تعداد آن نامشخص بود. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد. برای حصول اطمینان از روایی یا پایایی ابزار سنجش ضریب آلفای کرونباخ که از مناسب‌ترین روش‌های محاسبه پایایی می‌باشد، استفاده شد. مقادیر به‌دست‌آمده آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد بالاتر از 7/. می‌باشند که مطلوب بوده و نشان‌دهنده پایایی پرسشنامه پژوهش می‌باشد. بر این اساس تمامی فرضیات پژوهش (1. انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ عاطفی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد. 2. انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ اجتماعی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد. 3. انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ جسمی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد. 4. انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ امکانات زندگی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد) تأیید شدند. بررسی ابعاد مختلف کیفیت زنـدگی نشان داد که انجمن پاراستنی ژین بیشترین تأثیر را به ترتیب بر جنبه‌های عاطفی، اجتماعی، جسمی دارد. همچنین نتایج بیانگر این است که انجمن پاراستنی ژین نتوانسته در جهت بهبود امکانات زندگی مراجعه‌کنندگان نقش مؤثری داشته است. درمجموع، انجمن پاراستنی ژین هر نوع جهت‌گیری که داشته باشند می‌تواند یا با زمینه‌سازی (نقش زمینه‌سازی) و یا با فعالیت‌های اجرایی (نقش عاملی) در بهبود کیفیت زندگی مردم نقش بسیار مؤثری داشته باشد.

کلمات کلیدی:

سازمان مردم‌نهاد؛ انجمن عام‌المنفعه پاراستنی ژین؛ کیفیت زندگی

مقدمه

امروزه نقش عوامل اجتماعی در سلامت روانی به‌طور قابل توجهی مشخص شده است. یکی از برنامه‌ریزی‌ها در دنیای جدید، توجه به مشارکت فعال و اثربخش همه جانبه افراد جامعه در تمام ابعاد مختلف توسعه می‌باشد. به عبارت دیگر مشارکت فرایندی است که در برگیرنده انواع کنش‌های فردی و گروهی به‌منظور دخالت در تعیین سرنوشت خود و جامعه و تأثیر گذاردن بر تصمیم گیری درباره امور عمومی است (محسنی تبریزی، 1380).

امروزه ارتباط مردم با حکومت و دستگاه‌های دولتی و رشد مشارکت‌های هرچه بیشتر آنان از طریق نهادها و سازمان‌هایی صورت می‌گیرد که به سازمان‌های مردم‌نهاد معروف شده‌اند. ویژگی‌هایی نظیر نداشتن وابستگی به ساختار دیوان سالارانه و منابع عمومی دولت، داوطلبانه و دموکراتیک بودن، آن‌ها را از سازمان‌های دولتی متمایز می‌کند. آینده جهان در سیطره سازمان غیردولتی خواهد بود. بر همین اساس هرکشوری احتمال بقای قدرتمندی خود را از طریق گسترش سازمان‌های مردم‌نهاد رقم خواهد زد. کوفی عنان دبیرکل سازمان ملل متحد گفته:” قرن بیست و یکم عصر سازمان‌های مردم‌نهاد خواهد بود”(مقیمی،1385).

دراین‌بین انجمن پاراستنی ژین به‌عنوان یک انجمن مردم‌نهاد در جهت کاهش آسیب و مشکلات اجتماعی، روانی، اقتصادی و جسمی باکار تلاش بسیار و ازخودگذشتگی مستمر در جهت شناسایی و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر به فعالیت می‌پردازد، تا از این طریق نقاط قوت و ضعف انجمن شناسایی‌شده و از نتایج در جهت بهبود عملکرد انجمن استفاده شود.

سازمان مردم‌نهاد

تعریف

سازمان غیردولتـی کـه معـادل واژه (Non-governmental Organization) ترجمه‌شده است، به سازمان‌هایی اطلاق می‌شود که توسط مردم و برای رفع یک مـشکل جمعـی شکل می‌گیرند. واژه سازمان مردم‌نهاد (سمن) از سوی فرهنگستان زبان فارسی و پـس از آغاز کار دولت نهم به‌جای واژه سازمان غیردولتی مور استفاده قرار گرفت. در اولین کارگـاه آموزشی اصول مبانی مدیریت سازمان‌های مردم‌نهاد کـه توسـط خانـه سازمان‌های غیردولتی استان کرمان در سال 1384 برگزار شد، سازمان مردم‌نهاد «یـک مجموعـه از افراد هم هدف و داوطلب با گرایش‌ها غیرسیاسی، غیرانتفاعی و غیراقتصادی که برای تحقّق یک هدف مشترک خیرخواهانه گرد هم جمع شده و طبق ضوابط و قوانین خاصی به انجـام فعالیت‌های مشخص می‌پردازند» تعریف شد (رفیعی 1384).

بانک جهانی تعریف نسبتاً شفافی از سازمان غیردولتی ارائـه نمـوده اسـت. بانـک جهانی سازمان غیردولتی را ازجمله «سازمان‌های خصوصی برمی‌شمارد که فعالیت‌های خود را در حوزه‌های کاهش امراض، ارتقاء منافع و مصالح فقرا، حفظ محیط‌زیست، ارائـه خدمات اجتماعی اساسی و یا توسعه اجتمـاعی برنامه‌ریزی و اجـرا می‌کنند»(رفیعـی،1385).

جولی فیشر یکی از محققـین علـوم اجتمـاعی نیـز تعریـف کلی از سازمان‌های غیردولتی فعال کشورهای جهان سوم نموده اسـت. وی معتقـد اسـت « سـازمان غیردولتـی سازمان‌هایی هستند که درگیر امور توسعه شده‌اند».

آژانس توسعه بین‌المللی در آمریکا (USAID) به‌عنوان یک‌نهاد حمایت‌کننده از سازمان‌های مردم‌نهاد در کشورهای دیگر، تعریفی دیگر از سازمان‌های مردم‌نهاد ارائـه نموده است. ازنظر USAID سازمان‌های مردم‌نهاد عبارت‌اند از:

• سازمان‌هایی که مسائل و مشکلات توسعه همچون فقر یا بی‌اعتنایی بـه محیط‌زیست را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند و مناظرات و برنامه‌های آموزش ملی در بـاب این موضوعات سازمان‌دهی و اجرا می‌کنند؛
• سازمان‌هایی که با دیگر سازمان‌ها و افراد منافع مشترکی دارند؛
• سازمان‌هایی که از اصلاحات سیاسی و اجتماعی همچون حفظ امنیـت و محیط‌زیست حمایت می‌کنند؛
• سازمان‌هایی که از اهداف خاص توسعه همچون خدمات برنامه‌ریزی خـانواده یـا زیرساختارهای توسعه حمایت می‌کنند.
• سازمان‌هایی که خدمات ارائه می‌دهند. ماننـد سازمان‌هایی کـه بـرای بهبـود وضعیت زندگی و معیشت کودکان تلاش می‌کنند.

 ویژگی‌ها و انواع

شناخت سازمان‌های مردم‌نهاد تنها با اکتفا به تعاریف فوق‌الذکر محقق نمی‌شوند بلکـه شناخت سمن نیازمند جمع‌آوری اطلاعات گسترده‌ای در این حوزه می‌باشد. بخـشی از این اطلاعات، شامل ویژگی‌هایی می‌شود که یک سازمان مردم‌نهاد بایـد از آن برخـوردار باشد. همان‌طور که گفته شد، یک سازمان باید دارای ویژگی‌هایی باشـد تـا بتـوان بـه آن سازمان مردم‌نهاد گفت. این ویژگی‌ها عبارت است از: غیردولتی؛ غیرانتفاعی و تجـاری؛ غیرسیاسی؛ داوطلبانه؛ استقلال هویـت؛ اشـتراک هـدف؛ قانونمنـد؛ شـفافیت؛ آزادی عـضویت؛ معافیت مالیاتی؛ تداوم و استمرار. سازمان‌های مردم‌نهاد بر اساس احساس نیاز بخشی از افراد جامعه در جهت رفع نیازهای موجود شکل می‌گیرند. اگرچه سازمان‌های مردم‌نهاد بـا اهـدافی متفـاوت و تخصصی تأسیس می‌شوند ولی می‌توان آن‌ها را در گروه‌های مختلفی دسته‌بندی نمود. تقسیم‌بندی سازمان‌های مردم‌نهاد بر اساس نوع فعالیت متنوع هستند: مذهبی؛ خیریه‌های سنتی؛ بهداشتی (پیشگیری از ایدز، بیماران کلیوی، بیماران خاص و …)؛ پیشگیری از اعتیاد؛ هنری؛ حفاظت از محیط‌زیست؛ دوسـتدار میراث فرهنگی و گردشگری؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی؛ هرکدام از ایـن سمن‌ها اهداف خود را در جهت پیشبرد و دستیابی به رسالتی که بر گردنشان می‌باشد تنظیم و به فعالیت می‌پردازند.

انجمن عام‌المنفعه پاراستنی ژین

یکی از انجمن‌های عام‌المنفعه شهرستان مهاباد می باشد که در سال 1383 باهمت و تلاش عده‌ای از خدمتگزاران و خیرخواهان در راستای شناسایی و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر تأسیس شد. انجمن عام‌المنفعه پاراستنی ژین یک انجمن مردم‌نهاد بوده و ارزش‌های حاکم بر انجمن می‌تواند در وجود هیئت‌امنایی آن باشد زیرا که اعضای آن متشکل از معتمدین و مؤمنین محلی که دارای تحصیلات دانشگاهی و بازنشسته ادارات و نهادهای دولتی می‌باشد. روش‌های متنوع پیشگیری از اعتیاد، ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره‌ای در امر پیشگیری از اعتیاد، حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر، تدوین و چاپ بروشور و انتشار مطالب برای بالا بردن سطح آگاهی مردم در حوزه‌های مختلف سلامت جسمی و روحی و روانی، برگزاری کنفرانس و سیمینار و کارگاه‌های آموزشی و آموزش مهارت‌های پایه‌ای زندگی از حیطه‌های کاری انجمن می‌باشد..

کیفیت زندگی

مبانی نظری کیفیت زندگی به شیوه‌های مختلف تعریف‌شده است. برخی اندیشمندان بر این باورند که: کیفیت زندگی مجموعه‌ای است که نیازهای جسمی، عاطفی، اجتماعی، و امکانات زندگی را تشکیل می‌دهد (رهنما و همکاران 1357)

برخی دیگر میگویند: کیفیت زندگی به معنای احساسی است که فرد نسبت به رفاه اجتماعی، عاطفی، و جسمانی خود دارد و این احساس متأثر از این است که یک فرد در شرایط مختلف زندگی تا چه اندازه به خشنودی شخصی نایل شده است (جواهری و همکاران، 1389).

در تعریفی دیگر از کیفیت زندگی آن را به‌مثابه مفهومی عینی و ذهنی بررسی می‌کنند که در آن صرفاً بر ستاده های اقتصادی و اجتماعی متمرکز نمی‌شوند، بلکه به دستاورد سیاست‌ها و تأثیری که افراد از آن می‌پذیرند نیز توجه می‌کنند (غفاری و امیدی، ۱۳۸8). می‌توان گفت این مفهوم تحت تأثیر مؤلفه‌هایی چون زمان، مکان، و ارزش‌های فردی و اجتماعی قرار دارد. به همین دلیل برخی کیفیت زندگی را قابلیت زیست پذیری یک ناحیه، برخی دیگر معیاری برای میزان جذابیت، و برخی رفاه عمومی و بهزیستی اجتماعی و شادکامی و رضایتمندی و مواردی از این قبیل تعبیر کرده‌اند (اپلی و منان، ۲۰۰۸). علاوه بر این، کیفیت زندگی رابطه بین ادراکات و احساسات باتجربه‌های فردی، درون فضایی که در آن زندگی می‌کنند، نیز تعریف می‌شود (ویشی، ۱۹۸۶، ۹۴؛ به نقل از رضوانی و همکاران، ۱۳۸7). به نظر فرانس (۱۹۹۶) کیفیت زندگی ساختاری چندبعدی دارد و همه حیطه‌های زندگی را در برمی‌گیرد. فرانس، با بررسی مقالات و مطالعات انجام‌شده درزمینهٔ کیفیت زندگی، به لحاظ مفهومی، کاربرد این اصطلاح را در شش حوزه دسته‌بندی می‌کند:

۱. زندگی عادی: توانایی تأمین نیازهای اساسی و حفظ سلامت و تمرکز بر توانایی‌های کارکردی؛

۲. مطلوبیت اجتماعی: توانایی ایجاد یک زندگی مفید اجتماعی و ایفای نقش مؤثر در جامعه و برخورداری از موقعیت مناسب شغلی؛

۳. شادکامی: تعامل میان احساس هیجان و افسردگی، متأثر از عوامل درونی و بیرونی، به‌صورت موقت و کوتاه‌مدت؛

۴. رضایت از زندگی: ارزیابی مثبت فرد از کیفیت زندگی خود، معطوف به توانایی‌های شخصی، رضایتمندی درزمینههای  مختلف زندگی چون عشق، ازدواج، روابط دوستانه، شغل، و …؛

۵. دستیابی به اهداف شخصی: توانایی در دستیابی به اهداف، رضایت شخصی، خودباوری و رضایتمندی هنگام مقایسه خود با دیگران، حداقل شکاف میان موقعیت واقعی و انتظارات فرد؛

۶. استعدادهای ذاتی: توانایی‌ها و استعدادهای فیزیکی و ذهنی بالفعل و بالقوه (فرانس، ۱۹۹۶؛ به نقل از غفاری و امیدی، ۱۳۸8).

تعریف موردنظر در تحقیق حاضر برگرفته از پژوهش راهنما و همکاران (1357) می‌باشد که کیفیت زندگی را مجموعه‌ای از نیازهای جسمی، عاطفی، اجتماعی، و امکانات زندگی تعریف می‌کند.

در پژوهشی که رحیمی و همکاران (1390) با عنوان «بررسی سرمایه اجتماعی با تأکید بر نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در پیشگیری از اعتیاد» انجام دادند، نتایج پژوهش بر نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در پیشگیری از اعتیاد و راهکارهای پیشگیرانه با رویکردهای اجتماعی تأکید دارد.

در تحقیقی که با عنوان «نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در گسترش امنیت انسانی» در سال 1388 توسط رفیعی و همکاران انجام گرفت نتایج بیانگر این است که درمجموع، سازمان‌های مردم‌نهاد با هر نوع جهت‌گیری که داشته باشند می‌توانند در این موضوع یا با زمینه‌سازی (نقش زمینه‌سازی) و یا با فعالیت‌های اجرایی (نقش عامل) در گسترش امنیت انسانی نقش بسیار مؤثری داشته باشند.

حیدری صوفیانی و همکاران (1394) تحقیقی را با عنوان «روش‌های پیشگیری از اعتیاد با تأکید بر سازمان‌های مردم‌نهاد» انجام دادند، که درنهایت به‌منظور پیشگیری از اعتیاد راهکارها و نتایج زیر ارائه‌شده است: ۱- نهادهای برخاسته از مردم چون از خود مردم هستند بهتر می‌توان در پیشگیری از اعتیاد در جامعه گام‌های مثبت بردارند. ۲- سازمان‌های مردم‌نهاد با فعال کردن اعضای کلیدی محل می‌توانند در پیشگیری از اعتیاد اقدام کنند. ۳- سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند با جابه‌جایی باورهای جاری و عمومی و جلب اعتماد مردم محله به‌سوی فرهنگ سلامت مشارکت کنند. ۴- در این نهادها به مردم ابراز وجود در عرصه اجتماع داده می‌شود تا با مشارکت و توانمندسازی تلاش کنند جامعه را به سمت سلامت روانی و اجتماعی سوق دهند.

شمس اسفند آباد و نژاد نادری (1387) طی پژوهشی به این نتیجه رسـیدند کـه افـراد معتاد در مقایسه با افراد غیر معتاد، کیفیت زندگی پایین‌تری دارنـد، همچنـین بـین نگرش مذهبی و کیفیت زندگی در هر دو گروه همبستگی مثبت و معناداری مشاهده شد.

فرضیات

1. انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ عاطفی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد.
2. انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ اجتماعی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد.
3. انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ جسمی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد.
4. انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ امکانات زندگی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد.

روش‌شناسی

این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی بوده و ازنظر ماهیت و روش پیمایشی است و از طریق ابزار پرسشنامه انجام‌شده و از جهت سطح تحقیق، تبیینی می باشد. برای گردآوری اطلاعات و داده‌های این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته کیفیت زندگی که شامل چهار بعد عاطفی، جسمی، اجتماعی و امکانات زندگی می‌باشد، استفاده شد. جامعه پژوهش حاضر شامل تمامی افرادی است که به انجمن پاراستنی ژین مراجعه کرده اندک که تعداد آن نامشخص بود. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد. برای حصول اطمینان از روایی یا پایایی ابزار سنجش ضریب آلفای کرونباخ که از مناسب‌ترین روش‌های محاسبه پایایی می‌باشد، استفاده شد. جدول ذیل نشان‌دهنده ضـریب پایایی برای هریک از مفاهیم و مقیاس‌های کیفیت زندگی می‌باشد.

جدول 1: آلفای کرونباخ

با توجه به اینکه مقادیر آلفای کرونباخ به طول سؤالات بستگی دارند و در این پرسشنامه اکثر مقیاس‌ها دارای تعداد سؤالات کمی بوده است، مقادیر به‌دست‌آمده آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد بالاتر از 7/. می‌باشند که مطلوب بوده و نشان‌دهنده پایایی پرسشنامه پژوهش می‌باشد.

یافته‌های پژوهش

یافته‌های توصیفی

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، از مجموع 384 نفر پاسخگو، 203 نفر (8/52 درصـد) مـرد و (181 نفر 2/47 درصد) زن بوده‌اند. حداقل سـن پاسـخگویان 18 و حـداکثر 70 و میـانگین سنی 2/31 سال بود. برحسـب وضـعیت تأهـل، 183 نفـر (7/47 درصـد) مجـرد و 201 نفـر (3/52 درصد) متأهل بوده‌اند. به لحاظ اشتغال، 147 نفـر (2/38 درصـد) شـاغل و 237 نفـر (7/61 درصد) بیکار بوده‌اند. و به لحاظ میزان تحصـیلات، 176 نفـر (8/45 درصـد) دیـپلم و زیر دیپلم و 208 نفر (1/ 54 درصد) بالای دیپلم بوده‌اند.

یافته‌های تحلیلی

بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها

برای تعیین طبیعی بودن توزیع داده‌ها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده شد . بر اساس این آزمون، وقتی توزیع نرمال است که مقدار P بیشتر از عدد بحرانی در سطح 05/0 باشد. با توجه به جدول نتایج آزمون کلموگروف- اسمیرنوف نشان می‌دهد که داده‌های بدست آمده توزیع نرمال دارد. در نتیجه برای تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌توان از آزمون‌های پارامتریک استفاده کرد.

جدول 2: بررسی طبیعی بودن توزیع داده‌ها(اسمیرنوف کلموگروف)

بر اساس جدول شماره،3 مقدار ضریب همبستگی (77/0 R=) نشان می‌دهد: بین انجمن پاراستنی ژین و ارتقاء سطح کیفیت زندگی مراجعین به انجمن رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. ضریب تعیـین تعدیل‌شده ((R^{2. adg} نیـز نشـان می‌دهد متغیرهای انجمن پاراستنی ژین 59 درصد از تغییرات متغیر میزان کیفیت زندگی مراجعین به انجمن را تبیین می‌کند.

جدول 3: رگرسیون دومتغیره بین انجمن پاراستنی ژین و میزان کیفیت زندگی

در تحقیق حاضر جهت بررسی دقیق‌تر و بهترتـأثیر انجمن پاراستنی ژین، نقش آن بر چهار خرده مقیاس کیفیت زندگی نیز موردسنجش قـرار گرفـت. بـر طبـق نتایج به‌دست‌آمده که در جدول شماره 4 منعکس‌شده، انجمن پاراستنی ژین در ارتقا سه خرده مقیاس(جنبه‌های عاطفی، اجتماعی و جسمی( موثر بوده است. به‌طوری‌که انجمن پاراستنی ژین منجربه بهبود سه خرده مقیاس (جنبه‌های عاطفی، اجتماعی، جسمی( مراجعین به انجمن شده، ولی تاثیری در بهبود امکانات زندگی مراجعه کنندگان نداشته است.

جدول 4: رگرسيون دو متغيره بین انجمن پاراستنی ژین  وخرده مقیاس های  كيفيت زندگي

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

تحقیق حاضر به بررسی نقش انجمن پاراستنی ژین در ارتقاء سطح کیفیت زندگی مراجعین به انجمن در شهرستان مهاباد پرداخته است. هدف از افزایش مشارکت و پیوندهای اجتماعی اتخاذ یک سبک زندگی است که بهزیستی را ارتقا می‌بخشد و به پرهیز از مخاطراتی چون مصرف مواد کمک می‌کند. افراد در صورتی خواهند توانست رفتارشان را تغییر داده و یک سبک زندگی سالم‌تر اتخاذ کنند که سبک‌های جدید را از افراد مورد اعتماد خود فرابگیرند و باور نمایند که این تغییر رفتارها باعث بهبود در بهزیستی آن‌ها می‌گردد. یک شبکه پایدار، عمیق و غنی از روابط می‌تواند باعث تسهیل کسب اعتماد و خودباوری گردد. در این راستا، شبکه‌های اعتماد موجب می‌شوند که زمان و سرمایه بیشتری اختصاص به فعالیت‌های اصلی نوجوانان و جوانان پیداکرده و علاوه بر آن موجب انتقال دانش اعضای گروه‌ها به یکدیگر شده و جریان مناسبی را از یادگیری و دانش در بین آن‌ها فراهم می‌سازد. تقویت و افزایش انگیزه‌های اجتماعی در نوجوانان و جوانان و سازمان‌دهی آن‌ها در نهادهای مدنی باعث شکل‌گیری فرهنگ‌های حمایتی خاص در این نهادها شده و ضمن ایجاد سطح بالاتری از مشارکت و تعلق اجتماعی موجب می‌شود که به‌طور غیرمستقیم، کنترل رفتارها و تعامل‌های اجتماعی اعضای این نهادها، وابسته به هنجارهای موجود در این نهاد شده و هزینه‌های بسیاری از کنترل‌های رسمی کاهش یابد. نتایج آزمون فرضیات نشان داد که انجمن پاراستنی ژین در ارتقاء سطح کیفیت زندگی مراجعین به انجمن مؤثر بوده است. یافته‌های تحقیـق بـا نتـایج تحقیـق رفیعی و همکاران (1388)، صوفیانی و همکاران (1394) و رحیمی و همکاران (1390) همخوانی دارد. که نشان می‌دهند انجمن پاراستنی ژین در بهبود کیفیـت زنـدگی مراجعین نقش داشته است.

همچنین نتایج بررسی رابطه خرده ابعاد انجمن پاراستنی ژین و خرده ابعاد کیفیت زندگی نیز نشان داد که انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ عاطفی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد. دریافت مشاوره توسط مراجعین منجر به بهبود شرایط روانی مراجعین می‌شود. بدین ترتیب امدادرسانی در روابط حمایتی به افراد فرصتی دوباره می‌دهد که استعدادهای منحصربه‌فرد را شکوفا سازند تا بتوانند در جهت خیر شخصی و جمعی گام بردارند. همچنین نتایج فرضیه دوم بیانگر این است که انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ اجتماعی مراجعه‌کنندگان تأثیر مثبت و معناداری دارد. در این نهاد به مراجعه‌کنندگان ابراز وجود در عرصه اجتماع داده می‌شود تا با مشارکت و توانمندسازی تلاش کنند جامعه را به سمت سلامت روانی و اجتماعی سوق دهند. فرضیه سوم مبنی بر تأثیر انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ جسمی مراجعه‌کنندگان نیز تأیید شد. در انجمن موردنظر مصرف‌کنندگان مواد در کنـار اسـتفاده از داروهایی که کلینیک‌ها برای آن‌ها تجویز می‌کنند، از دوره‌های مربوط به روانشناسی و مشاوره انجمن مساعدت می‌جویند. که این امر درمان مراجعه‌کنندگان را تسریع می‌کند. فرضیه چهارم مبنی بر تأثیر انجمن پاراستنی ژین بر جنبهٔ امکانات زندگی مراجعه‌کنندگان رد شد، که بیانگر این است که انجمن موردنظر به دلیل مشکلات مالی قادر به ایجاد سر پناهی مخصوصاً برای مصرف‌کنندگان مواد نبوده است. و در این زمینه به‌شدت نیازمند کمک‌های هرچه بیشتر از سوی دولتمردان و سایر نهادهای مردمی است.

منابع:

1. رفیعی فرشاد (1385): اصول و مبانی مدیرت سازمان‌های غیردولتی، کرمان؛ ودیعت
2. مقیمی، سید محمد (1385). “نظام پیشنهادها در سازمان‌های دولتی از تئوری تا عمل.”
3. غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا (1388)، کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی، تهران: نشر شیرازه
4. رضوانی، محمدرضا و منصوریان، حسین (1387)، «سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخص‌ها، مدل‌ها و ارائه مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی»، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 3: 1-26.
5. گيتي،رهنما،1357،گزارش درباره كيفيت زندگي كارگران. ايران، اميركبيرتهران
6. محسنی تبریزی، (1380). بررسی مفهوم اعتماد با رویکرد روان‌شناختی اجتماعی. نمایه پژوهش. شماره 18، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
7. جواهری، فاطمه، سراج زاده، حسین، رحمانی، ریتا،(1389)، تحلیل اشتغال زنان بر کیفیت زندگی آنان، مجله زن در توسعه و سیاست(پژوهش زنان).
8. مكي علمداري، س. 1390تحليل مسئلة اعتيـاد بـا نگـاه عامليـت ـ سـاختار )تحليل عملكرد نهادهاي مستقل از دولت(، استاد راهنما: حميدرضا جلايـي پـور، پايان نامة كارشناسي ارشد، دانشگاه تهران: دانشكدة . علوم اجتماع
9. ريتزر، ج. ،1385نظرية جامعه شناسي در دوران معاصر )ترجمة محسن ثلاثي ، تهران: علمي)
10. Harpham, T. (2004).“Urbanization and Mental Health in Developing For Social Scientists, Public Health Professional and Social Psychiatrists”, Social Science And Medicine, 39
11. Ferrans, C (1996), “Development of a conceptual model of quality of life”, Scholarly inquiry for nursing practice: An international journal, No 10: 151-158.
12. Boucaut, R. (2001), Understanding workplace bulling: a practical application of giddens’ stracturation Theory, university of south
13. Australia, International Education Journal, Vol 2, No 4. – Giddens, A. (1995), The constitution of society- outline of the theory of structuration, Cambridge: Oxford . – J
14. zarecta (2011), What are the best Funding Source for a tech NGO, Startup Nation
15. Norman, H.(1972). Participation in America: Political Democracy and Social Equality: New yourk. Harper 8 Row.
16. Whiteford, H.(2000). Human Capital, social capital and Mental Health (WFMH:Thired Quarter -2000 world federation for mental Health.
17. Woodhouse,A.(2006). Social Capital and Economic Development in Regional Australian : A Case Study, Journal of Rural Studies, No 22.