وصیت به وقف خاص در حقوق ایران و مصر

وصیت به وقف خاص در حقوق ایران و مصر

پدیدآور: سیدسعید حبیب‌زاده

چکیده:

وصیت به وقف بعنوان یکی از انواع وصایا و تصرفات حقوقی معلّق بر فوت فرد موردتوجه فقها و حقوقدانان بوده است. همچنین ماهیت این نوع وصیت همواره مورد اختلاف‌نظر بوده و آن را منطبق با هیچ یک از وصایای عهدی و تملیکی نمی‌دانند، بلکه معتقدند چون درنتیجه‌ی وصیت به وقف، فکّ ملکیت نسبت به مال موصی رخ می‌دهد، این نوع وصیت ذیل قسم سومی از وصایا یعنی وصیت به فکّ‌الملک و در عرضِ وصایایی همچون وصیت به عِتق و ابراء جای می‌گیرد. لیکن با ملاحظه‌ی مقررات کنونی دو نظام حقوقی ایران و مصر و بررسی اثر این نوع وصیت، درمی‌یابیم که وصیت به وقف تحت عنوانِ کلّیِ «وصیت به مال» و از مصادیق وصیت تملیکی محسوب می‌شود. به موجب این نوع از وصیت، وقف مال به صِرف انشاء وصیت و بدون نیاز به انشاء مستقل ازسوی موصی‌له یا موصی‌لهم محقق می‌گردد؛ به عبارتی وصیت به وقف جنبه ایقاعی دارد و با توجه به شناسایی شخصیت حقوقی برای موقوفه در حقوق ایران و مصر که از نتایج آن، دارایی مستقل، اهلیت تملک و داراشدن حق و تکلیف برای شخص حقوقی است، عین مال به محض فوت موصی به شخص حقوقیِ موقوفه تملیک گردیده و در عین حال، منافع مالِ موضوع وصیت، به موقوف‌علیهم تعلـق می‌گیرد و با عنایت به اینکه پس از فوت موصی، ورثه و اولاد وی عرفاً بر اموال به جامانده منجمله مالِ موضوع وصیت به وقف استیلاء دارند، لذا تحقق وصیت به وقف خاص به محض فوت موصی، از این حیث با مانعی رو‌به رو نیست. همچنین وصیت به وقف خاص، موجِد آثاری حقوقی در رابطه‌ی منتفعان و شخص حقوقی موقوفه است که جستار حاضر به تبیین و بررسی این آثار پرداخته تا ابعاد مختلف این تصرف حقوقی آشکار گردد.

کلیدواژه‌ها: وقف،وصیت به وقف،وصیت تملیکی،وقف معلق بر فوت،شخصیت حقوقی

منبع:https://ganj-edge.irandoc.ac.ir/