طرح مرمت و احیا سرای نو کاشان به کمک سازمان های مردم نهاد
پدیدآور: احمد ابراهیم شهرکی
چکیده:
رساله: مجموعه‌های شهری تاریخی به دلیل داشتن ارزش‌های متراکم تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در محیط خود و در مقایسه با بناهای دیگر حائز اهمیت بسیار می‌باشند. سرای نو نمونه بی‌نظیری از بناهای بازار ایران واقع در مجموعه بازار کاشان است که از گذشته موردتوجه و تحسین بسیاری از جهانگردان و سفرنامه نویسان و سیاحان بوده است. مجموعه سرای نو با قدمتی از دوران قاجار است که دارای فرم هندسی ده ضلعی منتظم است که در نوع خود بی‌نظیر و همچون نگینی در بافت تاریخی کاشان می‌درخشد. متأسفانه در حال حاضر حجره‌های آن تعطیل‌شده‌اند و به دنبال تغییر الگوهای تولید و تغییر نظام اجتماعی حاکم بر بافت انسانی زمانه حاضر و همچنین سوء مدیریت اقتصادی که منجر به کاهش شدید صادرات فرش کاشان گردیده است. با تعطیلی حجره‌های آن، ارزش‌های نهفته در این اثر مورد لطمه و آسیب قرارگرفته است. اهمیت احیا در پیشگیری از آسیب های کالبدی دوچندان است. لذا احیای چنین بنایی، با توجه به پیچیدگی های مالکیتی، حقوقی و فرهنگی موجود، در سه فاز پیش بینی شد که می تواند الگویی برای مواجهه با احیا در بناهای وابسته به بازار تلقی گردد. فاز نخست، کوتاه مدت و اعطای کاربری محرک احیا و جاذب جمعیت (چایخانه) به یکی از حجره های مهم بناست که نگارنده در سیر پایان نامه برای این حجره سرمایه گذار معرفی کرده که منجر به خرید آن حجره شد. فاز دوم، برنامه میان مدت است که علاوه بر چایخانه، حجره صنایع دستی وابسته به فرش و عرقیجات بازگشایی و حجره های نیمه فعال، فعال سازی می شوند. در فاز سوم، برنامه بلند مدت بیست ساله آغاز می شود و کاربری های مرتبط با نظام تولید فرش دستباف به بنا بازگش داده خواهند شد. خوشبختانه با وجود سازمان‌های مردم‌نهاد در شهر کاشان و بهره‌گیری از توان و پتانسیل سمن‌ها و همچنین سمن متشکل از ذینفعان در سرای نو(Stakeholders) در احیاء عملکردی سرای نو که بازوهای بانفوذی در بین نخبگان اجتماعی و اقتصادی شهر هستند، توان بالایی در جذب سرمایه‌گذار و جذب اقشار داوطلب برای احیاء جامع سرای نو دارند. با عنایت به اهمیت شاخص سازی بنای ارزشمند سرای نو در بافت ارزشمند تاریخی کاشان و همچنین جهت نیل به فاز سوم احیای بنا یعنی بازگشت عملکرد نقش آفرینی در نظام تولید فرش دستباف، فرایند طراحی یک پوشش مدرن در طبقه گودال باغچه به کمک مصالح فوق سبک و الهام گرفته‌شده از پوشش‌های سنتی(یزدی بندی) که منطبق با کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی حفاظت، آغاز شد که همچنان ادامه دارد. پژوهش پیش رو، جستجویی پیرامون بررسی و شناسایی توان عملکردی سازمان‌های مردم‌نهاد در احیای پایدار و چند مرحله ای سرای نو است و می‌کوشد راهکارهایی عملیاتی در این راستا ارائه نماید. نگارنده با شناخت اجتماعی، مجموعه سرای نو را کالبدشکافی نموده و با آسیب‌شناسی و شناسایی عوامل مخل، به نحوه درمان تقرب نموده و اقدام به ارائه طرح احیایی جامع و 360 درجه‌ای نموده است. رویکرد این پژوهش، بازخوانی و بازاندیشی مؤلفه‌های احیای پایدار در سرای نو بوده و سعی نموده تا از تخصص‌های موجود در گرایش‌های معماری از قبیل: تکنولوژی معماری، انرژی معماری و نورپردازی بهره‌ای هرچند اندک و در بضاعت این جستار در جهت نیل به طرحی جامع،گیرد.
کلیدواژه‌ها: سازمان مردم نهاد،سمن احیا،سرای نو کاشان،احیای چند مرحله ای
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.