نظارت بر اداره امور موقوفات در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

نظارت بر اداره امور موقوفات در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

(20 صفحه اول در ایران داک نمایه نشده است)

پدیدآور: مسعود پرویز حمیدی

چکیده:

وقف در اسلام یکی از بارزترین مصادیق صدقات جاریه و از پر دوامترین نشانه های احسان و نیکوکاری به همنوعان در جهت پیشبرد اهداف جامعه اسلامی و مبارزه با فقر و جهل مادی و معنوی است. چنانچه فقها و بزرگان دین و دانشمندان اغلب علوم بالاتفاق در این امر متفق القول هستند که اگر وقف به درستی در جامعه پیاده و اداره شود و در مسیر صحیح از آن بهره برداری شود قطعاً در اصلاح بسیاری از معضلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه نقشی مؤثر خواهد داشت. با این اهمیت ضرورت اداره صحیح این نهاد ممتاز دینی واضح و مبرهن است و در این راستا با عنایت به آموزه های دینی و مفاهیم حقوق عمومی از مهمترین و اساسی ترین شرایط و عوامل مدیریت صحیح، وجود نظام نظارتی مناسب و متعادل در کنار امر اجرا است. با نگاهی مجمل به اوضاع واحوال موقوفات و سیر وقف های جدید در قرن اخیر و خصوصاً افزایش موقوفه خواری های دولتی و شبه دولتی، به وضوح قابل مشاهده است که موقوفات از وضعیت مناسبی در این خصوص برخوردار نبوده و میل افراد با توجه افزایش جمعیت به وقف اموال خود رو به کاهش است.یکی از دلایل این امر را می توان اداره دولتی موقوفات دانست. چرا که این امر در نگاه مردم و مسئولین در همه ادوار امری ناپسند بوده است. علیرغم این موضوع، در سال های پس از انقلاب اداره موقوفات به سمت دولتی شدن سیر کرده است. تا حدی که در حال حاضر بیش از 90 درصد از موقوفات توسط یک سازمان دولتی به نام سازمان اوقاف و امور خیریه اداره می شوند. از طرف دیگر و با عنایت به اهمیت نظارت جهت کنترل قدرت و اختیار دستگاههای اداری، در حوزه موقوفات قوانین و مقرات نظارتی بر اشخاص حقیقی اعم از متولی، موقوف علیهم و امناء که مدیریت وقف را بر عهده دارند مناسب و در برخی موارد خارج از حد و حدود شرعی و قانونی به تصویب می رسد که بعضاً اختیار و صلاحیت های متولی که مدیر شرعی موقوفه می باشد را محدود یا سلب می نماید. لیکن در خصوص نظارت بر عملکرد سازمان اوقاف و امور خیریه به عنوان بزرگترین و قوی ترین مدیر وقف نظام نظارتی مؤثر و کارآمد، مناسب و متعادل با جایگاه و قدرت اداری آن وجود ندارد. همین امر سبب کاهش اعتماد خیرین به اداره صحیح وقف و در نتیجه تأثیر در ایجاد وقف های جدید شده است. و اصلاح این روند در انتظار تلاش مسئولین و دست اندر کاران خصوصاً اساتید و پژوهش گران حقوق عمومی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی جهت تبیین معضلات و چالش ها و وضع قوانین مناسب و مؤثر می باشد.

کلیدواژه‌ها: موقوفات،سارمان اوقاف وامور خیریه،نظارت بر اداره موقوفات

منبع:https://ganj-edge.irandoc.ac.ir/