بررسی آثار و پیامدهای وقف با تأکید بر آثار و پیامدهای سیاسی
پدیدآور: حامد جاویدتهرانی
چکیده:
وقف و صرف منابع مادی در امور خیریه، پدیده جدیدی نیست و از سابقه طولانی برخوردار است. به موازات رشد و تکامل زندگی و افزایش نیازهای روز جوامع انسانی، موقوفات نیز متنوع تر و کاربرد نیات آن وسیع تر شده است. در کشورهای اسلامی و خصوصاً ایران در چند دهه گذشته، تا حدودی اینگونه تلقی شده که وقف صرفاً کارکرد خدمت رسانی به نهادهای مذهبی (مانند مساجد – حسینیه ها – مدارس علمیه و …) را دارد و یا اینکه مصرف آن صرفاً در امور مذهبی (مانند تعزیه داری – قرآن خوانی و …) باید باشد. درصورتی که تاریخچه وقف در مناطق مختلف جهان و به ویژه جهان اسلام در 4 قرن اول هجری نشان می دهد وقف نقشه و کارکرد صرفاً دینی و مذهبی ندارد. تحقیقاتی که در کشور ما در حوزه وقف و موقوفات نیز انجام شده عمدتاً بر پایه امور مذهبی – حقوقی و فرهنگی و یا سیر تاریخی برخی از موقوفات بوده است. البته در حوزه علوم جغرافیایی (خصوصاً گرایش های شهری و روستایی) اشاراتی محدود به مبحث وقف شده است، لیکن هنوز بسیاری از ابعاد و تأثیرات وقف همچنان ناشناخته باقی مانده است. لذا این پژوهش به بررسی آثار و پیامدهای وقف با تأکید بر آثار و پیامدهای سیاسی و به عبارت دقیق تر « روابط متقابل وقف و سیاست » پرداخته است. روش انجام تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، روش کتابخانه ای است؛ همچنین آمارهای ذکر شده در این پژوهش از « سامانه جامع اطلاعات موقوفات و بقاع متبرکه سازمان اوقاف و امور خیریه » می باشد. با بررسی یافته های این پژوهش، به نظر می رسد که موقوفات با کارکردهایی چون تأمین مالی هزینه های حکومت ها و احزاب و نهادهای سیاسی و مشروعیت بخشی به دولتها و حکومتها، می توانند نقش سیاسی مهمی ایفاء کنند؛ همچنین موقوفات می توانند در زمینه توسعه اجتماعی – اقتصادی جوامع نیز دارای کارکرد دوگانه تسهیل کننده و محدود کننده باشند.
کلیدواژه‌ها: وقف ،آثار،پیامدها،سیاسی،امور خیریه،علوم جغرافیایی،سازمان اوقاف وامور خیریه،جهان اسلام،موقوفات
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.