شناسایی ظرفیت­‌ها و چالش­‌های جذب و حفظ خیرین ورزشیار و حامیان مالی در حوزه ورزش زنان

نازنین راسخ1*، سعید جعفری2

*1 استادیار، گروه مدیریت ورزشی، پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی، تهران، ایران، نویسنده مسئول مکاتبات: n.rasekh6663@gmail.com

2 دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی و تندرستی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

 

چکیده:

این پژوهش با هدف شناسایی ظرفیت­ها و چالش­های جذب و حفظ خیرین ورزشیار در حوزه ورزش زنان استان تهران انجام شد. روش تحقیق کیفی و از نوع تحلیل مضمون بود. اطلاعات پژوهش از بخش منابع انسانی (خبرگان و متخصصان) و منابع اطلاعاتی (اسناد، مقالات، طرح­ها، گزارش­های سازمانی، دانشگاهی و رسانه­ای مرتبط) استخراج گردید. روش نمونه‌گيري از نوع هدفمند (براساس معیارهای مشخص) بود. مبنای برآورد نمونه‌گيري نیز در بخش کیفی بر حسب رسیدن به اشباع نظری و در بخش کمی برحسب تعداد کفایت برای بررسی راهبردی خبرگان انجام شد (96 منبع اطلاعاتی، 53 نفر بخش کمی، 26 نفر مصاحبه) بود. ابزار پژوهش شامل مطالعه کتابخانه­ای نظام­مند، مصاحبه­های نیمه ساختارمند و پرسشنامه (15 سوال در مقیاس لیکرت) بود. نتایج بخش کیفی نشان داد که مفاهیم مستخرج از مصاحبه و مطالعه نظری در 104 مولفه (کدگذاری اول)، 15 بُعد (کدگذاری دوم) و 5 منظر چارچوب­بندی شدند. سپس یافته­ها در دو سطح ظرفیت‌های حمایت و خیریه برای ورزش زنان و سطح چالش‌های حمایت و خیریه برای ورزش زنان گروه­بندی شد. در بخش کمی تمامی مولفه­ها وزن­دهی و اولویت­بندی شدند. با توجه به نتایج تحقیق می­توان گفت جذب حاميان مالی و خيّرین در ورزش بانوان نياز به برنامه­ریزی و راهبردهای جذب خيّرین توسط مدیران ورزش در این حوزه دارد و استمرار فعاليت خيّرین و حمایت آنان نياز به برنامه و راهبردهای مؤثر حفظ آنان دارد. همچنین تشکيل انجمن­های حمایت و خیریه ورزشی، فعال کردن کمیته­هایی برای جذب مشارکت خیرین ورزشیار، ایجاد کمپین‌های حمایت و خیریه ورزشی، ایجاد صندوق‌های حمایت و خیریه در ورزش، ایجاد موزه حمایت در ورزش، تشکيل هیئت ‌امنای بنيادهاي حمایتي با حضور شخصيت‏هاي مختلف برای ورزش در بخش زنان از جمله عوامل جذب خيّرین خواهد بود. در حقیقت مؤلفه‌های شناسایی شده در این پژوهش می‌تواند به­عنوان شاخص­های سنجش سیستم مديريت و توسعه مورد ارزیابی قرار گیرد. از این­رو پیشنهاد می­شود پیش­فرض­های سیاست­گذاری و برنامه­ریزی نهادهای تصمیم­گیر در حوزه جذب و حمایت خیرین برای ورزش زنان دچار تغییرات برنامه­ریزی شده­ای در حوزه فرهنگی و اجرایی شده و با مشارکت خبرگان در تصمیم­سازی به سمت رویکردهای توسعه چندجانبه متمایل گردد.

کلمات کلیدی: حمایت مالی، وقف و خیریه، ورزش زنان.

مقدمه

به تفصیل می­توان گفت مدیریت مالی مهم­ترین چالش مدیران ورزشی و تأمین مالی مهم­ترین دغدغه آن­ها در مدیریت مالی است. از طرفی با توجه به وضعیت نا به سامان اقتصاد کشور، تأمین منابع مالی در بخش ورزش تنها با اکتفا به بودجه و قراردادهای حمایت مالی مسیر نمی­شود (رهبری و همکاران، 1400؛ تسلیمی، 1395). یکی از شیوه­های با ارزش در تأمین مالی مراکز و خدمات عمومی استفاده از حمایت مالی و اسپانسرینگ و فرهنگ وقف و جذب خیرین است. امروزه با توجه به رشد جمعیت، وجود جنگ نرم در حوزه جوانان و گسترش بیماری‌های روحی و جسمی ناشی از تغییر سبک زندگی، استفاده بهینه از منابع وقفی موجود و همچنین ایجاد موقوفات جدید در حوزه ورزش از اهمیت به سزایی برخوردار است و این مهم، امکان‌پذیر نیست مگر اینکه وقف و بالاخص وقف ورزشی را شناخت و به دیگران نیز معرفی نمود (عظیمی و محمدی، 1394)؛ زیرا ضرورت فعالیت­های ورزشی با توجه به کارکردهای روان‌شناختی و اجتماعی سازنده‌اش بر اقشار مختلف و با هر رده سنی بر کسی پوشیده نیست. از این‌رو ارزش ورزشگاه یا باشگاه سازی کمتر از ارزش مدرسه‌سازی و بیمارستان‌سازی نیست و چه بسا با ایجاد فضاهای ورزشی، نیاز به فضاهای درمانی و کمپ‌های ترک اعتیاد و غیره کاهش یابد. از سویی این حقیقت بر کسی پوشیده نیست که بدون حمایت و همکاری خیرین حتی پیشرفته­ترین کشورها هم نمی­توانند آنگونه که بایسته است به امر توسعه ورزش بپردازند، و در این امر به جلب همکاری و کمک­های مردم توجه و عنایت ویژه شده است (خادم، 1398). یکی از حوزه‌‌هايی که می تواند در کنار حمایت مالی توسط حامیان در بخش سرمایه گذاری در ورزش زنان نقش ارزشمندی داشته باشد، وقف و امور خیریه می­باشد. بررسی تاریخچه امور خیریه در ورزش نشان می­دهد امور خیریه و مسئولیت اجتماعی بیش از50 سال ستون اصلی ورزش حرفه ای بوده است (Filo, K., Fechner, D., & Inoue, 2020). پژوهشگران بر این باور هستند که ورزش و فعالیت‌‌هاي مرتبط با آن برای جمع­آوری اعانه و امور خیریۀ داوطلبانه، بسیار جذاب می­باشد؛ زیرا، فرصتی را برای شرکت در دو امر مهم (ورزش و امور خیریه) به صورت همزمان فراهم می­آورد (Winand, Zintz, & Scheerder, 2010). در اکثر کشور‌ها، پژوهش‌هایی پیرامون جذب و جلب مشارکت‌های مردم صورت گرفته است و کشور‌هایی مانند آلمان، استرالیا، اسپانیا، انگلستان و غیره، راهکار‌هایی قانونی را برای این امر پیش‌بینی نموده‌اند؛ اما در ایران مردم همواره به‌صورت خودجوش و غیررسمی با عنوان‌هایی چون «وقف» و «امور خیر» به این مهم پرداخته‌اند (امیری پریان و همکاران، 1399). دراین‌ارتباط، ولورتون (2008) بیان می‌کند که کمک‌های خیریه، تهیه‌کنندۀ بخش قابل‌توجهی از بودجۀ آموزش عالی است و بخش ورزشی دانشکده‌ها (در خارج از کشور) تکیه و تأکید زیادی بر کمک‌های خیریه برای جبران رشد مداوم هزینه‌ها دارد (Wolverton, 2008). حوزۀ ورزش و احداث فضا‌های ورزشی، نیازمند ورود خیرین و کمک آن‌ها به دولت است (خادم، 1398؛ آرامی، 1391)، چراکه، هدایت جوانان به عرصه‌های ورزشی منجر به توسعۀ پایدار و تأمین سلامت و آرامش جامعه می‌شود؛ به همین دلیل، ورزش نزد معتمدین و خیرین ورزشی از اهمیت و جایگاه ویژ‌ه­ای برخوردار است؛ ازاین‌رو، گسترش کمی و کیفی فرهنگ خیریۀ ورزشی و فرهنگ‌سازی برای مشارکت گستردۀ مردم در تأمین نیاز‌های ورزشی مخصوصاً در ورزش بانوان، ابعاد مختلف را طلب می‌نماید و با توجه به اینکه میان بخش‌های مختلف کشور، رقابتی بر سر جذب منابع مالی خیرین وجود دارد ازاین‌رو شناسایی ظرفیت­ها و چالش­های جذب و حفظ خیرین ورزشیار در حوزه ورزش زنان، بسیار ضروری و مهم است. لذا محققین این پژوهش با درک این موضوع که نظام خیریه و حمایت مالی در ورزش زنان به چه اندازه می­تواند در توسعه کمی و کیفی این حوزه مؤثر و کلیدی باشد به شناسایی ظرفیت­ها و چالش­های جذب و حفظ خیرین ورزشیار در حوزه ورزش زنان استان تهران که هدف این مطالعه بود پرداختند.

روش­‌شناسی پژوهش

روش تحقیق کیفی و از نوع تحلیل مضمون بود. اطلاعات پژوهش از بخش منابع انسانی (خبرگان و متخصصان) و منابع اطلاعاتی (اسناد، مقالات، طرح­ها، گزارش­های سازمانی، دانشگاهی و رسانه­ای مرتبط) استخراج گردید. روش نمونه‌گيري از نوع هدفمند (براساس معیارهای مشخص) بود. مبنای برآورد نمونه‌گيري نیز در بخش کیفی بر حسب رسیدن به اشباع نظری و در بخش کمی برحسب تعداد کفایت برای بررسی راهبردی خبرگان انجام شد (96 منبع اطلاعاتی، 53 نفر بخش کمی، 26 نفر مصاحبه) بود. ابزار پژوهش شامل مطالعه کتابخانه­ای نظام­مند، مصاحبه­های نیمه ساختارمند و پرسشنامه (15 سوال در مقیاس لیکرت) بود.

یافته‌­ها

نتایج بخش مطالعه کیفی شامل دو بخش شناسایی مولفه‌ها و کدگذاری­ آن­ها بود. بر اساس مصاحبه (با صاحب­نظران) و مطالعه نظری (مقالات، طرح­ها، پایان نامه­ها، کتب، اسناد، و..) مولفه‌های مرتبط با موضوع پژوهش شناسایی و کدگذاری شدند. براساس جدول 1، در نهایت 104 مولفه (مستخرج از کدگذاری اول) شناسایی و گزینش و سپس مولفه‌های شناسایی شده در چارچوب 15 بُعد و 5 منظر کدگذاری شدند (کدگذاری دوم و گزینشی).

جدول 1- نتایج کدگذاری اول، دوم و سوم (شناسایی و چارچوب­بندی مولفه‌ها در ابعاد و منظرها)

سطوح منظرها ابعاد مولفه‌ها
ظرفیت‌های حمایت و خیریه برای ورزش زنان ظرفیت حامیان و خیرین برای ورزش زنان تجارب و دانش حمایت و خیریه –     سوابق و دستاورد قبلی حامیان و خیرین در ورزش زنان

–     کیفیت تیم بازاریابی حامیان جهت تحلیل محیط ورزش زنان

–     میزان آشنایی مدیران حامیان و خیرین با فضای ورزش زنان و ظرفیت­های آن

–     برخورداری از مشاوره و خدمات بازاریابی بیرونی

استراتژی حمایت و خیریه –     رویکرد بازاریابی حامیان و متقاضیان حمایت

–     جایگاه اسپانسرینگ در برنامه بازاریابی حامیان

–     اولویت خیریه در بین روش­های بازاریابی حامیان

–     معیارها و انتظارات حامیان از ورزش زنان

شرایط برای حمایت و خیریه –     توان مالی حامیان برای انجام

–     محدودیت­های مالی حامیان در شرایط بحران اقتصادی کشور

–     میزان بازگشت سرمایه و دستاورد مالی از فعالیت­های بازاریابی و تبلیغاتی پیشین

ظرفیت ورزش زنان برای حامیان و خیرین ماهیت و ساختار ورزش زنان –     نوع فعالیت­ها و رشته­ (های) ورزشی حاضر در ورزش زنان (فوتبال، و…)

–     فضای فیزیکی و کیفیت امکانات برگزاری ورزش زنان

–     سطح فنی و رقابتی ورزش زنان (لیگ برتر، دسته اول، و…)

–     زمان برگزاری ورزش زنان

قابلیت­های ورزش زنان –     ظرفیت‌های تبلیغاتی و تجاری ورزش زنان برای حامیان

–     میزان استقبال هواداران و مخاطبان از ورزش زنان به صورت حضور در مکان و مجازی

–     قابلیت پخش رسانه­ای و حضور رسانه­ها در ورزش زنان

–     حضور برندها و شرکت­های مختلف در ورزش زنان

–     محل جغرافیایی ورزش زنان به لحاظ جنبه­های تجاری، گردشگری، و ..

–     کیفیت محتوایی ورزش زنان مانند برند تیم­ها، چهره­های ورزشی، و ..

ظرفیت‌های محیطی حمایت و خیریه به ورزش زنان ظرفیت­ ساختاری و مدیریتی –     وجود سازمان اوقاف و امور خیریه

–     وجود مؤسسات خیریه متعدد

–     وجود کمیته خیرین ورزشیار در ادارات ورزش و جوانان

–     وجود اسناد حقوقی ملی در زمینه حمایت

–     وجود اسناد و آئین‌نامه‌های حمایتی و نظارتی در هر دو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     وجود شاخص­ها و معیارهای مدیریتی و توسعه­ای در هردو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     وجود سازوکارهای مختلف ارزیابی و کنترل در هردو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     وجود احکام اسلامی و مبانی دینی غنی در زمینه حمایت

ظرفیت­ ورزشی و مشارکتی –     وجود سازمان­های ورزشی متعدد در کشور

–     جو هواداری ورزشی در کشور برای تبلیغات برندها

–     وجود ظرفیت­های رسانه­ای ویژه در ورزش

–     فعالیت رسانه­ها در ورزش و فضای رقابتی بین آن­ها

–     میزان شلوغی فضاهای مجازی و آنلاین مربوط ورزش زنان

ظرفیت تجاری و مالی –     پذیرش استفاده از حمایت و خیریه به عنوان یک روش مناسب تأمین مناسب در بین مدیران

–     وجود مطالعات و تحقیقات فراوان در هر حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     وجود سازوکارهای­ مستقل برنامه­ریزی در سطح وزارتی برای هر دو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     وجود سازمان­های کوچک عملیاتی و اجرایی فراوان در هر دو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     توجه تحقیقات دانشگاهی به مسأله حمایت در ابعاد مختلف

ظرفیت اجتماعی و فرهنگی –     وجود فرهنگ حمایت در جامعه

–     پذیرش تربیت‌بدنی و ورزش به عنوان یک ابزار پرورشی و تربیتی برای سنین پایه

–     توجهات رسانه­ای به هردو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     وجود شعارها و ارزش­های فرهنگی در هر دو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     پذیرش الگوی اخلاق ورزشی و پهلوانی به عنوان یک رفتار اجتماعی والا در جامعه

–     پذیرش و مقبولیت ورزش به عنوان یک ابزار مهم تأمین‌کننده سلامت و تندرستی در جامعه

چالش‌های حمایت و خیریه برای ورزش زنان چالش­های فرابخشی چالش­های ساختاری و حقوقی –     مشکلات عدم کارآمدی در ساختار اداری و سازمانی امور اوقاف و خیریه کشور

–     تنوع از نظر تولیت اداره امور حمایت و خیریه و امور ورزش

–     وجود زمینه تغير نام موقوفات و زمینه آن در ورزش

–     جزیره­ای بودن فعالیت‌ها و منعطف نبودن ساختار در مدیریت مالی و اقتصادی حوزه ورزش

–     گسست ميان و انجمن‌ها و بنيادهاي خيريه و حمایت

–     برخی چالش­های ناشی از عدم تطبیق احکام فقهی حمایت و شرایط کنونی

–     وجود مصادیق و نمونه‌هایی از عوامل دخالت نامتعارف دولت و برخی نهادها در امور حمایت و خیریه

–     مشکلات ناشی از شروط ده‌گانه و حقوقی واقف و خیر

–     مشکلات ناشی از عدم وجود چارچوب روشن در محاسبه ناظران و متولیان حمایت در ورزش

–     دامنه کم موارد مصرف به خاطر اعطاي حق تغيير مصرف موقوفات در حوزه ورزش

چالش­های مدیریتی و اجرایی –     مشکل سیاست زدگی مدیریت عالی در دو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     دولتي بودن مديريت در دو حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     عدم فعال بودن کمیته­های جذب مشارکت خیرین به ورزش

–     مشکلات ناشی از روش‌های سوددهی اعیان موقوفه در ورزش

–     محدودیت و ناکارآمدی نظام مدیریت مالی و تأمین منابع در ورزش

–     عدم استفاده از کارکردهای همگانی و قهرمانی ورزش جهت جلب توجه عمومی به ورزش

–     در دسترس نبودن اطلاعات کافی در مورد ورزش زنان

–     عدم تمایل ادارات دولتی اوقاف و خیریه به تعامل مستقیم خیرین و بهره­مندان

–     عدم هماهنگی و همکاری بین ارگان­های مختلف در توسعه ورزش زنان

چالش­های ارتباطی و فرهنگی –     ضعف­ جنبه­های اطلاعاتی و ارتباطی در حوزه حمایت و حوزه ورزش

–     مسأله کاهش ارزش موقوفات در حوزه ورزش

–     نبود اهتمام به بازاریابی اجتماعی برای ورزش

–     عمل نكردن به نيت واقف در امور حمایتی حوزه ورزش

–     توجيه نبودن مردم در خصوص اهميت ورزش و نياز مبرم به آن حمایت و خیریه

–     جایگاه پایین ورزش در سبد خانوار و سبک زندگی مردم

–     ضعف فرهنگ ورزش در جامعه

–     عدم آگاهی عمومی از فواید و ارزش­های فعالیت ورزشی جهت ارزشمند شمردن آن

–     وجود نگرش منفی نسبت به کارکردهای ورزش زنان در فرهنگ محلی و سنتی

چالش­های ‌بخشی چالش­های متولیان و ذینفعان ورزش زنان –     عدم توانایی باشگاها و تیم‌‌هاي ورزشی در جذب بازیکنان و مربیان سرشناس ایرانی و خارجی

–     دولتی بودن اکثر باشگاها و مراکز ورزشی

–     وجود روابط به جای ظوابط در باشگاها و سازمان‌‌هاي ورزشی در فرآیند انتخاب حامیان

–     عدم استفاده از متخصصان مدیریت در ورزش بخصوص بخش بازاریابی

–     نبود ورزشگاه اختصاصی برای هرباشگاه و یا استفاده اشتراکی از یک مجموعه

–     ضعف روابط عمومی، سایت و مراکز اطلاعات و فناوری حوزه ادارات و هیات­های ورزشی

–     نبود آژانس­های تخصصی تبلیغاتی و بازاریابی در ورزش

–     عدم وجود لیگ‌‌هاي منظم و پویا در ورزش

–     نبود یا شرایط نامناسب استادیوم ها برای تبلیغات حامیان

–     نبود برنامه و اطلاعات دقیق در مورد مسابقات و برگزاری ورزش زنان

–     عدم آگاهی از اصول ارتباطی مناسب و بر انگیزاننده در ورزش  برای جذب حامیان

–     عدم وفاداری هواداران ورزشی  نسبت به حامیان مالی ورزشی  و محصولات آن­ها

–     محدود بودن فرایند برای حک کردن نام حامی بر روی پیراهن تیم­ها و عدم استفاده از سایر پتانسیل‌‌هاي موجود

چالش­های حامیان و خیرین –     عدم توفیق حامیان مالی ورزش  در رسیدن به افزایش فروش کالا و خدمات

–     عدم توفیق حامیان مالی ورزش در ایجاد تصویر مثبت و مناسب از شرکت در اذهان عمومی

–     عدم توفیق حامیان مالی ورزش در جذب مشتری از طریق  از ورزش

–     عدم آگاهی شرکت­ها و صنایع از مزایای از ورزش

–     دولتی بودن بیشتر شرکت‌‌هاي اقتصادی و تجاری و عدم وجود رغبت برای تبلیغ به جهت ماهیت دولتی بودن آن­ها

–     فراهم نبودن قوانین و مقررات مناسب برای حامیان مالی

–     فراهم نبون امنیت در بحث حقوق مالکیت حامیان مالی

–     پایین ‏بودن ‏هزینه‏ تبلیغات از دیگر راه­ ها برای شرکت­ها نسبت به ورزش

–     همخوانی نداشتن هزینه­ها و درآمد‌‌هاي حامیان مالی در جریان از ورزش

چالش­های محیطی حمایت از ورزش زنان –     عدم رعایت قانون مالکیت فکری و معنوی در کشور

–     شرایط اقلیمی خاص برگزاری ورزش زنان برخی استان­ها

–     عدم توسعه یافتگی زیرساخت‌‌هاي ورزشی به منظور برگزاری مسابقات و ورزش زنان نسبت به سایر

–     نبود ساختار نوین، پویا و منعطف اقتصادی و وابستگی شدید به روش‌‌هاي سنتی درآمدزایی

–     مخاطب قرار دادن اقشار خاصی از جامعه  (مانند نوجوانان و جوانان) و عدم توجه به سایر گرو‌‌هاي جمعیتی (مانند زنان و میان سالان)

–     عدم حمایت رسانه‌‌هاي محلی، نشریات و یا شبکه‌‌هاي اجتماعی خصوصی از ورزش

–     انحصاری بودن صنایع و عدم نیاز به رقابت­پذیری در بین شرکت­ها و صنایع

–     شرایط خاص اقتصادی کشور و وجود فشار‌‌هاي مالی و اقتصادی بیش از حد بر شرکت­ها و صنایع

–     وجود تحریم­ها و تورم‌‌هاي تأثیر گذار در اقتصاد کشور و به طبع آن مؤثر بر اقتصاد

بر اساس جدول فوق؛

  • منظر ظرفیت حامیان و خیرین برای ورزش زنان شامل ابعاد؛ تجارب و دانش حمایت و خیریه، استراتژی حمایت و خیریه و شرایط برای حمایت و خیریه بود.
  • منظر ظرفیت ورزش زنان برای حامیان و خیرین مشتمل بر ابعاد؛ ماهیت و ساختار ورزش زنان و قابلیت­های ورزش زنان بود.
  • منظر ظرفیت‌های محیطی حمایت و خیریه به ورزش زنان شامل ابعاد؛ ظرفیت­ ساختاری و مدیریتی، ظرفیت­ ورزشی و مشارکتی، ظرفیت تجاری و مالی و ظرفیت اجتماعی و فرهنگی بود.
  • منظر چالش­های فرابخشی مشتمل بر ابعاد؛ چالش­های ساختاری و حقوقی، چالش­های مدیریتی و اجرایی و چالش­های ارتباطی و فرهنگی بود.
  • منظر چالش­های ‌بخشی شامل ابعاد؛ چالش­های متولیان و ذینفعان ورزش زنان، چالش­های حامیان و خیرین و چالش­های محیطی حمایت از ورزش زنان بود.
  • سطح ظرفیت‌های حمایت و خیریه برای ورزش زنان مشتمل بر منظرهای ظرفیت حامیان و خیرین برای ورزش زنان، ظرفیت ورزش زنان برای حامیان و خیرین و ظرفیت‌های محیطی حمایت و خیریه به ورزش زنان بود.
  • سطح چالش‌های حمایت و خیریه برای ورزش زنان شامل منظرهای چالش­های فرابخشی و چالش­های ‌بخشی بود.

 

وزن­‌دهی و اولویت‌­بندی مولفه­‌ها­ از دیدگاه صاحب‌­نظران علمی و اجرایی

ارزیابی میزان اثرگذاری هر یک از ابعاد و منظرها توسط خبرگان در شکل­های زیر توصیف شده است. این ارزیابی در مقیاس 7 درجه­ای لیکرت از دیدگاه 53 نفر خبره علمی و اجرایی در سازمان­ها و فعالیت­های مرتبط با موضوع پژوهش در استان تهران انجام شد.

سطح اول- سطح ظرفیتهای حمایت و خیریه برای ورزش زنان:

مطابق شکل 1 در سطح ظرفیت‌های حمایت و خیریه برای ورزش زنان؛ ظرفیت­های ساختاری و مدیریتی دارای بیشترین و ظرفیت استراتژیکی حمایت و خیریه دارای کمترین وزن می­باشند.

 

سطح دوم- سطح چالشهای حمایت و خیریه برای ورزش زنان:

مطابق شکل 2 در سطح چالش‌های حمایت و خیریه برای ورزش زنان؛ چالش­های مربوط به حامیان و خیرین دارای بیشترین و چالش­های ارتباطی و فرهنگی دارای کمترین وزن بودند.

 

بحث و نتیجه­‌گیری

این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت­بندی ظرفیت­ها و چالش­های جذب و حفظ خیرین ورزشیار و حامیان مالی در حوزه ورزش زنان در استان تهران انجام شد. سطح ظرفیت‌های حمایت و خیریه به ورزش زنان مشتمل بر منظرهای ظرفیت حامیان و خیرین برای ورزش زنان، ظرفیت ورزش زنان برای حامیان و خیرین و ظرفیت‌های محیطی حمایت و خیریه به ورزش زنان بود. براساس نتایج این بخش؛ در سطح ظرفیت‌های حمایت و خیریه به ورزش زنان؛ ظرفیت­های ساختاری و مدیریتی دارای بیشترین و ظرفیت استراتژیکی حمایت و خیریه دارای کمترین وزن می­باشند. در این سطح منظر “ظرفیت‌های محیطی حمایت و خیریه به ورزش زنان”، نسبت به منظرهای دیگر این سطح اولویت بالاتری داشتند. این شواهد نشان داد عمده قابلیت­ها و فرصت‌ها در واقع مربوط سطح کلان و خرد (و نه سطوح میانی) می­باشد که بیانگر نقش برجسته حاکمیت و مردم است. بر این اساس نهادهای متولی حوزه ورزش و حوزه وقف می­توانند از این قابلیت­ها و منابع دوسویه بهره ببرند و به توسعه جذب این منابع به بخش ورزش اقدام نمایند. بهره‌گيري از اجتماعات معنوي برای وقف و بازاریابی اجتماعی برای ورزش در واقع مي‌تواند اولین گام در این زمینه باشد که به‌عنوان يك ظرفيت ارزشمند در جهت ترويج فرهنگ وقف و نيكوكاري برای ورزش در جامعه مورد استفاده قرار ‌گيرد. این یافته­ها با نتایج تحقیقات  Filo, Fechner, & Inoue (2020) و یعقوبی و همکاران (1400) همسو بود. در یک تحلیل جامع می­توان بیان داشت که توسعه دانش و اطلاعات و ایجاد بازخورد و گزارش به حامیان مالی در جهت نتایج حاصل از امورات خیریه و حمایتشان از ورزش زنان بسیار مؤثر خواهد بود. بویژه توسعه علم بازاریابی و اسپانسرشیپ در حوزه ورزش و در محیط ورزش زنان یا استفاده از مشاوران مربوطه، همچنین دانش افزایی حامیان و خیرین با فضای ورزش زنان و ظرفیت­های آن می­تواند اتکای محض ورزش بانوان به حمایت دولت را کاسته و زمینه را برای افزایش حامیان و خیرین ایجاد کند. که این امر نیازمند انجام پژوهش‌‌هاي متعدد در این زمینه، و بکارگیری متخصصان و مدیران با تجربة حرفه ای در ورزش بانوان می­باشد. در این راستا، توجه به موانع اقتصادی این بخش بسیار حائز اهمیت بوده است. در حال حاضر گرچه شرایط برای حمایت و خیریه بنابه شرایط مالی پایین و یا ریسک پذیری برای حامیان برای انجام حمایت، و یا بحران اقتصادی عمومی کشور پایین آمده است، ولی حمایت از ورزش بانوان می تواند باعث مطرح شدن و محبوبیت حامیان و خیرین در ورزش شده و بازگشت سرمایه بیشتری به ارمغان آورد. براساس یافته‌‌هاي تحقیق پیشنهاد می­شود خیرین و سرمایه گذاران توانمند را شناسایی نموده و با حضور آن­ها جلساتی را به­منظور آشنایی با فضای ورزش زنان و البته مزایایی که می­توانند از آن برخوردار شوند تشکیل داد و از ظرفیت‌‌هاي آن­ها در این خصوص استفاده کرد. همچنین به وجود آمدن ساختار رقابتی در ورزش کشور سبب خواهد شد تا شرکت‌‌هاي تجاری بر سر ابزارهای قدرتمند تبلیغاتی چون ورزش نیز با یکدیگر به رقابت بپردازند و بیشتر در این زمینه هزینه کنند و در نتیجه تمایل برای سرمایه گذاری در فعالیت‌‌هاي حمایت مالی در ورزش افزایش پیدا کند، و در واقع می­توان از این ظرفیت نیز برای ترغیب خیرین استفاده نمود.سطح چالش‌های حمایت و خیریه در ورزش زنان شامل منظرهای چالش­های فرابخشی و چالش­های ‌بخشی بود. منظر چالش­های فرابخشی مشتمل بر ابعاد؛ چالش­های ساختاری و حقوقی، چالش­های مدیریتی و اجرایی و چالش­های ارتباطی و فرهنگی بود. منظر چالش­های ‌بخشی شامل ابعاد؛ چالش­های متولیان و ذینفعان ورزش بانوان، چالش­های حامیان و خیرین و چالش­های محیطی حمایت از ورزش بانوان بود.براساس نتایج این بخش؛ در سطح چالش‌های حمایت و خیریه در ورزش زنان؛ چالش­های مربوط به حامیان و خیرین دارای بیشترین و چالش­های ارتباطی و فرهنگی دارای کمترین وزن بودند. در این سطح منظر “چالش­های ‌بخشی”، نسبت به منظرهای دیگر این سطح اولویت بالاتری داشتند. این شواهد در واقع بیانگر این نکته بوده که عمده چالش­های مربوط به فضای اجرایی و اجتماعی است و ضعف­های موجود در سیستم توسعه جذب حمایت و خیریه به ورزش زنان عمدتاً متوجه سازمان­های ورزشی و جامعه ورزش است. در تبیین بیشتر مؤلفه‌های شناسایی شده می­توان به پیامد آن­ها اشاره کرد. از نظر فقهي مال وقف در دست ناظر، امانت است و او بايد از آن محافظت کرده، به شيوه‌ها و روش‌هاي مناسبي كه واقف سفارش كرده، به ‌کار گيرد تا هدف مورد نظر تأمين شود. در طي دهه‌های گذشته اسامي بعضي از موقوفات تغيير يافته است كه اين عمل می‌تواند موجب بی‌احترامی به وقف و واقف در جامعه تلقي گردد و اثرات منفي بسياري روي انگیزه واقفين داشته باشد. ضعف در سيستم اطلاع‌رسانی آثار و عواقب منفي زیادی در پي داشته است كه يكي از آن‌ها کاهش رغبت واقفان براي ايجاد موقوفات جديد شده است. از بين رفتن اصل موقوفات به خاطر دست‌اندازي سوداگران به واسطه تباني با برخي از کارمندان بي‌تقواي اوقاف، در طول ساليان دراز صورت گرفته است. عدم وجود مديريت کارا و خلاق در جهت افزايش بهره‌وری موقوفات، عدم نظارت دقيق بر عملکرد ادارات اوقاف. عدم وجود اطلاع‌رسانی شفاف و دقيق جهت تنوير افکار عمومي و غیره از جمله مسائلی است که در صورت حل شدن آن‌ها اولاً بهره‌وری موقوفات افزايش می‌یابد و ثانياً مردم از عملکرد سازمان اوقاف اطمينان يافته و با ميل بيشتري موقوفات خود را به دست سازمان اوقاف می‌سپارند. رفع چنین موانعی در مسیر توسعه جذب وقف در حوزه ورزش به خصوص ورزش زنان نیازمند استراتژی­ها و راهکارهای مناسب است که متولیان امر باید به شناسایی آن­ها بپردازند. این یافته­ها با نتایج تحقیقات رهبری و همکاران (1400) و عظیمی و محمدی (1394) همسو بود. در یک تحلیل جامع می­توان بیان داشت که ورزش بانوان به طور مداوم با محیطی متغیر روبه روست و چالش‌‌هاي متعددی از هر سو توسعه و ثبات آن­ها را به خطر می­اندازد. بدین منظور، متولیان مربوطه باید جایگاه فعلی حمایت‌‌هاي خیرین در ورزش بانوان را بشناسند، توانایی ها و ضعف‌‌هاي این بخش را با دقت تحلیل نمایند و با تکیه بر توانایی­ها از فرصت‌‌هاي محیطی استفاده کنند و خود را برای برخورد با چالش­ها آماده کنند؛ از سویی محیط فرابخشی یکی از مفاهیمی است که درکنار چالش‌‌هاي بخشی مربوط به حامیان باید در الگوی توسعه حمایت مالی در ورزش بانوان لحاظ شود. بدین منظور، انسجام بخشی به سیستم جذب و حفظ حمایت و خیریه نیازمند کسب اطلاعات لازم از طریق تحقیقات علمی در محیط‌‌هاي سازمانی و بیرونی کلان می­باشد. در واقع سیستم مالی ورزش براي گسترش جذب سرمايه‌گذاري­هاي معنوی و تجاری نیازمند الگوی علمی و مدیریتی است و مدلسازی علمی عناصر و روابط یک سیستم مورد بحث (مانند ورزش زنان و ابعاد فرهنگی، مدیریتی آن) می­تواند به کارآمدسازی مدیریت و پایداری توسعه آن منجر شود.

در نهایت توجه به امر مهم است که جذب حاميان مالی و خيّرین در ورزش بانوان نياز به برنامه­ریزی و راهبردهای جذب خيّرین توسط مدیران ورزش این حوزه کشور دارد و استمرار فعاليت خيّرین و حمایت آنان نياز به برنامه و راهبردهای حفظ و استمرار فعاليت خيّرین دارد. تشکيل انجمن­های حمایت و خیریه ورزشی، فعال کردن کمیته­های استانی جذب مشارکت خیرین ورزشیار، ایجاد کمپین‌های حمایت و خیریه ورزشی، ایجاد صندوق‌های حمایت و خیریه در ورزش، ایجاد موزه حمایت در ورزش، تشکيل هیئت ‌امنای بنيادهاي حمایتي برای ورزش در بخش متشکل از شخصيت‏هاي مختلف از جمله عوامل جذب خيّرین است. دخالت دولت و تصدی در امور ورزش بانوان و ساخت اماکن ورزشی مناسب به واسطه بودجه دولتی کاهش پيدا می­کند و خيّرین با فعاليت‌‌هاي خود و کمک‌‌هاي مالی موجب پيشرفت و توسعه این تشکیلات و برنامه‌‌هاي خودجوش می­شوند. بدین منظور راهبردهای مدیریتی چون هموار كردن موانع موجود در امر حمایت به ورزش از طریق پیگیری و هماهنگی بین سازمانی از جمله اقدامات اساسی می­باشد. همچنین پیامد‌های جذب و حمایت خیرین در ورزش بانوان علاوه بر دستاورد‌های آشکار برای ذینفعان (پیامدهای برای حامیان و خیرین پیامدهای برای ورزش زنان) فرهنگی و اجتماعی می‌تواند در بسیاری از زوایایی پنهان عرصه‌های ملی (نتایج اقتصادی پیامدهای اجتماعی پیامدهای ورزشی) و فراملی راه‌گشا بوده و زمینه‌های شکوفایی جامعه را فراهم سازد.

 

منابع:

امیری پریان، سارا؛ دورودیان، علی اصغر؛ هنری، حبیب؛ وصفانیا، علی محمد. (1399). طراحی مدل جامع جذب خیرین در ورزش با رویکرد نظریه داده بنیاد. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 11(4)،31-62.

تسلیمی، زهرا. (1395). طراحی چارچوب تأمین مالی در فدراسیون­های ورزشی. رساله دکتری مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه گیلان.

خادم، امیررضا. (1398). شناسایی و مدلسازی عوامل موثر بر جذب منابع خیریه و وقف به ورزش زنان. مطالعات راهبردي ورزش و جوانان، 18(43)، 303-319.

رهبری، سمیه؛ خدایاری, عباس؛ هنری، حبیب؛ امیرتاش، علی­محمد. (1400). طراحی الگوی حمایت مالی ورزش همگانی کشور با استفاده از نظریة داده بنیاد. پژوهش در ورزش تربیتی، 9(23)، 235-266.

عظیمی، رضا؛ و محمدی، بهرام. (1394). چالش‌های مدیریت وقف در ایران. نشریه مدیریت اسلامی. شماره 13.

Arami, M. (2012). Ili news. Directorate General of Youth and Sports of the Hormozgan province. http://hormozgan.msy.gov.ir.2012/07/07,9:29Am. (in Persian).

Filo, K., Fechner, D., & Inoue Y. (2020). Charity sport event participants and fundraising: An examination of constraints and negotiation strategies. Sport Management Review, 23(3), 387-400.

Winand, M., Zintz, T.,& Scheerder, J. (2010).  A Financial Management Tool for Sport Federations, University of Stirling, 4(7), pp 387-403.

Wolverton, B. (2008). College giving rose 6.3% last year. Report finds (electronic version). Chronicle of Philanthropy, 20(10), pp 26.

Yaghobi, A., Pourkiani, M., Emami F., & Alavi, S. (2021). Providing a Qualitative Model of Factors Affecting the Attraction of the Country’s Student Sports Donors(Based on foundation data theorizing). Research on Educational Sport, 8(21), 59-84. (in Persian(.

 

 

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *