واکاوی اثربخشی فعالیت های نیکوکارانه بر کاهش آسیب اجتماعی روسپیگری زنان

 واکاوی اثربخشی فعالیت های نیکوکارانه بر کاهش آسیب اجتماعی روسپیگری زنان

ربانی اصفهانی حوریه1 ،خرمی نسب الهه*2

1.مدرس دانشگاه اصفهان،معاون پژوهشی پژوهشکده مطالعات وقف و نیکوکاری (خیر ماندگار) (دانشگاه اصفهان)

2.دانشجوی دکترا،گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) نویسنده مسئول

مکاتبات:elahekhorrami@yahoo.com

 

چکیده:

روسپیگری یکی‌از معضلات اجتماعی‌است که طیف‌وسیعی از‌‌ زنان به‌‌دلایل‌مختلف درسطح جهان به‌آن روی‌آورده‌اند.برآورد آسیب‌های نشات گرفته از آن،دولتهای‌جهان را برآن‌داشته که اقدامات قانونی در‌جهت لغو و یا نظارت بر تن‌فروشی زنان دنبال‌کنند ولی‌آنچه‌مشهود‌ است تاثیری در روند روبه‌رشد ویا کنترل شرایط حاصل ازآن نداشته‌است.لذا همزمان با اقدامات قانونی دراین کشورها،سازمانهای مردم‌نهاد‌‌و‌موسسات‌خیریه با رویکرد کمک به زنان‌روسپی در جهت کاهش آسیب‌ها و کمک به خروج آنان ازاین عرصه به رسمیت‌شناخته شده‌اند.درکشور ما ایران ،روسپیگری به خودی‌خود جرم شناخته‌نشده ولی افعال مرتبط دیگر با آن در قالب عناوینی چون زنا،تقبیل، مضاجعه و….جرم‌انگاری شده‌اند و در نتیجه خلاءقانونی دراین زمینه دیده‌می‌شود.لذا با افزایش‌آمار روسپیگری درکشور و نقصان رویکرد قانونی و باتوجه به تجربه‌دیگر کشورها در خصوص ورود خیریه‌ها به این عرصه ومیزان‌اثربخشی آنان‌‌،لزوم بررسی این موضوع مشهود‌ می‌باشد.در این مطالعه با روش توصیفی– تحلیلی و ابزار کتابخانه‌‍‌‌ای،مطالعه اسنادی و در بخشی مصاحبه،‌به بررسی این موضوع و ارائه راهکار بومی پرداخته‌شده‌است.

 

واژگان کلیدی: روسپیگری،سازمان های مردم نهاد،موسسات خیریه ، بریتانیا ، ایران

 

1-مقدمه و بیان مساله :

“روسپی در واقع مخفف رو سپيد است كه بر زنان هرزه و رو سياه به عنوان طعنه و مسخره  گفته  شده‌است” . (دهخدا،1377،ج 8: 12371 ) روسپی زنی‌است که بدن خود را برای لذت جنسی به مردان اجاره می‌دهد و لذا بی‌بندوباری جنسی از سوی زنان که برای پول انجام نمی‌شود، روسپیگری نیست. صرف اعطای امتیازات جنسی به ازای پول نیز روسپیگری محسوب نمی‌شودزیرا اگر چنین میشد، زنانی که برای پول ازدواج می کنند در این طبقه قرار می‌گرفتند. روسپیگري یا تن فروشی یک رابطه جنسی تلقی می‌شود که براساس معامله، در خارج از مناسبات زناشویی و با بی تفاوتی عاطفی صورت می‌گیرد. (فلور،158:2010)روسپیگری به معنای اجیر شدن برای فحشا است و خوشبختی در آن پیش بینی نشده‌است . فرد روسپی هنگامی که یک بار به فحشا می‌پردازد، فرار از آن برایش دشوار است مگر اینکه نیروهای اجتماعی قدرتمندی از وی حمایت کنند.   (Warbasse,2019:4)

روسپیگری یک مسئله پیچیده و چندبعدی به حساب می‌آید و زنان درگیر در معرض آسیب‌های شدید قرار دارند. با توجه به تحقیقات صورت پذیرفته در کشورهای جهان دو رویکرد لغو و نظارت نسبت به این پدیده دیده‌می‌شود . ( Schulze and el ,2014:20 ) ولیکن تدابیر قانون گرایانه برای مقابله و یا کنترل شرایط ، کافی نبوده ، بهره مندی از پتانسیل خیریه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد در کنترل شرایط و کمک به برون رفت زنان درگیر،مشهود می‌باشد .

با توجه به بررسی‌های صورت پذیرفته در کشور ما به لحاظ محدودیت‌های اخلاقی،شرعی و قانونی تنها چند ارگان دولتی مثل مراکز بازپروری زنان در بهزیستی ومراکز مداخله در بحران اجتماعی ، در زمینه رسیدگی به امور زنان روسپی شکل گرفته‌اند که آنها هم با محدودیت های قانونی و موانع زیادی،روبروی هستند؛ ولیکن موسسات خیریه و سازمان‌های مردم نهاد به صورت مستقیم به این حیطه ورود پیدا نکرده‌اند و مراکزی با این عنوان خاص یعنی حمایت از زنان روسپی با سازو کارهای مناسب مواجهه با این زنان وجود ندارد. آمارها نشان دهنده افزایش میانگین نرخ روسپیگری در سطح کشور می‌باشد و به نظر می‌رسد باید این طرح و برنامه‌ها مورد نقد و بررسی جدی تر قرار گرفته و سیاستهای جایگزین در این خصوص ارائه‌گردد. (قربانی،1400: 3)فلذا با توجه به نبود این گونه موسسات اختصاصی در حمایت از زنان روسپی در ایران وعدم انجام تحقیقات علمی در خصوص این گونه موسسات تا کنون ،در این مقاله با توجه به اهمیت پرداختن به نقش سازمان های مردم‌نهاد و خیریه‌ها در ورود به این عرصه،در ابتدا با روش تحلیلی توصیفی و ابزار کتابخانه‌ای ،علل ایجاد این پدیده ونحوه رویارویی با آن در سطح جهانی

بررسی و در ادامه با انجام مطالعه میدانی با ابزار مصاحبه در دوخیریه موفق بریتانیا در این حوزه ،  با نام آن سوی خیابانها (Beyond the Streets)  با قدمت 20 سال و درب امید ( Door of Hope ) با قدمت28 سال به نقشی که سازمان های مردم‌نهاد و موسسات خیریه در این عرصه می‌توانند داشته باشند پرداخته می شودودر نهایت مدل پیشنهادی اسلامی- ایرانی در این حوزه ارائه می‌گردد.

2-مفاهیم نظری:

روسپیگری انجام نوعی مبادله است که عمدتا بین زنان به عنوان عرضه کننده و مردان به عنوان مشتری صورت میگیرد وبه عبارت دیگر عرضه خدمات جنسی در قبال دریافت پول برای تامین درآمد و امرار معاش می‌باشد.(پور افکاری،1189:1373)

الکساندر [1] (1987)با تاکید بر نقش جامعه و تعاملات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی معتقد است اگر چه روسپیگری بعنوان یک حرفه قدیمی یکی از ویژگی های مشترک همه جوامع در ادوار تاریخی است اما از نظر محتوا و زمینه اجتماعی و فرهنگی تفاوت هایی وجود دارد که ساختار روسپیگری را درون هر فضای خاص تاریخی شکل می‌دهند.

2-1-عوامل ایجاد روسپیگری:

دلایل ورود به روسپیگری متنوع است، اما به دلیل تعلق بسیاری از زنان فروشنده جنسی به گروه های آسیب پذیر جامعه، عامل اقتصادی به عنوان یک محرک قوی برای ورود به تن فروشی شناخته می‌شود. کمبود فرصت‌های تحصیلی ، شغلی و تبعیض علیه زنان در بازار کار ، بی‌خانمانی، نیاز فوری اقتصادی و کمبود منابع کافی از عوامل اولیه ورود افراد به فحشا است. زنان در چنین شرایطی بیشتر قربانی استثمار جنسی می‌شوند.(علیایی زند،1373: 19-40) مصاحبه ام. فارلی[2] با 785 تن در 9 کشور جهان نشان داد که 89 درصد از آنها می خواستند از تن فروشی فرار کنند اما هیچ گزینه دیگری برای بقا نداشتند. فقدان جایگزین که توسط زنانی که در امرار معاش خود با مشکل مواجه شده‌اند بیان می گردد ، از جنبه های دیگر، در مفهوم آسیب پذیری است که در متون قانونی که از آن زمان به دنبال حذف قاچاق برای استثمار جنسی هستند گنجانده‌ شده ‌است. در نتیجه در پروتکل پالرمو[3]،علاوه برخشونتی که توسط زنان فروشنده جنسی تجربه می‌شود، ارائه مفهوم آسیب‌پذیری مبتنی بر فقر، نگاه به زنان درگیر در روسپیگری را به عنوان قربانی تسهیل کرده‌است. در این مناظره، برخی استدلال می‌کنند که اگر نه همه ولی بیشتر زنانی که سکس می‌فروشند، نیاز به حمایت دارند، زیرا یا با خشونت یا به دلیل فقدان درآمد جایگزین، مجبور به فحشا شده‌اند.

( Schulze and el ,2014:17- 18 )

برخی روان شناسان ،علل ورود به فحشا را صرفاً پدیده‌هاي اجتماعی ندانسته ، علل روانی مانند گرایش به تنوع طلبی،کجروي جنسی، ضعف هویت اخلاقی، اختلال در هویت، درجه اعتماد به نفس و بی مبالاتی جنسی را،در آن دخیل می دانند. (Warbasse 2019 : 11)

در این بخش به بررسی برخی دلایل ورود زنان به عرصه روسپیگری پرداخته می‌شود.

1-1-2- آموزش ناقص:

یکی از دلایل مشترک بین هر دو جنس، آموزش ناقص در خصوص آسیب های روسپیگری در زنان و مردان مرتبط با این پدیده است که کم توجهی به اصول ساده زیست شناسی جنسی، بهداشت جنسی و آگاهی از بیماری های مقاربتی از آن نوع می‌باشد.  (Warbasse,2019:4-5). بدیهی است اطلاع رسانی موثر ، زمینه کاهش آن را فراهم می سازد.

2-1-2-فقر:

فقر مالی، بیکاري، بی‌سرپرستی،بد سرپرستی ،بی‌سرپناهی ، فقدان نهادحمایتی، اضطراب‌ها و اختلالات روانی حاصل از آنها از مهم ترین عوامل مؤثر در گرایش دختران و زنان به روسپیگري است .(Hagan and Carthy,1997). ولذا روي آوري برخی از زنان به فحشا می‌تواند متأثر از فقر مالی – اقتصادي و یک استراتژي فعال در مواجهه با فقر باشد (Barker& Musick,1994).

فقر به عنوان یکی از مهمترین عوامل گرایش به روسپیگری ،نه تنها یک علت اولیه روسپیگری، بلکه یک علت ثانویه است که به سایر شرایط اجتماعی تحمیل می‌شود. از 2000 روسپی که در نیویورک مورد تحقیق قرارگرفتند، 525 تن، فقر را دلیل انتخاب این زندگی عنوان کردند؛ اما فقر را می‌توان در علل بیان شده توسط دیگران نیز یافت از جمله سایر دلایل می‌توان به مواردی مثل فریفته ورها شدن، بدرفتاری توسط والدین یا شوهرو داشتن یک زندگی آسان اشاره‌کرد که همه‌ی آنها فقر و شرایط بد اقتصادی را در پایه خود دارند.در خصوص فقر زنانه دریافت دستمزد نابرابر و کمتر از حد متعارف زمینه ورود به روسپیگری را فراهم می سازد. خانم وودبریج، دبیر جامعه زنان کارگر آمریکا در این خصوص می‌گوید :  «این یک واقعیت شناخته شده‌است که دستمزد مردان نمی تواند از حدی پایین‌تر باشد. اما دستمزد زنان این محدودیت را ندارد واز این واقعیت نشات میگیرد که برخی از این زنان حمایت نسبی از پدران ، شوهران یا برادرانشان دریافت می‌کنند و در نتیجه زنان دیگری که چنین حمایتی را ندارند مجبور می‌شوند به دنبال راههای دیگری باشند.» (Warbasse 2019 : 6-7)

3-1-2-  نابرابری‌های اجتماعی:

نابرابری های اجتماعی می‌تواند عامل مهمی در گرایش به روسپیگری باشد. عدم دسترسی به برخی امکانات خاص که توسط افراد طبقه بالای جامعه و رسانه نمایه می‌شود، زمینه ساز جستجوی روشهای آسان‌تر برای دسترسی به این منابع می‌گردند. برخی از دختران شاید به لحاظ اقتصادی برای تامین معاش و سایر نیازهایشان دچار مشکل نباشند ولی مطمئنا در دستیابی به زرق و برق های نمایش داده‌شده در رسانه و جامعه پیرامونی خود ناتوان بوده و در مواجه با ناتوانیهاو برای پوشش ضعف هایشان بعضا به شغل روسپیگری روی می‌آورند. (وروایی و همکاران،1389: 631-636)

4-1-2 دوران کودکی ناخوشایند:

دوران کودکی نقش بسیار مهمی در بزرگسالی افراد ایفا می کند . نتایج تحقیقات نشان می دهد مواردی مانند شرایط نامطلوب خانگی ،والدین نامهربان، محدودیت‌های غیرقابل تحمل ،تجاوز جنسی در دوران کودکی،فقدان زندگی سالم ، آموزش ناقص و کمبود مادر یا پدر عواملی هستند که از شرایط زمینه ساز روسپیگری به حساب می‌آیند.(میرابی ،فولادیان،1398: 26-27) فارلی معتقد است کسانی که در کودکی مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته‌اند، دو برابر بیشتر در معرض روسپی شدن هستند (Farley and Barkan ,1998: 37-49.)

5-1-2 روسپیگری به اصراروالدین، سرپرستان یا شوهران :

غم انگیزترین مرحله روسپیگری را باید در این دسته از زنان و دختران که به اجبار نزدیکان همچون والدین یا همسر یا سرپرست، مجبور به روسپیگری می‌شوند یافت. برخی از این مردان با ازدواج یا تظاهر به ازدواج، قربانیان خود را تباه می‌کنند یا برخی از مردان معتاد ، پس از ناتوانی در تأمین هزینه اعتیاد مبادرت به معتاد کردن همسران یا دختران خود و سپس وادارساختن آن ها به تن فروشی می‌کنند. (مدنی،1382 :34-37)

6-1-2-مشکلات سیستم قضایی و پدیده برچسب زنی:

دادگاه‌های زنان با سیستم جریمه و مجازات، با کاهش دادن فرصت برای زنی تن فروش که قراردادهای جامعه را زیر پا گذاشته است زمینه ساز ورود مجدد وی به روسپیگری می گردد.  وقتی زنان روسپی ،درگیر سیستم قضایی و ورود به زندان می‌شوند ، در محیط زندان با چند زن جنایتکار در یک سلول قرار می‌گیرند که زمینه آموزش بزهکاری را برای آنان ایجاد می‌کند . پس از خروج از زندان نیز شرایط اقتصادی، شغلی و خانوادگی بسیار نامطلوب تر از قبل جرم را تجربه می‌نماید و نهایتا راهکاری به جز بازگشت به روسپیگری ندارد. (Warbasse 2019 : 10)  این موضوع در مورد زنان بزهکار غیر روسپی نیز دیده می شود. به بیان دیگر زن بزهکار پس از خروج از زندان ، فرصت اشتغال سالم را به دلیل سابقه دار بودن از دست داده یا فرصت های شغلی کمی را دارد که نهایتا او را به مسیری که به جز تن فروشی راهی ندارد هدایت می کند.

7-1-2- بیماری های جسمی و روانی:

یکی از عوامل زمینه ساز روسپی گری که فارغ از مسایل اقتصادی – اجتماعی و در حیطه مسایل بیولوژیک قرار می گیرد بیماری های خاص می باشد . به بیان دیگر بیماری هایی وجود دارد که باعث ایجاد تکانه های غیر طبیعی میل جنسی و سپس بی‌ثباتی جنسی می‌شوند. منحرفان جنسی و زنان دارای تمایلات غیرعادی شهوانی عمدتاً در این طبقه هستند. اینها زنانی هستند که در واقع تن فروش می شوند، زیرا آن را دوست دارند. زنانی که به دلیل تنوع طلبی به روسپیگری روی می آورند در این دسته قرار می‌گیرند.همچنین زنانی که در اثر طلاق ،ازدواج اجباری ،ناتوانی همسر در ارضای نیازهای جنسی دچار عقده های روانی و اختلالات شخصیتی می‌شوند نیز در این دسته می توانند قرار گیرند. (Warbasse 2019 : 11)

 

 

3 -رویکردهای  بین المللی نسبت به روسپیگری

در حوزه قانون گذاری در زمینه مواجهه با پدیده روسپیگری ،در کشورهای مختلف، سیاست‌های متفاوتی مد نظر قرار گرفته‌است؛ ولی می توان به طور کلی به دو رویکرد لغو و نظارت اشاره نمود که در ذیل بدان پرداخته می‌شود.

1-3 رویکرد لغو[4]

از قرن نوزدهم تا پس از جنگ جهانی دوم، کشورهای اروپایی قوانینی را تصویب کردند که به دلیل نگرش‌های مذهبی – اخلاقی و همچنین افزایش بیماری‌های مقاربتی ، خرید و فروش روابط جنسی و همچنین کلیه فعالیت‌های مرتبط مانند اداره فاحشه‌خانه‌ها را غیرقانونی اعلام کردند. امروزه رویکرد لغو به رابطه نزدیک بین قاچاق انسان برای استثمار جنسی و فحشا، سطح بالای خشونت تجربه شده توسط زنان فروشنده جنسی و همچنین این واقعیت که این موارد با برابری جنسیتی واصول حقوق بشر ناسازگار هستند اشاره دارد. در این رویکرد نئو الغاگرایانه[5] ، برخی فعالیت‌های مرتبط با روسپیگری، از جمله خرید خدمات جنسی جرم انگاری می شود ،در حالی که روسپیگری به خودی خود غیرقانونی نیست و جریمه نمی‌شود. بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحت این مدل می‌باشند ولیکن طیف گسترده‌ای از تفاوتها در اجرا وجود دارد مانند اجرا در سوئد و اسپانیا .              (Schulze and el ,2014:14)

در رویکرد نئوالغاگر ، دولت‌ها تشویق می‌شوند تا گام‌هایی برای جریمه کردن تقاضای روسپی بردارند. تاکنون تنها سوئد این رویکرد را در سال 1999 به اجرا گذاشته‌است، اما کشورهای دیگر مانند فرانسه و ایرلند به پیروی از این نمونه علاقه نشان داده اند. (Holli, 2004)

در برخی از کشورها مانند لیتوانی و رومانی، روسپیگری غیرقانونی و در برخی دیگر مانند بلژیک، بلغارستان، قبرس، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، ایتالیا، لوکزامبورگ، مالت، لهستان، پرتغال ، اسلواکی، اسلوونی، اسپانیا ، روسپیگری به خودی خود غیرقانونی نیست، اما برخی از فعالیت‌های مرتبط مانند دلالی، اداره فاحشه خانه ها، زندگی با درآمد روسپیگری از  جرایم کیفری هستند و در برخی دیگر مانند فنلاند، فرانسه، ایرلند و بریتانیا ، تقاضا برای روسپیگری هم غیرقانونی است. (موریس،253-270:1381) شایان ذکر است که نه در کشورهای عضواتحادیه اروپا که فحشا در آنها کاملاً ممنوع است و نه در کشورهایی که آن را تحمل می‌کنند، مشتریان تحریم نمی‌شوند. در حالی که در بعضی کشورها مانند فنلاند، فرانسه، ایرلند و بریتانیا ،مشتریان به دلیل تقاضا، جریمه می شوند یا حتی در رومانی به زندان می‌افتند.  Schulze and el ,2014:31-32))

رویکرد لغو در بسیاری از کشورها توسط گروه‌های مدافع حقوق زنان که بر نقض حقوق بشر در روسپیگری تاکید می‌کنند و روسپیگری را مغایر با اصل برابری جنسیتی می‌دانند، حمایت می‌شود. به عنوان مثال، آلیس شوارتزر[6] فمینیست آلمانی را می توان نام برد که نه تنها از طریق مجله فمینیستی خود “EMMA”، بلکه در سایر جنبش های عمومی برای بیش از 40 سال برای لغو روسپیگری فعالیت می‌کند. ( Schulze and el ,2014:14)

مطالعه ام. فارلی که در سال 2003 در 9 کشور عضو اتحادیه اروپا انجام شد، نشان داد که اکثر روسپی‌ها انواع شدید خشونت، از جمله تجاوز جنسی و خشونت جسمی را تجربه کرده‌اند. 68 درصد از اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) با سطح شدت قابل مقایسه و همچنین از گسستگی روانی رنج می بردند.در حالی که برخی استدلال می‌کنند که قانونی کردن روسپیگری با هدف بهبود شرایط کار زنان فروشنده سکس بوده و آنها را قادر سازد که مشتریان خشن را به دادگاه بکشانند، تجربیات در دو کشور آلمان وهلند که تجارت روسپیگری را به طور کامل آزاد کرده‌اند ثابت می کند که وضعیت تغییر نکرده است.( Farley,2003 :33-74)

پارلمان اروپا در قطعنامه 5 آوریل 2011 در مورد طرح کلی چارچوب سیاست جدید اتحادیه اروپا برای مبارزه با خشونت علیه زنان[7] (2010/2209(INI)) اعلام کرد که تن فروشی نوعی خشونت مبتنی بر جنسیت می‌باشد و رویکرد لغو را تایید نمود .(Schulze and el ,2014: 16 )

2-3  رویکرد نظارتی[8]

این رویکرد فرض می‌کند که روسپیگری و فعالیت‌های مرتبط با آن باید قانونی و تحت نظارت باشد . برخلاف رویکرد لغو، رویکرد نظارتی نمی‌خواهد به فحشا پایان دهد، بلکه می‌خواهد خرید و فروش جنسی را به عنوان یک فعالیت اقتصادی با پیشنهاد و تقاضای تنظیم‌شده از طریق قیمت در بازار فحشا که توسط قانون تنظیم می‌شود، به رسمیت بشناسد. بنابراین این رویکرد به عنوان رویکردی قانونی در جهت آزادسازی فحشا نیز شناخته می‌شود.این ایده همچنین متضمن تمایز بین تن فروشی داوطلبانه و اجباری است که موضوع اصلی بحث‌های شدید امروز است. بنابراین در این کشورها قانونی کردن روسپیگری می‌تواند به عنوان تلاشی برای جدا کردن فروش جنسی از استثمار جنسی تلقی شود.( Schulze and el ,2014:20 )کشورهای هلند، آلمان، اتریش، یونان، مجارستان و لتونی از این‌گونه است. در این کشورها تن فروشی یک فعالیت اقتصادی است ، روسپی ها به عنوان کارگر شناخته می‌شوندو درگیر شدن در فعالیت های جنسی Tیک حرفه مشروع به حساب می‌آید. ( موریس ،253-270:1381 )

از پیشینه قوانین تنظیم کننده روسپیگری در دو کشور هلند و آلمان ، می‌توان نتیجه گرفت که شاید هدف از تغییر قوانین آنها محافظت از زنان در برابر استثمار بوده‌است. در هلند با اعطای وضعیت کارگر مستقل ودر آلمان با فعال کردن فروش رابطه جنسی با استفاده از قرارداد کار ، می‌خواهند زنانی را که وارد شغل روسپیگری می‌شوند، با شناخت قانونی شیوه کار و کسب درآمد، پایان دادن به انگ نسبت داده شده به آنان و بهبود شرایط کار زنان فروشنده جنسی، توانمند سازند ولی این اهداف محقق نشده‌است. حتی سازمان‌هایی که نماینده زنان فروشنده جنسی هستند، اذعان می‌نمایند که شرایط کار هنوز بسیار بد است. به بیان دیگر یکی از اهداف رویکرد نظارتی، آزادسازی بازار فحشا با هدف توانمندسازی زنان فروشنده جنسی و آسیب‌پذیری کمتر آنها در برابر استثمار جنسی بوده‌است. با این حال تحقیقات نشان می‌دهد که صنعت سکس یک بازار فراملی و چند میلیارد یورویی است و با توجه به روابط نامتعادل قدرت، تقویت وضعیت زنان فروشنده جنسی در تجارت روسپیگری مشهود به نظر نمی‌رسد.               (UNDOC ,2010:43)  با این وجود، برخی گروه های مدافع حقوق زنان و فمینیست‌ها از این رویکرد حمایت می‌کنند. به عنوان نمونه می‌توان به الیزابت بدینتر[9] فمینیست فرانسوی اشاره‌کرد که با لغو فحشا مخالفت می‌کند و تاکید می‌کند که دولت نمی‌تواند آنچه را که بزرگسالان به انجام آن رضایت دارند، غیرقانونی اعلام کند. او اصرار دارد که فروش جنسی باید از استثمار جنسی جدا نگه داشته شود. ( Schulze and el ,2014:20 )

با توجه به دو رویکرد اخیر می توان گفت هدف هر دو رویکرد حذف قاچاق انسان برای استثمار جنسی است. در حالی که الگوی لغو را می‌توان به‌عنوان امتناع از ایجاد تفاوت بین فروش جنسی و استثمار جنسی توصیف کرد، می‌توان گفت رویکرد نظارتی بر این تفاوت استوار است و به دنبال توانمندسازی زنان فروشنده جنسی با حذف انگ و واجد ساختن شرایط فروش جنسی به عنوان یک فعالیت اقتصادی عادی است.

 

 

با توجه به بررسی های تحقیقاتی صورت گرفته در این کشورها، آنچه مشهود می‌باشد آن است که هیچ یک رویکرد ها نتوانسته اهداف مد نظر خود را حاصل کند و آمار روسپیگری با اشکال متنوع تری از آن در حال افزایش می‌باشد . با توجه به مطالب فوق می‌توان به اثربخشی نقش سازمان های مردم نهاد و موسسات خیریه در ورود به این عرصه اشاره نمود که از بطن جامعه نشات گرفته و می‌توانند اعتماد جامعه را به خود جلب نمایند و فارق از قیود دست و پاگیر با تمسک به برنامه های حمایتی ، آموزشی و فرهنگی نقش موثری در توانمند سازی و سپس کاهش آسیب های اجتماعی زنان روسپی و کمک به برون رفت آنان از این صنعت داشته باشند که در ذیل به برخی از آنها پرداخته می شود.

4-اثربخشی سازمان های مردم نهاد و خیریه های جهانی در کاهش آسیب های روسپیگری

با توجه به واقعیت‌های موجود در خصوص روسپیگری در سراسر جهان و نقصان توانایی دولتها برای مقابله با آسیب‌های آن ، نقش سازمان‌های مردم نهاد و خیریه ها در بازسازی و توانمند سازی زنان روسپی با حمایت آموزشی، فرهنگی، بهداشتی، عاطفی و مالی آنان بدون قضاوت،حفظ محرمانگی،افزایش دانش ومهارت، کاهش عوامل زمینه ساز ورود به این عرصه و همراهی آنان تا رهایی از اسارت تن فروشی بسیار حائز اهمیت می باشد .

با توجه به احتمال وجود استثمار جنسی در هر جامعه و نیاز به مقابله با آن ، در برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا سازمان های مردم نهاد و موسسات خیریه در حال انجام رسالت خویش در زمینه کاهش آسیب های زنان روسپی و کمک به آنان برای خروج از این صنعت هستند و بسیاری از آنان از کمک ها و حمایت های مالی دولتها نیز بهرمند می‌باشند . یک سازمان غیر دولتی موفق در کلکته ، کمیته دوربار ماهیل سامانویا[10] می‌باشد که با همکاری سازمان‌های دولتی در سطوح ملی و محلی و عوامل بخش خصوصی و عمومی مانند پزشکان، حقوق دانان، مشاورین و نیروی انتظامی مجموعه‌ای کامل از خدمات را برای زنان و دختران در حال بازپروری فراهم کرده‌است( Gayen, 2006: 331-337). لایت هاوس[11]یک سازمان غیرانتفاعی دیگر در بنگلادش است که برای حمایت از جمعیت فقیر، حاشیه نشین و پرخطر روستایی و شهری به ویژه کارگران جنسی فعالیت می‌نماید. مرکز بحران زنان کامبوج[12] یک سازمان محلی، غیردولتی، غیرانتفاعی و غیر سیاسی مستقر در پنوم پن، کامبوج است که ماموریت آن حذف تمام اشکال خشونت علیه زنان و در عین حال ارائه خدمات به قربانیان آزار جنسی و کارگران جنسی است .موسسه اقدام برای آزادی ^[13]رای ارائه خدمات و پشتیبانی لازم به زنان شاغل در روسپیگری در هنگ کنگ شکل گرفت،خدمات ارائه شده توسط این موسسه شامل آموزش مهارت ها و حقوق قانونی، توانبخشی ، پشتیبانی، غربالگری سلامت و کمک به خروج آنان از این صنعت است .( [14]Global Alliance Against Traffic in Women , members/ ASIA ,2009).

موسسه همبستگی با زنان در مضیغه ^[15]یک سازمان غیر انتفاعی بسیار گسترده‌است که مرکز اصلی آن در آلمان می‌باشد .موسس آن دکتر لیا آکرمن[16] است که در ارتباط با زنان فقیرکنیایی مجبور به تن فروشی فعالیت می کند. وی در سال 1985 این موسسه را ایجاد نمود که در آن کمک و مشاوره خروج ، حمایت از طریق پروژه های آموزشی و آموزش شغلی را انجام می‌دهد . وی در سال 1987 نیز این سازمان را در آلمان تأسیس کرد.این انجمن از حقوق زنان که سختی و خشونت را تجربه کرده‌اند شامل : قربانی قاچاق انسان، استثمار جنسی و فحشا، ازدواج اجباری یا سایر خشونت ها دفاع و زنان آسیب دیده توسط مددکاران اجتماعی با تجربه همراهی می‌شوند . از دیگر فعالیت ها : مراقبت های روانی و اجتماعی ، پشتیبانی پزشکی یا قانونی ، یافتن مسکن و شغل ، برگزاری دوره های زبان آلمانی و آموزش حرفه‌ای را می توان بیان نمود. این انجمن در سراسر کشور با 19 مرکز مشاوره تخصصی و هفت سرپناه برای زنان و کودکان سازماندهی شده‌است.(SOLidarity with WOmen in Distress,2022: About Us)

1-4-بررسی  موردی  موسسه ( Beyond the Streets)

موسسات بسیاری با مشخصات مشابه در حمایت از زنان روسپی در زمینه کاهش اسیب‌ها و کمک به برون رفت آنان از این صنعت در سطح جهان در حال فعالیت می‌باشند. یکی از این موسسات شاخص که در کشور بریتانیا به صورت تخصصی فعالیت می‌نماید موسسه  Beyond the Streets می باشد که اطلاعات درج گردیده در این بخش از طریق درگاه‌های اینترنتی این موسسه با نام  BTS ^[17]و Door of Hope  و همچنین مصاحبه با خانم نیکی ام سی نیلی ^[18]کارمند این موسسه جمع بندی شده است. این موسسه بیش از 20 سال است که در کنار زنانی که سکس می‌فروشند کار می‌کند و هدف آن ساختن جهانی است که در آن زنان ،عاری از استثمار جنسی بوده و افراد تن فروش این گزینه را داشته باشند که جایگزین های واقعی فارغ از محدودیت هایی مانند فقر، وابستگی به مواد مخدر، روابط آزار دهنده و سوء استفاده از آسیب پذیری ، برای ادامه بقا دنبال کنند.ذکر یک نکته در خصوص این سازمان حائز اهمیت می‌باشد و آن حفظ محرمانگی مراجعات و عدم درگیر کردن اشخاص با فرایند های قضایی و پرونده سازی برای آنان است (Door of Hope,1994- beyond the streets,2015 ) . برخی فعالیت های آن بشرح ذیل می‌باشد:

• حمایت مستقیم: این مدل از حمایت شامل فراهم آوردن حمایت‌های مستقیم و شخص محور برای زنان درگیر در روسپیگری در شرق لندن و سراسر بریتانیا می‌باشد.
• خدمات تماس رایگان و محرمانه :دراین مدل از حمایت ، تماس‌های منظم مداوم برای دادن فضایی برای شنیده شدن حرف زنان صورت می‌گیرد و هدف از آن ارائه پشتیبانی تخصصی و بدون قضاوت ،خواه برای حمایت در مقابل خشونت، سوء استفاده، انگ، بدهی یا ارائه روشی برای امرار معاش جایگزین می‌باشد.
• بازتعریف تن فروش به عنوان یک دختر یا زن: زندگی زنان روسپی با برچسب هایی همچون فاحشه ،تن فروش، کارگر جنسی و …که بر آنها گذاشته شده تعریف می‌شود. موسسه با این زنان همراه می‌شود تا داستانی متفاوت از آنان به عنوان یک زن،یک دختر و عضوی از خانواده و زنانی که در آینده و نه در گذشته تعریف می‌شوند ارائه دهد و با دادن امکانات و جهت دهی مناسب به آنها کمک کند تا به سمت هدفی که با توجه به امکانات ، معین نموده اند روانه شوند .
• انجام کار به صورت مشترک: این موسسه در انجام ماموریت خود با افراد ، پلیس، مددکاران اجتماعی، متخصصان بهداشت وسایر موسسات مرتبط همکاری داشته تا شرایط زنان در جستجوی حمایت را بهبود ببخشند.آنها به شبکه گستره‌ای از پزشکان در سراسر بریتانیا دسترسی دارند.
• توانمندسازی و کل نگری: موسسه معتقد است که با افرادی که تحت تأثیر فحشا قرار می‌گیرند نباید به عنوان قربانیان منفعل رفتار کرد بلکه با آنها باید به عنوان افرادی رفتار شود که می‌توانند کنترل زندگی خود را در دست بگیرند، اما ممکن است برای انجام این کار نیاز به حمایت، راهنمایی و اطلاعات داشته باشند.همچنین با داشتن دیدگاه کل نگری،کلیه نیازهای جسمی، روانی، روحی و اجتماعی ، مهم تلقی می‌شوند و در همه ابعاد اقدامات حمایتی صورت می گیرد.
• عدم تبعیض : آنها به طور فعال رویکردی بدون قضاوت را ترویج می‌دهند و با همه افراد بدون توجه به نژاد، سن، گرایش جنسی، پیشینه، توانایی، فرهنگ یا اعتقادات مذهبی با احترام، ارزش و منزلت رفتار می‌کنند.
• افزایش اثربخشی: موسسه با افزایش اثربخشی از طریق آموزش، تحقیق، همکاری و یادگیری مشترک که ریشه در تجربیات زیسته دارد، در تلاش است تا اطمینان حاصل کند که:

• زنان درگیر در صنعت سکس بریتانیا می‌توانند بدون توجه به موقعیت جغرافیایی به خدمات حمایتی تخصصی آسیب های روانی دسترسی داشته باشند.
• زنان می‌توانند بدون مواجهه با انگ و رفتار قضاوت‌آمیز به خدمات پشتیبانی دسترسی پیدا کنند.
• رویکرد سیاست ملی و محلی تضمین کند که زنان کمتری در نتیجه فقر، نابرابری جنسیتی یا اجبار ، وارد صنعت سکس ‌شوند.
• رویکرد سیاست ملی و محلی تضمین ‌کند که خروج از تجربیات استثمار جنسی، فحشا و پیشرفت برای زنان را آسان‌تر می‌سازد.

آنچه در کل از عملکرد موسسه قابل دریافت است این است که اعتماد سازی در خصوص پذیرش حمایت‌های آنها از جانب زنان به خوبی صورت پذیرفته است و در جامعه مورد شناخت و اطمینان هستند . این مرکز از ابتدا سعی در توقف فعالیت آنان ندارند بلکه ابتدا به تغییر نگرش آنها به زندگی و این مسئله که زندگی فراتر از فحشا می‌توانند داشته باشند و برای آن نیازمند تغییر و در نتیجه توانمند شدن هستند ،می‌پردازد. به دنبال آن فضای امنی را برای شنیده‌شدن ارائه می‌دهند و به زنان کمک می‌کنند تا برنامه‌ای عملی با گام‌های دست یافتنی برای تحقق بخشیدن به آینده خود داشته‌باشند. موسسه این کار را از طریق دو سرویس پشتیبانی مستقیم انجام می دهد که در ذیل به آنها پرداخته می شود.

1-1-4- درب امید            (Door of Hope)

این سرویس اولین نمود شروع موسسه خیریه محسوب می‌گردد که در سال 1994 توسط گروهی از مسیحیان برای رفاه زنان درگیر روسپیگری در شرق لندن تاسیس شد. نام “درب امید” از آیه ای از کتاب مقدس گرفته شده‌است که در مورد امید، در مورد تبدیل موقعیت بد به فرصت صحبت می کند: “در آنجا تاکستان هایش را به او پس می دهم و دره آکور را دری از امید خواهم کرد. “(هوشع 2:15)

این موسسه عمدتاً درTower Hamlets مرکز مالی پایتخت (یک ناحیه هم مرز با شهر لندن) و یکی از ثروتمندترین مناطق تجاری در جهان کار می‌کند. اسناد تاریخی نشان می‌دهد که تن فروشی صدها سال است که در اینجا رواج داشته‌است. اسکله های کشتیرانی جریان پیوسته ای از ملوانان را به منطقه می آوردند و زنانی که با فقر دست و پنجه نرم می‌کردند برای تامین غذای خانواده‌های پرجمعیت خود در خیابان شروع به کار کردند. در آغاز ، هزاران نفر از این طریق زنده ماندند تا اینکه اسکله ها شروع به بسته شدن کردند و تعداد آنها به طور پیوسته کاهش یافت. با این حال، میراث تاریخی همچنان پابرجاست و این منطقه هنوز به عنوان یکی از مناطق اصلی لندن شناخته می‌شود که در آن سکس در خیابان فروخته می‌شود و تخمین زده می‌شود که هر سال بین 250 تا 500 زن به طور منظم «کار» می‌کنند.

در سال 2015، درب امید به عنوان یک موسسه خیریه مستقل منحل شد تا به پروژه ماورای خیابانها[19]تبدیل شود. یک موسسه خیریه ملی که برای پایان دادن به استثمار جنسی با ایجاد مسیرهایی برای برون رفت زنان از صنعت سکس تلاش می‌کند.هم اکنون درب امید به عنوان یک سرویس پشتیبانی و زیر مجموعه موسسه ماورای خیابانها به فعالیت خود ادامه می‌هد.

این موسسه از زنانی که در روسپیگری خیابانی [20]نقش دارند ،حمایت می‌کند. آنها ارتباط منظم خیابانی را با پشتیبانی روزانه ترکیب می‌کنند تا امید، مراقبت تخصصی و راه‌های واقعی برای خروج از استثمار جنسی را برای زنان ارائه دهند. آنها از زنانی حمایت می‌کنند که از آسیب پذیرترین افراد جامعه هستند که به عنوان وسیله‌ای برای بقا به سمت فحشا کشیده می‌شوند و با طیف وسیعی از مسائل مانند سوء استفاده در دوران کودکی، فروپاشی خانواده، فقر و بی خانمانی دست و پنجه نرم می‌کنندو همه با خطر خشونت و آسیب روزانه در خیابان ها روبرو هستند و پیشبرد زندگی به طرز صحیح بدون حمایت اختصاصی برای آنها بسیار دشوار است.این موسسه پشتیبانی خود را در دوسطح روزانه و شبانه ارائه می دهد:

• پشتیبانی روزانه : در طول روز این موسسه در طیف وسیعی از زمینه‌های مرتبط با زندگی زنان، در خیابانها پشتیبانی عملی ارائه می‌کند. این فعالیت ها شامل ارائه اطلاعات، حمایت و ارجاع به سازمان ها و آژانس های تخصصی، برقراری رابطه دوستانه و راهنمایی است و به عنوان حضوری مثبت در خیابان‌ها دیده می‌شود. معمولاً هنگامی که تماس اولیه برقرار و اعتمادسازی شروع می‌شود ، با ارائه چهره‌ای دوستانه و گوش شنوا به بسیاری از زنان کمک می‌کنند تا با مخاطب اساس راحتی کرده، آنچه را که از سر می‌گذرانند با آنها در میان بگذارند . در ادامه به آنها کمک می کنند تا تغییراتی را ایجاد کنند که بسیاری از آنها آرزوی آن را دارند وبرخی به تدریج روسپیگری را به طور کامل ترک و به ساختن زندگی جدید روی می‌آورند.
• پشتیبانی شبانه : کارکنان و داوطلبان هر هفته 5 صبح تا 8 صبح پنج شنبه و 10 شب جمعه تا 2 بامداد شنبه، برای ارائه پشتیبانی به خیابان می روند. بین زنانی که در این ساعات در خیابانها پرسه می‌زنند و جایی برای رفتن ندارند غذا ونوشیدنی های گرم، حمایت از سلامت جنسی و کارت‌های راهنما به خدمات محلی ارائه می‌دهند و این موسسه با طیف وسیعی از آژانس‌ها ، ارگان‌ها ، سازمان‌ها و سایر موسسات خیریه در ارتباط بوده و مراجعین خود را برای دریافت خدمات وآموزش به آنان ارجاع می‌هد.

2-1-4-فراتر از پشتیبانی ^[21]

این سرویس به ارائه خدمات پشتیبانی به زنان درگیر در صنعت سکس [22] به شرح ذیل می‌پردازد : گوش دادن به تماس گیرندگان و درک موقعیت آنان بدون قضاوت ،مشاوره در مورد خدمات پشتیبانی نزدیک به آنان،  فراهم کردن مکانی امن برای آنان تا به بررسی گزینه‌های خود برای تغییر بپردازند ، امکان انتخاب عملکرد در مراحل بعدی ، ارائه اطلاعات مرتبط در مورد امکانات قابل دسترسی موجود من جمله شبکه پشتیبانی پزشکی ، حقوقی ، آموزشی ، سکونتی ، دریافت مایحتاج اولیه زندگی ،اشتغال و همچنین سرویس اخطار ملی[23]–[24]  تا در برنامه ریزی برای آینده به آنان کمک کند.

5-روسپیگری در ایران

روسپیگری (تن فروشی ) به عنوان یکی از قدیمی‌ترین حرفه های بشری در همه جوامع، بیش یا کم، قانونی یا غیرقانونی، برقرار است وجامعه ایران نیز از این وضعیت مستثنا نیست. در قانون مجازات اسلامی ایران نه تعریفی از روسپیگری ارائه شده و نه به صورت مجزا مورد جرم انگاری قرار گرفته‌است ولی تحت عناوینی همچون زنا ، تقبیل ، مضاجعه ، افساد فی الارض و… جرم انگاری صورت پذیرفته ودر نتیجه خلاء قانونی موجود کاملا مشهود می‌باشد . با وجود نهی دینی، مخالفت اخلاقی و ممنوعیت قانونی، روشن است که فروش خدمات جنسی در قبال دریافت مالی و مادی در ایران امروز همچنان جریان داردو به همان دلایل دینی، اخلاقی و قانونی، این کار در پوسته زیرین جامعه جریان دارد. (برهانی،1388: 34-36)

مانند هر فعالیت پنهانی دیگری، اطلاعات مربوط به فروش خدمات جنسی نیز مبهم است. از این رو  اطلاعات دقیق، جامع و معتبری در این مورد در دسترس نیست. علی رغم ارائه برنامه های مختلف در راستای پیشگیری از آسیب های اجتماعی و باز توانی زنان روسپی، مانند راه اندازی مراکز مداخله در بحران اجتماعی و یا مراکز بازپروری زنان در بهزیستی ،آمارها نشان دهنده افزایش نرخ روسپیگری در سطح کشور به طور کلی می‌باشد؛ به طوری که در چند سال اخیر ورودی مراکز بازپروری به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داشته‌است و لزوم ارائه طرح ، برنامه و سیاستهای جایگزین در این خصوص را متبادر می سازد. (قربانی،1400: 3).

در سالهای اخیر افزایش فقر به گونه‌ای و افزایش نابرابری به گونه‌ای دیگر، سبب گسترش روسپیگری شده‌است. (Ploumen,2001:53-59 ) همان طور که از برایند خط و مشی قانونی در کشور ما و دیگر کشورها مشهود است سیاست‌های قانونی، فارق از پرداختن به امور فرهنگی و بسترسازی مناسب مثمرثمر نخواهد بود .در کشور ایران به لحاظ محدودیت های اخلاقی ، شرعی و قانونی موجود تقریبا هیچ سازمان مردم‌نهاد و موسسه خیریه‌ای خاص و منحصر به این موضوع وجود ندارد. تقویت وگسترش سازمان های غیر دولتی به عنوان یکی از راهکارهای موثر در حمایت و توانمند سازی زنان آسیب دیده اجتماعی در کشور ما هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده‌است و دولت در نحوه تعامل و ارتباط گیری با بخش غیردولتی در زمینه ورود به حوزه آسیب‌های اجتماعی در تعارض بوده و اعتماد لازم را به بخش غیردولتی ندارد .بر اساس بررسی و تحلیل محتوای اسناد و دستورالعمل‌های مربوط به دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی سه مدل توانمندسازی زنان روسپی از سطح خرد تا کلان قابل استخراج و دسته‌بندی می‌باشد(درودیان و همکاران،1399: 1-40)

1-5- دیدگاه توانمند سازی فرد محور :

دراین دیدگاه که بعضا سازمان‌های مداخله گر مثل بهزیستی و سایر ارگان‌های دولتی ورود پیدا کرده‌اند شخص روسپی ،توانمندی ها و قابلیت‌هایش برای برون رفت از وضع موجود ، مورد سنجش قرار می گیرد. بدین نحو که پس از شناسایی فرد و ارائه مجموعه‌ای از خدمات مقدماتی (مثل سنجش و یا احیای سلامتی جسمی ، روانی و مشاوره ای -روانشناسی بر اساس استعداد فردی) به ارائه خدمات آموزشی و مهارتی و در نهایت امکان دسترسی به فرصت های شغلی درآمد زای جایگزین پرداخته می‌شود و نسبت به توانمند سازی شخص اقدام می‌کنند . البته این سازمان در ارائه این گونه خدمات با محدودیت های زیادی مواجه می باشد و به دلیل خیل اعظیم مراجعین به این سازمان ، نمی‌توانند به صورت طولانی مدت از این اشخاص نگه داری و پشتیبانی کنند والبته با محدودیت های قانونی زیادی هم مواجه هستند ودر بسیاری موارد وافی به مقصود نمی باشد.(قربانی،1400: 8)

2-5- دیدگاه توانمند سازی خانواده محور:

در این دیدگاه بر ظرفیت‌های خانواده برای کنترل و انطباق پذیری شخص روسپی تاکید می‌شود؛ یعنی فرد پس از شناسایی و انجام معاینات بالینی و روانشناسی با توجه به امکانات خانواده ،به محیط خانوادگی خود بازگشت داده می‌شود تا در آن بستر به درمان و مهارت آموزی وی پرداخته شود . ولی با توجه به اینکه اکثر افرادی که به روسپیگری می پردازند خانواده هایی از هم گسیخته و ناامن دارند و یا اصلا خانواده تعریف شده‌ای ندارند و یا در برخی موارد ، خانواده ها به دلیل عوامل اجتماعی و ترس از عوامل مختلف پذیرش را رد می‌کنند ، این رویکرد هم نمی تواند وافی به مقصود باشد.(قربانی ،1400: 9)

3-5- دیدگاه توانمندسازی جامعه محور :

در این دیدگاه که تاکید پژوهش حاضر برای اثربخشی حوزه خیر در رفع آسیب روسپی گری می‌باشد ، کار در سطح اجتماع و با تکیه بر ظرفیت های جمعی شکل گرفته، سازمان های مردم نهاد و خیریه ها می‌توانند نقش آفرینی به سزایی داشته باشند .در جهت نیل به این اهداف ، دو رویکرد برای این سازمانها می توان درنظر گرفت:

1.خدمات رسانی ،آموزش همگانی و پشتیبانی

2.راهبری و هدایت به سازمان های همکار در جهت دریافت خدمات ،آموزش ، توانمند سازی و ارائه فرصت های شغلی در آمدزای جایگزین(درودیان و همکاران،1399 :20)

نتیجه گیری

با توجه به پژوهش صورت گرفته می توان دریافت راهبردهای جامعه محور با تکیه بر پتانسیل سازمان های مردم نهاد در خصوص حل معضل روسپیگری ، نفوذ و اثرگذاری بیشتر و ماندگارتری نسبت به راهبردهای دیگر دارد که بنا به دلایل ذیل می باشد :

• روسپیگری به همان میزان که مسئله ای فردی انگاشته می‌شود، ریشه در قلمرو اجتماع پیرامونی دارد و بنابراین ورود به عرصه های اجتماعی می‌تواند دستاوردهای های فردی را تحت تاثیر قراردهد.
•  ظرفیت‌های پشتیبانی در سازمان‌های مداخله گر عمومی و دولتی تناسب کافی با ابعاد مسائل اجتماعی روسپیگری را ندارد ؛ در حالیکه شواهد حاکی از ظرفیت‌های بسیاری در اجتماعات محلی و واحدهای مدنی و سازمان های مردم نهاد می‌باشد
•  در نهایت در سطح اجتماعی، انباشت تجارب، دست به دست کردن ظرفیت ها و منابع موجود و به تبع اینها پایدار سازی دستاوردهای حاصل ،ممکن الحصول تر خواهد بود.

در راستای اهداف فوق ،رویکرد سازمان‌های مردم نهاد و موسسات در ایران می‌تواند با دو جهت دهی طراحی گردد:

• رویکرد ارائه خدمات، آموزش و پشتیبانی : همچون مشاوره ،کنترل و احیای سلامتی،ایجاد انگیزه و خودباوری ، حمایت های عاطفی و روانی جهت مقابله با بدنامی و برچسب روسپیگری ،حمایت های مالی ، سرپناه،آموزش های عمومی در خصوص سلامتی جسمی – روانی و شناخت آسیب های این حوزه ،آموزش هایی در جهت توانمند سازی و حرفه آموزی و پیگیری مستمر وضعیت اجتماعی و اقتصادی این افراد اشاره کرد .
• رویکرد راهبری و هدایت: در این زمینه می توان به هدایت و معرفی به سازمانهای غیردولتی در قالب برنامه های مسئولیت اجتماعی این دستگاهها، همچنین دستگاههای دولتی مرتبط و سایر سازمان‌های مردم نهاد و خیریه ای در جهت دریافت خدمات، کاهش آسیب ها، توانمند سازی و عرضه فرصت های شغلی در آمد زا اشاره‌کرد. دولت باید این گونه موسسات و اختیاراتشان را به رسمیت بشناسد و با آنها همکاری و اعتبارات لازم را به آنان تخصیص دهد و مانع دخالت سایر ارگان های دولتی گردیده ، جهت مبارزه با زنانه شدن فقر، سیاست های راهبردی مناسب در جهت اشتغال بانوان و پایداری در محیط کاری امن را دنبال نماید و افزایش توانمندی اقتصادی -اجتماعی زنان در سیاست گذاری دولت در زمره اولویتها قرار گیرد.

با توجه به تجارب کشورهای توسعه یافته در زمینه ورود سازمان‌های مردم نهاد وخیریه ها در حمایت از زنان روسپی جهت خروج از این عرصه و برقراری زندگی متعارف وهمچنین بررسی یکی از این موسسات در بریتانیا که در مباحث قبلی به آن پرداخته شد ، دیده می‌شود که اثربخشی این نهاد‌ها در کنترل شرایط بسیار موثر بوده و مدل سازی ایرانی – اسلامی ، به رسمیت شناختن  و حمایت از این موسسات خیریه و همکاری نهادهای عمومی ودولتی با آنان در خصوص ارائه منابع و سازمان‌های راهبری در جهت همکاری با این موسسات لازم به نظر می‌رسد.

در خصوص شرایط خاص دینی – سیاسی کشور ایران و با توجه به شرایط زنان روسپی و گاه وضیت نابسامان خانوادگی ،روحی و روانی و اقتصادی آنان ، استفاده از پتانسیل سازمان های مردم نهاد در عرصه های زیر پیشنهاد می گردد:

• ایجاد بستر توانمند سازی زنان با هدف امکان اشتغال زنان جهت تسهیل خروج از روسپی گری
• برخورد ترمیمی به جای برخوردهای تنبیهی با محوریت استفاده از سازمان های مردم نهاد و نیروی داوطلبانه
• اصلاح مراکز بازپروری : در حال حاضر مراکز بازپروری شبیه به زندان بوده و زنان روسپی ارجاعی به این مراکز به چشم مجرم دیده می‌شوند و این نوع نگاه به حوزه بازتوانی عملا به شکست منجر می‌گردد چرا که برنامه های توانمند سازی باید بر مشارکت فعال و داوطلبانه فرد متکی باشد که با نگاه قهری قضایی هم خوانی ندارد . استفاده از پتانسیل سازمان های مردم نهاد و جهت دهی و مساعدت آنها و استفاده از زنان مساله دار در انجام فعالیت های نیکوکارانه در حل این معضل می تواند مثمر ثمر باشد .
• انجام مدل و راهکارهای نوین بازتوانی و بازپروری توسط توسط سازمان‌های غیردولتی،مردم‌نهاد و موسسات خیریه و همچنین با کمک زنانی که قبلا تجربه موفق خروج از چرخه روسپی را داشته‌اند به جای اینکه توسط دستگاههای دولتی( به دلیل محدودیت سیاست ها ومنابع )صورت گیرد ؛با نظارت و همکاری دولت صورت پذیرد.

منابع فارسی

1. برهانی،محسن،(1388)،سیاست کیفری ایران در قبال روسپیگری،فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان،12(45)
2. پور افکاری ، نصرت الله،(1373)فرهنگ جامع روانشناسی – روانپزشکی، فرهنگ معاصر ، جلد دوم.تهران
3. درودیان،معصومه،رحیمی خوشبخت،بتول،امیریزدانی،(1399)چکیده دستورالعمل های دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی در برنامه اورژانس اجتماعی،خانه سلامت،حمایت از مبتلایان به اختلال هویت جنسی،بازپروری زنان و دختران آسیب دیده اجتماعی،کودکان خیابانی،فعالیت مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق،خانه سلامت دختران و زنان،تهران،سازمان بهزیستی کشور
4. دهخدا،علی اکبر،(1377) ،لغت نامه،چ 2،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
5. علیایی زند، شهین ( 1383 ) عوامل زمینه ساز تن دادن زنان به روسپی گري، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، مجموعه مقالات آسيب هاي اجتماعي ايران، چاپ اول، تهران، نشر آگه.
6. قربانی،اسماعیل،(1400) ،بررسی تطبیقی توانمندسازی زنان روسپی،دهمین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران.
7. فلور، ویلم( 2010 )، تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران، ترجمه مینوخرد، ناشر: فردوسی.
8. میرابی،سعیده،فولادیان،مجید(1398)،شناسایی علل و فرایند های موثر بر پدیده روسپیگری(مطالعه موردی شهر مشهد)،نشریه جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران،8(1)
9. موریس جک )1381 ( ،روسپیگری: قوانین، واقیت ها. ترجمه حمزه زینالی. فصلنامه رفاه اجتماعی. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. 2(5) :253- 270
10. مدنی، سعید ( 1382) ، پیامدهاي جنسیتی تخریب سرمایه اجتماعی ،فصلنامه پژوهش زنان ، 1(5):34-37
11. وروايى، على اكبر؛ نيازخانى، مرتضى؛ كلاكى، حسن؛ تركمان، مهدى ( 1389). عوامل خانوادگى مؤثر بر گرايش به نابهنجارى اجتماعى و راه كارهاى پيشگيرى از آن. فصلنامه مطالعات مديريت انتظامى، 5(4):627-649.

 

منابع انگلیسی

1. Alexander, P. 1987. Prostitutes are being Scapegoated for Heterosexual AIDS. In Delacoste and Alexander, eds., Sex Work: Writings by Women in the Sex Industry. Pittsburgh, Pa.: The Cleis Press.
2. Barker, G. & Musick, J. S. 1994. Rebuilding nests of survival: A comparative analysis of the needsof at-risk adolescent women & adolescent mothers in the US latin America. Asia & Africa.
3. A global journal of child research,2, 152-163.
4. Beyand the streets,2015, https://beyondthestreets.org.uk/
5. Door of Hope,1994, https://doorofhope.org.uk/
6. Farley, M.et al. 2003, « Prostitution and Trafficking in Nine Countries: An Update on Violence and Posttraumatic Stress Disorder», Journal of Trauma Practice, Vol. 2, No. 3/4, 2003, pp. 33-74:
7. Farley, M.& Barkan ,H. 1998. “Prostitution, Voilence & Post Traumantic Stress Disorder”, Women & Health, San Francisco, Harworth press, 27 (3): 37-49.
8. Gayen, S. 2006. Innovative approaches to combat trafficking of women in the sex trade. Inter-Asia Cultural Studies, 7(2), 331-337.
9. Global Alliance Against Traffic in Women(GAATW) , members/ ASIA ,2009/ https://gaatw.org/members/asia
10. Holli, A. 2004. Debating prostitution/trafficking in Sweden and Finland. In Second pan-European Conference.
11. Hagan, J., & Carthy, B. Mc. 1997 Mean Streets. London: Cambridge University Press.
12. Ploumen, L. 2001. Mama Cash: Investing in the future of women. Gender & Development, 9(1), 53-59.
13. SOLidarity with WOmen in Distress,2022: About Us/ https : // www . de / seite/482244/about-us.html
14. Schulze, E,. Sandra ,I. N. C,. Peter, M, .Maria, S. 2014, Sexual exploitation and prostitution and its impact on gender equality, This document was requested by the European Parliament’s Committee on Women’s Rights and Gender Equality,1-84.
15. UNDOC, 2010, “Trafficking in Persons to Europe for Sexual Exploitation”, Chapter extracted from The Globalization of Crime. A Transnational Organized Crime Threat Assessment(p.43):https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis / tocta / TOCTA _ Report pdf
16. WARBASSE JAMES, P. 2019, THE CAUSES OF PROSTITUTION.the Online Distributed Proofreading Team at https : // www . Gutenberg . org / cache / epub / 58935 /pg58935-images.html

[1] ALecxander

[2] M. Farley

[3] Palermo Protocol

[4] abolitionist approach

[5] neo-abolitionist

[6] Alice Schwarzer

[7] P7_TA(2011)0127 : See Chapter 3.2

[8] regulatory approach

[9] Elisabeth Badinter

[10] Durbar Mahil Samanwaya Committee (DMSC)

[11] Light House

[12] The Cambodian Women’s Crisis Center (CWCC)

[13] Action for REACH OUT (AFRO)

[14] اتحاد جهانی علیه قاچاق زنان

[15] SOLidarity with WOmen in DIstress )SOLWODI(

[16] Sr. Dr. Lea Ackermann

[17] Beyond the Streets)BTS)

[18] Nikki McNeill

[19] Beyond the Streets)BTS)

[20] street-based prostitution

[21] Beyond Support

[22] women in the sex industry

[23] یک سیستم گزارش‌دهی مستقل برای کسانی است که در صنعت سکس فعالیت می‌کنند، آنها می‌توانند به صورت رایگان ثبت‌نام کنند و هشدارهایی در مورد مشتریانی دریافت کنند که باید از آنها اجتناب کنید، آنها یک شماره چک‌کننده و چک‌کننده ایمیل برای کمک به آنان در غربال کردن مشتریان دارند

[24] National Ugly Mugs