امروزه رابطه علم و امر خیر یک رابطه عمیق است / هم دانشگاه به خیریه‌ها نیاز دارند و هم خیریه‌ها به دانشگاه
به گزارش روابط عمومی بنیاد خیریه راهبری آلاء، دکتر محمدصالح طیب‌نیا؛ مدیرعامل بنیاد خیریه راهبری آلاء و رییس مرکز پژوهشی آلاء، در بیست و هفتمین نشست خیر ماندگار که با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان، مدیران مؤسسات خیریه و خیرین با موضوع واکاوی تأثیر متقابل حوزه امر خیر و تولید دانش در تالار دکتر رزمجو دانشگاه اصفهان برگزار شد، با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت پیشرفت علم و فناوری به‌عنوان نیاز اول کشور بیان داشت: فاصله‌ای که ما با کشورهای پیشرفته دنیا داریم تنها در عرصه تولید دانش و پژوهش است و ما باید با حمایت‌های ویژه از این حوزه این فاصله را کم کنیم.
طیب‌نیا در ادامه با طرح پرسش هایی از جمله: ایرانی‌ها نسبت به دیگر کشورهای جهان چه میزان خیر و نیکوکار هستند؟، هزینه‌هایی که خیرین در کشور انجام می دهند چه میزان به نیازهای اولویت‌دار کشور اختصاص پیدا می‌کند؟، چه نسبتیمیان فعالیت‌های خیرخواهانه و فرهنگی مردم وجود دارد؟، نسبت بین خیرین و حاکمیت چگونه است؟ تصریح کرد: هر یک از این سؤالات در ظاهر ساده هستند اما یافتن پاسخ صحیح و مناسب به هر یک از این‌ها نیازمند حجم انبوهی از دانش، پژوهش، مطالعه و تحقیق است.
طیب نیا در ادمه افزود: امروزه رابطه علم و امر خیر یک رابطه عمیق است و در بسیاری از کشورهای دنیا، ما شاهد شکل‌گیری رشته‌های تصحیلات تکمیلی، تحقیق و پژوهش‌های متعدد و حتی تأسیس مراکز پژوهشی اختصاصی در این حوزه هستیم.
رییس مرکز پژوهشی آلاء، در جواب پرسش اول « ایرانی‌ها نسبت به دیگر کشورهای جهان چه میزان خیر و نیکوکار هستند؟» تصریح کرد: هر ساله بر اساس یک شاخص جهانی با عنوان شاخص بخشش میزان مشارکت مردم کشورهای دنیا در حوزه امر خیر مطالعه، اندازه‌گیری و اعلام می‌شود و این تنها مطالعه در سطح جهانی است که در این حوزه انجام می‌شود.
وی افزود: بر اساس این مطالعه برای محاسبه شاخص بخشش در یک کشور سه معیار: 1- درصد افرادی که به یک فرد ناشناس در ماه گذشته کمک می‌کنند، 2- درصد افرادی که در ماه گذشته فعالیت داوطلبانه داشته‌اند و 3- درصد افرادی که به یک موسسه خیریه کمک می‌کنند، مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نکته جالب‌توجه این است که ایران بر اساس این شاخص در سال ۲۰۱۳ در رتبه ۸۶ قرار دارد، در سال ۲۰۱۴ در رتبه ۱۴ قرار می‌گیرد، در سال ۲۰۱۵ رتبه‌ای برای ایران ثبت نمی‌شود، در سال ۲۰۱۶ ایران رتبه ۱۷ و در سال ۲۰۱۷ در رتبه ۱۹ قرار می‌گیرد.
طیب‌نیا در ادامه با اشاره به ارتقاء رتبه ایران در سال ۲۰۱۴ از ۸۶ به ۱۴ بیان داشت: آنچه در این سال رخ می‌دهد این است که مراکزی در ایران فعال‌شده اند و در این حوزه مطالعه و پژوهش کرده و نتایج را برای مرکز اعلام شاخص بخشش ارسال می‌کنند و این نشان‌دهنده اهمیت تولید دانش در این حوزه است، البته به اعتقاد اینجانب ما هنوز نتوانسته‌ایم رتبه و شاخص دقیق خود را در این زمینه کسب کنیم چراکه هنوز اطلاعات دقیقی در این حوزه وجود ندارد.
وی با اشاره به آمار خیریه‌ها در ایران افزود: بر اساس آمار اعلامی توسط وزارت کشور حدود ۱۵ هزار خیریه و NGO در وزارت کشور ثبت‌شده، حدود ۳ هزار خیریه در بهزیستی، حدود ۲ هزار خیریه هم در نیروی انتظامی، اما در این میان دو نکته وجود دارد و آن اینکه از این تعداد چه میزان فعال هستند و آیا واقعاً آمار خیریه‌های کشور همین تعداد است؟
عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان در ادامه تصریح کرد: بر اساس یک برآورد اولیه حدود نیمی از خیریه‌های کشور غیرفعال و راکد هستند و این در حالی است که آمار خیریه‌های فعال در کشور آمریکا یک‌میلیون و پانصد هزار و در انگلیس ۱۵۰ هزار است.
طیب‌نیا بیان داشت: ما آمار دقیق و مشخصی در این حوزه نداریم به‌طور مثال آمار موقوفات کشور را در آمار خیریه‌های کشور لحاظ نمی‌کنیم درحالی‌که بیش از ۱۲۰ هزار موقوفه در کشور وجود دارد و یا بیش از ۸۰ هزار مسجد وقف در کشور وجود دارد.
وی ادامه داد: مردم ما مردمی خیرخواه، نیک‌اندیش و خیر هستند، اما به دلیل اینکه نهادهای علمی برای رصد، ارزیابی و استخراج اطلاعات مستند در این حوزه نداریم نتوانسته‌ایم به جایگاه مناسبی در دنیا دست پیدا کنیم و از طرفی دیگر منابعی که از این بخش به دست می‌آید نیز بهینه هزینه نمی‌شود.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود به رابطه تولید علم و امر خیر اشاره کرد و بیان داشت: از بدو اسلام همواره ایجاد مراکز تولید دانش بر اساس کمک‌های مردمی و موقوفات پایه‌ریزی و اجرایی شده است و تفاوت حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها را می‌توان در همین موضوع مشاهده کرد که محل تأمین هزینه حوزه‌های علمیه قدیم موقوفات این حوزه‌ها بوده است و همواره تولید دانش در جهان اسلام مبتنی بر خیرین و امور خیر بوده است.
وی افزود: در بررسی دانشگاه‌های مطرح جهان نیز این موضوع مشهود است که هر چه رنکینگ یک دانشگاه بالاتر است موقوفات و کمک‌های خیرین به آن دانشگاه نیز بیشتر است. به‌طور مثال دانشگاه هاروارد ۳۵ درصد بودجه خود را از طریق موقوفات و خیرین تأمین می‌کند.
وی تصریح کرد: حدود ۳۵ دانشگاه ایران دارای موقوفات هستند اما به لحاظ ارزش ریالی در مقابله با بودجه دانشگاه‌ها بسیار ناچیز و کم است.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع تأسیس اندیشکده‌ها و نقش آن‌ها در تبدیل دانش تولیدشده به راهکار اجرایی اشاره کرد و بیان داشت: تقریباً هیچ اندیشکده بزرگی در دنیا وجود ندارد که دولتی یا خصوصی باشد بلکه این اندیشکده‌ها توسط خیرین اداره می‌شوند به‌طور مثال بخش مهمی از هزینه‌های اندیشکده رند توسط خیرین تأمین می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت ایران در حوزه اندیشکده‌ها بیان داشت: بیش از ۹۵ درصد اندیشکده‌ها در ایران دولتی هستند و این یک آسیب جدی است چرا که هیچ سیاستی از این اندیشکده‌ها استخراج نمی‌شود که مخالف دیدگاه مدیران دولتی باشد.
طیب‌نیا گفت: امروز در دنیا جوایز جهانی متعددی مثل جایزه نوبل، ادیسون، تورینگ داریم که توسط خیرین و موقوفات برگزار و این خود تأکیدی است بر حضور فعال و مؤثر خیرین در حوزه تولید دانش و اندیشه در جهان.
وی تأکید کرد: امروز یکی از عرصه‌های که خیرین می‌توانند در آن حضور داشته باشند همین موضوع کمک به مراکز علمی، اندیشکده‌ها، پژوهشکده‌ها و جوایز علمی است که می‌تواند به تولید دانش در کشور منجر شود.
مدیرعامل بنیاد خیریه راهبری آلاء در بخش دوم سخنان خود به رسالت دانشگاه و دانشگاهیان در خصوص امر خیر و خیرین اشاره کرد و بیان داشت: امروز در دانشگاه‌های معتبر دنیا و در حوزه تحصیلات تکمیلی ما شاهد راه‌اندازی رشته‌های تخصصی در حوزه مدیریت خیریه‌ها، مدیریت داوطلبین، اقتصاد خیریه‌ها، مدیریت موقوفات و مسائل مرتبط با خیریه‌ها هستیم که در واقع کار تربیت نیروهای متخصص برای خیریه‌ها را بر عهده دارند.
وی افزود: امروز نیاز است تا دانشگاه و دانشگاهیان برای رفع نیازهای دانشی خیرین و خیریه‌ها پیش‌قدم شوند و یک رابطه دو طرفه بین ایشان به وجود بیاید.
طیب‌نیا در پایان ضمن اشاره به برگزاری دومین همایش ملی خیر ماندگار بیان داشت: این همایش می‌تواند بستر مناسبی برای ایجاد تعامل و همفکری خیرین و دانشگاهیان باشد.
جهت دانلود فایل صوتی نشست {اینجا} کلیک نمایید
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.