ادبیات نظری و تجربی عناوین و نشانه ای افتخار در مقابل مشوق در بخش سوم در جهان و ایران

ادبیات نظری و تجربی عناوین و نشان¬های افتخار در مقابل مشوق در بخش سوم در جهان و ایران
دکتر وحید مقدم*، ، مرجان اسماعیلی کرباسی**
* استادیار دانشکده الهیات و معارف اهل بیت( (ع)، ، دانشگاهگروه معارف اهل البیت اصفهان، ، دانشگاه اصفهان.
**دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته اقتصاد اسلامی، ، دانشکده الهیات و معارف اهل بیت(ع) دانشگاه اصفهان.

چکیده
مشارکت و مداخله مردم در بخش سوم در دو بعد جبران شکست بازار و شکست دولت می¬تواند موجب کاهش بار مالی دولت و افزایش رشد و کارآیی اقتصاد گردد. میزان مشارکت مردم در این بخش براساس نوع انگیزۀ افراد( (مادی ویا معنوی) متفاوت می-باشد. در حقیقت تاثیر انواع انگیزه¬ها بر رفتار اقتصادی مردم در این بخش اهمیت دارد. دو نوع انگیزۀ مهم در بخش سوم نشان و مشوق¬ها هستند که به دلیل نوع اثرگذاری بر افراد، ، موجب ترغیب آنها بر افزایش و یا کاهش مشارکت در این بخش می¬گردند. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی ادبیات نظری و تجربی در بخش سوم پیرامون نشان و مشوق پرداخته است. روش پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه¬ای با تمرکز بر ادبیات موجود در جهان و ایران بودهانجام شده است. براساس نتایج، ، مشوق اثر منفی و در مقابل نشان اثر مثبت بره عملکرد افراد در بخش سوم دارد. و در مقابل نشان اثر مثبتی بر افزایش فعالیت مردم در این بخش می¬گذارد. همچنینهمچنین نیاز به بررسی یافته¬ها حاکی از آن است که مطالعات داخلی به موضوع انواع انگیزه، ، و به خصوص نشان و مشوق و نوع اثرگذاری آنها به صورت جداگانه نپرداخته¬اند و نمی¬توان مطالعات مستقلی در بعد علمی و سیاستگذاری جدی، ، کارآمد و گسترده¬تر در بعد اجرایی در این حوزه یافت. از طرف دیگر، نوع اثرگذاری آنها مانند برونرانی انگیزه مورد بررسی نبوده است. لذا با توجه به خلا موجود در کشور در زمینه مطالعات نظری و تجربی پیرامون نشان و مشوق نیاز به بررسی هر یک در ادبیات اسلامیکشور احساس می¬گردد.

مشارکت و مداخله مردم در بخش سوم در دو بعد جبران شکست بازار و شکست دولت می¬تواند موجب کاهش بار مالی دولت و افزایش رشد و کارآیی اقتصاد گردد. میزان مشارکت مردم در این بخش براساس نوع انگیزۀ افراد(مادی ویا معنوی) متفاوت می-باشد. در حقیقت تاثیر انواع انگیزه¬ها بر رفتار اقتصادی مردم در این بخش اهمیت دارد. دو نوع انگیزۀ مهم در بخش سوم نشان و مشوق¬ها هستند که به دلیل نوع اثرگذاری بر افراد، موجب ترغیب آنها بر افزایش و یا کاهش مشارکت در این بخش می¬گردند. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی ادبیات نظری و تجربی در بخش سوم پیرامون نشان و مشوق پرداخته است. روش پژوهش حاضر استفاده از روش کتابخانه¬ای با تمرکز بر ادبیات موجود در جهان و ایران بوده است. براساس نتایج، مشوق اثر منفی به عملکرد افراد در بخش سوم دارد و در مقابل نشان اثر مثبتی بر افزایش فعالیت مردم در این بخش می¬گذارد. همچنین یافته¬ها حاکی از آن است که مطالعات داخلی به موضوع انواع انگیزه و به خصوص نشان و مشوق به صورت جداگانه نپرداخته¬اند و نمی-توان مطالعات مستقلی در این حوزه یافت. از طرف دیگر، نوع اثرگذاری آنها مانند برونرانی انگیزه مورد بررسی نبوده است. لذا با توجه به خلا موجود در کشور در زمینه مطالعات نظری و تجربی پیرامون نشان و مشوق نیاز به بررسی هر یک در ادبیات اسلامی احساس می¬گردد.
کلیدواژه¬ها: انگیزه، ، نشان، ، مشوق، ، بخش سوم، ، وقف.
1- بیان مسأله:
بخش سوم (شامل بخشهای غیر دولتی، بخشهای غیر انتفاعی و وقف و امور خیریه) در هر اقتصادی می¬تواند به کمک دولت شتافته و شکست بازار در زمینۀ تامین کالاهای عمومی یا آثارخارجی را تا حدی جبران کند. حتی این بخش می¬تواند به عنوان مکمل دولت به جبران شکست دولت نیز کمک نماید.( (درخشان و نصراللهی، ، 1393، ، 71) با توجه به حجم بالای بخش سوم در اقتصادهای جهان، ، سیاستگذاری صحیح در این بخش می¬تواند بار مالی دولت را کاهش و کارایی اقتصاد را افزایش دهد و برعکس سیاست¬های نادرست به کوچک و کم اثر شدن این بخش خواهد انجامید. یکی از زمینه¬های مهم مشارکت افراد در بخش سوم، ، تفاوت انگیزه¬های آنان در مقایسه با انگیزۀ مشارکت در فعالیت اقتصادی رایج می¬باشد که اولی انگیزه¬¬های درونی یا ذاتی و دومی انگیزه¬های بیرونی نامیده می¬شود. اهمیت انگیزه تا آنجاست که هیچ فعالیت تدبیری و اختیاری بدون انگیزه ممکن نیست. مثلا فردی¬که در مسابقات کشتی شرکت می¬نماید با یکی از دو هدف کسب جایزه مادی آن مسابقات( (مثلا ده سکه بهار آزادی) و یا با هدف نیل به عنوان قهرمانی است که شرکت می¬کند و طبیعی است که اگر هیچ کدام از این دو نباشد، ، فرد انگیزه¬ای برای شرکت نخواهد داشت. به همین ترتیب، ، مشارکت در فعالیت¬های بخش سوم نیز بدون انگیزه امکان¬پذیر نیست. هرچند انگیزه کسب پاداشهای مادی در بخش سوم امکان¬پذیر است اما کمتر وجود دارد؛ با این وجود انگیزه¬های معنوی نیز یکسان نیستند. درواقع، ، می پرداختند توان به تبع گالوس و فری یک طیف برای انگیزه¬ها در نظر گرفت. از یک طرف، ، انگیزه¬های مادی شروع می¬شوند که بدون توجه به عملکرد فرد به وی پرداخت می¬شوند تا سر دیگر طیف که صرفاً انگیزه کسب یک افتخار صرف است.( (گالوس و فری، ، 2017، ، 6) همانگونه که برونی و همکاران( (2019) توضیح می¬دهند در کمال تعجب درهیچ کتاب درسی اقتصادی به موضوع انگیزه¬ها پرداخته نشده و حتی دائره¬المعارف معتبر اقتصادی پالگریو نیز در هر هیچ کدام از سه ویرایش خود (1987، 2008 و سه دوره خود(2018) این موضوع را در یک مقالۀ مستقل مورد بررسی قرار نداده است. در سالهای اخیر با توجه بیشتر اقتصاددانان به سمت مفهوم انسان واقعی و فاصله گرفتن از انسان اقتصادی و با لحاظ پیشرفتهای انجام شده در روان¬شناسی اجتماعی، ، توجه به تاثیر انواع انگیزه¬ها بر رفتار اقتصادی و همچنین سیاستگذاری مناسب شروع شده است اما کافی نیست. این خلاء به تبع در مطالعات درون کشور ما نیز وجود دارد به¬گونه¬ای¬که هیچ مطالعۀ تجربی یا نظری مشاهده نشد که منحصرا به این موضوع پرداخته باشد. پژوهش حاضر با استفاده از نظریه¬های موجود به بررسی مفهوم نشان¬ها و مشوق¬ها در و بررسی اثرگذاری آنها بر انگیزه افراد در بخش سوم پرداخته است؛ درحقیقت بررسی انواع انگیزه و تاثیر آنها بر مشارکت افراد در فعالیت¬های بخش سوم اهمیت دارد. افزایش انگیزه این همان حلقۀ ارتباطی مهمی است که حکمرانی امور خیر به آن نیاز دارد و درواقع توسط دولت به عنوان سیاست‎گذار و دست‎اندرکار و یکی از بازیگران اصلی به ترغیب افراد جهت فعالیت در بخش خیر جهت حکمرانی مطلوب امور خیر اهمیت دارد نماید تا یک با اجماع و وفاق ملی-عمومی شکل گیرد و مشارکت افراد در حوزه¬های مختلف وقف افزایش و یابد تا موجب ساماندهی الگوهای حکمرانی عرصه خیر و نیکوکاری و کاهش آسیب¬های حاصل از عدم مشارکت مردم در بخش وقف گرددکاهش یابد. در این پژوهش ابتدا به مبانی کلی نشان و مشوق اشاره شده است. سپس مبانی نظری موجود درباره هر دو در بخش سوم آمده است و در نهایت به ارائۀ خلاصه و مقایسه¬ای از مطالعات داخلی و خارجی درباره نشان و مشوق در بخش سوم پرداخته شده است. در این مطالعه پژوهش¬های داخلی به لحاظ بررسی انگیزه¬ها و اثرگذاری آنها مانند برونراتی انگیزه در حوزۀ وقف مورد بررسی قرار گرفته¬اند. تمرکز بر مطالعات داخلی و بررسی موضوعات انجام شده، روش انجام آنها و نتایج حاصل از آنها می¬تواند دیدگاه جدیدی به محققان جهت انجام پژوهش¬های جدید بدهد. موضوع وقف صرفا پژوهشی نیست و بررسی آن در سیاستگذاری¬های کلان کشور موثر است. چراکه با بررسی وضعیت موجود می¬توان راهکارهایی در اختیار سیاستگذاران قرار داد تا بتوانند به تدوین سیاست¬ها و برنامه¬هایی جهت ترغیب مردم به فعالیت¬های داوطلبانه و ترویج فرهنگ وقف بپردازند.
2- ادبیات نظری نشان و مشوق در اقتصاد
بررسی مبانی نظری نشان¬ و مشوق برای درک صحیح آنها و بررسی ارتباط آنها با بخش سوم اهمیت فراوان دارد. در این بخش تلاش شده است که با به¬کارگیری همۀ منابع موجود به شرح آنها پرداخته شود.
-2 -1- انواع نشان و مشوق
مفهوم مشوق به ارزش پولی مشخصی بر می¬گردد که برای فرد ملموس و معین است و فرد دقیقا میزان آن را درک می¬کند؛ انگیزه¬های پولی مانند افزایش حقوق و پاداش، ، پرداخت سهام، ، تقسیم سود در تحریک فرد موثر هستند. ( (سینق ، ، 2016، ، 199) در مقابل، ، نشان صورت پولی نداشته و فرد درک ملموسی از آن ندارد چراکه ارزش پولی آن معین نیست و تنها براساس ارزشهای معنوی سنجش می¬گردد. از نشان ها‌ها می¬توان به مدال ، ، نشان افتخار ، ، مدالدکورها ،، گواهی و تندیس اشاره داشت. ( (گالوس و فری، 2017، 105 ؛ فری و گالوس2016، ، 84)
براساس بررسیهای انجام گرفته مشوق¬ها در قالب مادی اعطا می¬شوند اما نشانها متفاوت هستند. نشانها براساس نوعی که قرار است به فرد داده شوند به انواع مدال، ، تندیس، ، نشان افتخار، ، گواهی و… تقسیم ¬می¬شوند. دسته¬بندی دیگری که برای نشان ها می-توان در نظر گرفت براساس رشته¬هایی است که تاکنون به آنها دریافت¬کنندۀ نشان ها تعلق گرفته است؛ . برای نمونه بخش-هایرشته¬های هنر،، رسانه، ، مد، ، ورزش، ، مذهب، ، بخش سوم و داوطلبانه، ، آموزش، ، تجارت و ابداع و اختراع مهمترین هستند.
نوع دیگری از دسته¬بندی مورد نظر پیراموناعطای نشان نیز از دو طریق تاییدی و صلاحدیدی امکان¬پذیر استهاست که فری و گالوس در فصلی جداگانه به آنها اشاره داشته و به نظر می¬رسد که این نوع از اهمیت بیشتری برای فری برخوردار بوده است. در روش تاییدی نشان¬ها براساس معیارهای کاملا از قبل تعریف شده به فرد اهدا می¬شوند؛ برهمین اساس در هر دوره افراد از فرد انتخاب شده تقریبا اطلاع دارند. در صورت عدم انتخاب درست فرد شایسته می¬توان به دادگاه شکایت کرد.روش صلاحدیدی برخلاف مورد قبل کاملا اختیاری است و نشان¬ها به افرادی اعطا می¬گردند که همسو با علایق و منافع سیاسی فرد اعطاکننده هستند. همچنین حق شکایت به دادگاه مبنی بر عدم انتخاب صحیح فرد وجود ندارد. : ( (فری و گالوس، ، 2017، ، 31) اهمیت نشان و مشوق به دلیل اثرگذاری بر انگیزه درونی و بیرونی فرد است. انگیزۀ درونی یا معنویات یعنی فرد با میل و رضایت باطن و بدون توجه به مشوقها مشغول به انجام کار می می‌شود و به لذت درونی دست می-یابد.
یک. مشوقهای تاییدی : براساس دستاوردهای فری و گالوس این نوع از نشان ها براساس معیارهای کاملا از قبل تعریف شده به فرد اهدا می¬شوند؛ بنابراین افراد باید در هر دوره ملاکهای خاصی را دارا باشند تا شایستۀ دریافت گردند. برهمین اساس در هر دوره افراد از فرد انتخاب شده تقریبا اطلاع دارند. نکتۀ خوبی که دربارۀ این نوع گزینشها وجود دارد این است که در صورت تشخیص اینکه فرد انتخابی شایستۀ دریافت نیست و به نادرست انتخاب شده است پس از شکایت به دادگاه می¬توان نشان را از او پس گرفت و به فرد بهتر داد.
دو. مشوق صلاحدیدی : این نوع برخلاف مورد اول است و به¬صوت کاملا اختیاری به افراد مختلف اعطا می¬گردد. درحقیقت، اعطا کننده مبادرت به انتخاب فرد شایسته می¬کند و انتخاب آزادانه نقش اساسی دارد. در این حالت نشان ها به افرادی اعطا می¬شوند که همسو با علایق و منافع سیاسی فرد اعطاکننده هستند و درجهت اهداف او فعالیت می¬کنند. همچنین هیچ فردی حق شکایت به دادگاه مبنی بر اینکه فرد انتخابی شایستگی¬های لازم را نداشته، ندارد چراکه انتخاب به صورت کاملا اختیاری صورت گرفته است.
-2 -2- انواع انگیزه¬ها و ارتباط آنها با نشان و مشوق
اهمیت نشان و مشوق بیش از هر عامل دیگری به دلیل انگیزه ای است که در فرد ایجاد می‌کنند. بدین نحو که موجب تاثیر بر انگیزه درونی و بیرونی می¬شوند. يكي از مهمترين و باارزشترين منابع انگيزشي انگیزۀ درونی است که به نوعی همان معنویات نشان¬ها موجب تقویت انگیزۀ درونی فرد می¬شوند. است؛( (قربانی، ، 1389، ، 107) یعنی فرد با میل و رضایت باطن و بدون توجه به مشوقها مشغول به انجام کار می شود. در حقیقت، انگیزه درونی به تمایلات درونی برای انجام یک کار مشخص مرتبط است و فردی که به انجام فعالیت خاصی اقدام می¬کند به لذت درونی دست می¬یابد. گاهی نیز در پی انجام این فعالیت می¬تواند مهارت خاصی را توسعه دهد و یا با وجود وجدان اخلاقی موجبات انجام آن فعالیت را فراهم می¬نماید. درنهایت، نکته مهم احساس رضایت درون و تمایلات حقیقی برای انجام فعالیت است. از هنگام تولد تمایلات درونی از عناصر مهم در رشد اجتماعی و فیزیکی افراد هستند چراکه هر فرد از طریق تمایلات درونی خود به دانش و کسب مهارت می¬پردازد. نهایتا وجود لذت درونی حکم نشان را برای فرد دارد. (رایان و دسی، 2000، 56) انگیزۀ بیرونی2 انگیزه بیرونی صورت ضعیف انگیزه¬هاست و این نوع نسبت به درونیات فرد نتیجه متفاوتی را ایجاد می¬کنو د. این انگیزه¬ها اهداف ابزاری و ارزشهای ظاهری در فرد ایجاد می¬کنند. ( (رایان و دسی، ، 2000، ، 60) نکته اینجاست که نشان ها گاهی اوقات خارجی هم نیستند. برای نمونه، لذت درونی حاصل از کار خیر برای فرد مهم است هرچند فرد دیگری هم متوجه آن نشود.
انگیزۀ بیرونی تحت تاثیر مشوق است که فرد را به انجام فعالیت تحریک و ترغیب می¬نماید. ( (فری و گالوس2016، ، 81) در واقع منبع تحریک در انگيزش بيروني در محيط فرد قرار دارد. ( (قربانی، ، 1389، ، 108) انگیزه بیرونی صورت ضعیف انگیزه-هاست و این نوع نسبت به درونیات فرد نتیجه متفاوتی را ایجاد می¬کند. این انگیزه¬ها اهداف ابزاری و ارزشهای ظاهری در فرد ایجاد می¬کنند. (رایان و دسی، 2000، 60)
نشان و مشوق دو انگیزۀ بسیار مهم برای حرکت و سوق دادن انسان به سمت هدف و مقصد نهایی هستند؛ مفهوم مشوق به ارزش پولی مشخصی بر می¬گردد که برای فرد ملموس و معین است و فرد دقیقا میزان آن را درک می¬کند؛ انگیزه¬های پولی مانند افزایش حقوق و پاداش، پرداخت سهام، تقسیم سود در تحریک فرد موثر هستند. (سینق ، 2016، 199) در مقابل، نشان صورت پولی نداشته و فرد درک ملموسی از آن ندارد چراکه ارزش پولی آن معین نیست و تنها براساس ارزشهای معنوی سنجش می¬گردد. از نشان ها می¬توان به مدال ، نشان افتخار ، مدال ،گواهی و تندیس اشاره داشت. (گالوس و فری، 2017، 105 ؛ فری و گالوس2016، 84)
-2 -3-مزایای نشان¬ها و مشوق¬ها بررسی و مقایسۀ آنهامزایا و میزان اثرگذاری نشان¬ها و مشوق¬ها
در ابتدا مزایای نشان¬ها و مشوق¬ها مورد بررسی قرار می¬گیرد؛ نشان و مشوق دارای مزایا و منافعی هستند که با بررسی آنها می-توان میزان اهمیتشان را نیز دریافت. تقدیر از افراد در قالب نشان می تواند موجب تقویت ارزشهای اجتماعی را تقویت می¬کند. در جامعه شود. ازیک طرف، ، شادی حاصل از آن دریافت است که در ابتدا بر شخص دریافت کننده و اثر می‌گذارد و در درجۀ بعد موجب اثرگذاری بر جامعه می¬شود. چراکه فرد یکی از اعضای جامعه است واز طریق تسری شادی او به جامعه تسری اثرگذار است. می‌یابد. همچنین نشان ها موجب افزایش بهره¬وری و افزایش مشارکت در تامین کالاهای عمومی می‌شوند. (گالوس و فری ، 2017، ٢) افراد به امید دریافت نشان هم تلاش خودو کیفیت فعالیت خود را را افزایش می می‌دهند. و هم کیفیت فعالیت خود را بالا می‌برند. هرچند که این نوع نشان ها¬ ارزان هستند اما اثر قدرتمندی بر انگیزۀ افراد دارند. نکتۀ مهم دیگر افزایش انگیزه فرد برای جمع¬آوری کلکسیونی از نشان های ارزشمند است. بدین مفهوم که فرد با بدست اوردن اولین مدال در پی کسب بقیه مدالها بر می¬آید و به تدریج همه را جمع آوری می‌کند. (همان، ٢) ( (گالوس و فری ، ، 2017، ، ٢)
از منافع نشان ها‌ها باید به موارد زیر اشاره داشت؛ یکی از نکات مهم موجب همانندسازی 3 است یعنی. این مفهوم به احساس فرد از یکی شدن و یا احساس تعلق داشتن ویفرد به سازمان مربوط می¬گردند. ( (یارمحمدیان، ، 1391، ، 447) فردی که در مقابل افراد و گروه¬های دیگر موفق به دریافت یک نشان مانند مدال می¬گردد، ، درحقیقت از فردی با درجۀ بسیار بالاتر از خود موفق به دریافت نشان شده است و همین امراین موجب افزایش همانندی او با مدیران خود می¬گردد. و در حقیقت احساس تعلق و وابستگی بیشتری نسبت به جامعه پیدا می¬کند.
همچنین دریافت نشان در مراسم¬های بزرگ و عمومی موجب تقویت پایگاه اجتماعی 4و ، ، شهرت 5 فرد است و به رسمیت شناخته شدن6فرد توسط اطرافیان و جامعه . شهرت به بیشتر شناخته شدن فرد مرتبط است. پایگاه اجتماعی به ارزشی مرتبط است که افراد با توجه به نقش خود در جامعه به¬دست می¬آورند؛ به همین دلیل برخی از پایگاه هاي اجتماعی از برخی دیگر اعتبار بالاتری دارند. پایگاه اجتماعی داراي چهار شاخص درآمد، شغل، تحصیلات و محل سکونت است. ( (شمس الهي، ، کفاشی، ، 1392 ،، 175 و 171 ؛ گالوس،، 2015، ، 11 – 10)) پایگاه اجتماعی یک نیاز اجتماعی مهم است که افراد در تلاشهای خود برای آن برنامه¬ریزی می¬کنند. افرادی که نشان ها دریافت می¬کنند، تلاش خود را برای دستیابی به آن بیشتر می¬کنند. همچنین اعطای نشان در مراسم¬های بزرگ و عمومی موجب تقویت شهرت فرد می¬شود؛ شهرت یکی از محرک¬هایی است که فرد را به حرکت وادار می¬کند. درنهایت موضوع به رسمیت شناخته شدن فرد توسط اطرافیان و جامعه است.می¬گردد. فردی که بین همکاران مورد تقدیر قرار می¬گردد درحقیقت در بین آنها به رسمیت شناخته شده است و در این حالت روحیۀ انجام خدمت در او افزایش می¬یابد. همچنین جامعه با شناخت چنین افرادی ترغیب به ادامۀ مسیر فرد و الگوگیری از او می¬شوند. (گالوس،2015، 11 – 10 )
مشوق نیز دارای مزیتهایی است. مشوقها دارای قابلیت تعویض¬پذیری7 تعویض¬پذیری هستنددارند و ، بدین مفهوم که با معاوضه مبادلۀ آنها می¬توان هر آنچه کهرفع نیاز کرد و حتی است را تهیه نمود و فرد دریافت¬کننده می¬تواند هرکجا که بیشترین منفعت را بدست می¬آورد به مبادله بپردازد. همچنین مشوقها به عنوان ابزار مناسب جهت تشویق افراد هستند چراکه برای مردم قابل درک، ، قابل تقسیم و قابل مدیریت هستند. مدیران نیز می¬توانند از آنها در فرصتهای مختلف و با رضایت از افرادی که کاری را به بهترین شکل انجام داده¬اند، ، اعطا استفاده کنند. البته قابل ذکر است که این مورد بیشتر برای مواقعی کاربرد دارد که پرداخت پول درمقابل عملکرد فرد انجام می¬گیرد و حقوق ثابت درمیان نیست. ( (فری و گالوس، ، 2017، ، 108)
مقایسۀ اثرگذاری نشان¬ها و مشوق¬ها راهنمای خوبی برای استفاده از هر یک در سیاستگذاری¬هاست. براساس بررسیهای فری و گالوس( (2016، ، 84- 82) نشان¬ها عملکرد بهتری نسبت به مشوق¬ها دارند. این برتری به خوبی در جدول 1 قابل مشاهده است. به صورت کلی، ، نشان¬ها زمانی مناسب هستند که مشوق موجب تحریک کافی فرد برای انجام رفتارهای هدفمند و استراتژیک نمی¬گردد. مشوق¬ها در موقعیتهای کارآیی دارند که افراد انگیزۀ درونی برای انجام یک فعالیت خاص را ندارند و با مشوقها فرد ترغیب به انجام آن فعالیت می¬شود. نکتۀ دیگر اینکه مشوقها زمانی مناسب هستند که فرد دریافت¬کننده به منابع مادی بیشتری برای زندگی مناسب نیاز دارد و با ترغیب مادی او آن فعالیت نیز انجام می¬شود. توضیح در مورد نکتۀبرونرانی انگیزه در جدول در بخش بعدی خواهد آمد.

جدول1: بررسی اثرگذاری نشان¬هاو مشوق¬ها
نوع ابزار انگیزشی اثرگذاری مثبت اثرگذاری منفی
نشان ارزان بودن تهیه آن اهمیت انتخاب نوع نشان و ارزش آن ( (انتخاب نادرست موجب نتیجۀ عکس می¬گردد)

دارای قدرت علامت¬دهی بالایی از طریق کمک به شناسایی استعداد و توانایی و ایجاد احساس خود ارزشمندی در فرد
شرایط انتخاب افراد ( (انتخاب نادرست مساوی با تخریب هیئت انتخاب کننده و تحمیل هزینه¬های اضافی)

ایجاد روابط جدید از طریق دریافت در مراسم عمومی تورم نشان ها‌ها ؛ اعطای نشان به تعداد نامحدود و به افراد بسیار موجب به سخره گرفتن و بی اهمیت دانستن نشان

تقویت انگیزه و ارادۀ درونی
عدم نیاز به ارزیابی مستقیم و چارچوبی
ایجاد ارتباط موثر و وفادارانه بین دو طرف اهداکننده و دریافت¬کننده
ایجاد تصویرخود حمایتی در فرد
ایجاد شفافیت به دلیل دریافت در مراسم¬های عمومی
مشوق نیاز به ارزیابی مستقیم و چارچوبی گران بودن تهیه آن
کاهش ارزش مشوق و تلاش فرد به دلیل دریافت مشوق به تعداد دفعات بالا
ابزاری شدن و کاهش ارزش فعالیت
برونرانی انگیزۀ درونی
عدم شفافیت به دلیل دریافت مخفیانه
اثرگذاری بر کیفیت و محتوی فعالیت به¬محض کاهش سطح مشوق
تغییر و مدیریت قوانین توسط افراد برای بدست آوردن منابع مالی بیشتر

عمل در چارچوب خاص( (و نه فراتر از آن) به دلیل وجود معیارهای مشخص برای ارزیابی عملکرد فرد

-2 -4- مقایسۀ اثرگذاری نشان¬ها و مشوق¬ها
میزان برتری هریک از دو مورد گفته شده براساس ماهیت، کارکرد و تاثیر آنها قابل بررسی است؛ براساس بررسیهای فری و گالوس( 2016، 84- 82) نشان عملکرد بهتری نسبت به مشوق دارد. یکی از مهمترین نکاتی که فری و همکاران به آن اشاره دارد این است که پرداخت مشوقها در مقابل فعالیت انجام شده زمانی مناسب است که معیارهای مشخصی برای ارزیابی عملکرد فرد وجود داشته باشند و در حقیقت، میزان مشوق پس از تایید انجام فعالیتهای مدنظر مشخص می¬شوند. به همین دلیل، دریافت¬کنندۀ مشوق براساس چارچوب خاصی عمل نموده و فراتر از آن معیارها قدم برنمی¬دارد. از طرف دیگر، نشان زمانی برای افراد در نظر گرفته می شود که مشوق موجب تحریک فرد برای انجام رفتارهای هدفمند و استراتژیک نمی¬گردد. در این حالت، مدیران یا افراد اعطاکنندۀ نشان ها باید از نشان های جایگزین استفاده نماید. برای نمونه، مشارکت فرد در کمک به همنوعان و یا همکاران در محل کار باید به عنوان معیارهای مدنظر لحاظ گردد.
از نکات دیگری که برتری نشان ها را بر مشوق نشان می¬دهد، ارزان بودن نشان ها است. برای مثال، اعطا کننده با هزینۀ کم می-تواند به تهیه انواع نشان ها بپردازد؛ حال¬آنکه مشوقها چنین نیستند و باید هزینه سنگینی برای تهیۀ آنها متحمل شد. موضوع دیگر آنکه نشان ها دارای قدرت علامت¬دهی بالایی هستند و دریافت¬کنندگان با دریافت این نوع از نشان ها می¬توانند سطح استعداد و توانایی خود را بیشتر شناسایی کنند و به تقویت آنها بپردازند. نکته اینجاست که این سیگنال¬دهی موجب ایجاد روابط جدید برای فرد و گسترش سطح فعالیتهای وی می¬شود. همچنین دریافت¬کنندگان نسبت به خود احساس ارزشمندی پیدا می-کنند. مشوقها موجب کاهش تلاش فرد برای انجام فعالیت می¬شوند و در حقیقت مشخص نیست که فعالیت انجام شده صرفا به خاطر خود فعالیت انجام گرفته و یا اینکه به جهت دریافت مشوقها بوده است. هنگامی¬که فرد بابت فعالیت پول دریافت می¬کند، پول موجب ابزاری شدن فعالیت می¬شود. افراد با تصور برتر بودن مشوقها دیگر به فعالیت اهمیت نمی¬دهند و ارزش فعالیت تقلیل می¬یابد. (همان، 2017، 108) هم¬چنین در برخی موارد مشوق¬ها در سطح زیاد موجب برونرانی انگیزۀ فرد می¬شود ولی نشان ها ارادۀ درونی او را تقویت می¬کنند. مشوقها همچنین موجب برونرانی انگیزه¬های درونی می¬شوند. نظریه برونرانی انگیزه به تصریح تعامل نظام¬مند بین انگیزه بیرونی و درونی می¬پردازد؛ اعمال مشوقها موجب تضعیف انگیزه¬ی درونی فرد می¬گردد. درحقیقت، مشوقها تاثیر منفی بر انگیزه بیرونی دارند. (نیزا، تانگ و مارتو، 2013 ، 942) نشان ها به ارزیابی مستقیم و چارچوبی نیاز ندارند و حتی اثر منفی بر دیدگاه شخص نسبت به خود نمی¬گذارند، برعکس موجبات ایجاد تصویر حمایتی از خود را در فرد ایجاد می-کنند. نکتۀ دیگر اینکه اعطای نشان ها موجب ایجاد ارتباط موثر و وفادارانه بین دو طرف اهداکننده و دریافت¬کننده می¬شود.
همچنین در نشان ها شفافیت وجود دارد چراکه به صورت مشخص و واضح به افراد اعطا می¬شوند و همچنین طی مراسم خاص و با حضور افراد بسیاری به فرد داده می¬شوند. حال¬آنکه مشوقها به صورت مخفیانه به حساب شخص ریخته یا به او داده می¬شود. و معین نیست که به هر فرد براساس چه معیارهایی و چه میزان اعطا شده است. اینکه اصلا آیا فرد شایستگی دریافت آن را داشته است یا خیر. مشوقها مواقعی کارآیی دارند که افراد انگیزۀ درونی برای انجام یک فعالیت خاص را ندارند و با مشوقها فرد ترغیب به انجام آن فعالیت می¬شود. نکتۀ دیگر اینکه مشوقها زمانی مناسب هستند که فرد دریافت¬کننده به منابع مادی بیشتری برای زندگی مناسب نیاز دارد و با ترغیب مادی او آن فعالیت نیز انجام می¬شود و اهداف حاصل می¬شوند. چالشهای دیگر در موضوع مشوقها اثرگذاری بر کیفیت و محتوی فعالیت است. بدین مفهوم که هر فرد در چارچوب تعیین شده فعالیت می¬کند و به¬محض کاهش سطح مشوق اعطا شده سطح فعالیت وی کاهش می¬یابد.

-2 -5-چالش¬های حاصل از مشوق¬ها
استفاده از مشوقها و نشان های موردنظر هریک مسائلی ایجاد می¬کنند که در این بخش به آنها اشاره می¬شود؛ از چالشهای اساسی در مشوقها عدم شفافیت است. چراکه پول به صورت مخفیانه به فرد داده می شود و معین نیست که به هر فرد براساس چه معیارهایی و چه میزان اعطا شده است. اینکه اصلا آیا فرد شایستگی دریافت آن را داشته است یا خیر. از چالشهای دیگر در موضوع مشوقها اثرگذاری بر کیفیت و محتوی فعالیت است. بدین مفهوم که هر فرد در چارچوب تعیین شده فعالیت می¬کند و به-محض کاهش سطح مشوق اعطا شده سطح فعالیت وی کاهش می¬یابد.
هنگامی¬که فرد بابت فعالیت پول دریافت می¬کند، پول موجب ابزاری شدن فعالیت می¬شود. افراد با تصور برتر بودن مشوقها دیگر به فعالیت اهمیت نمی¬دهند و ارزش فعالیت تقلیل می¬یابد. (همان، 2017، 108) مشوقها همچنین موجب برونرانی انگیزه¬های درونی می¬شوند. نظریه برونرانی انگیزه به تصریح تعامل نظام¬مند بین انگیزه بیرونی و درونی می¬پردازد؛ اعمال مشوقها موجب تضعیف انگیزه¬ی درونی فرد می¬گردد. درحقیقت، مشوقها تاثیر منفی بر انگیزه بیرونی دارند. (نیزا، تانگ و مارتو، 2013 ، 942) نکتۀ دیگر اینکه اگر فردی به تعداد دفعات زیادی موفق به دریافت مشوق گردد بعد از مدتی ارزش آن از بین می¬رود و به یک موضوع عادی برایش تبدیل می¬گردد و این مسئله موجب تحت تاثیر قرار گرفتن انگیزۀ تلاش در افراد می¬شود. مشوقها باعث مدیریت قوانین توسط افراد می¬شود؛ بدین مفهوم که افراد برای بدست آوردن منابع مالی بیشتر به تغییر قوانین روی می¬آوردند و این تغییر در قوانین موجب می¬شود تا افراد به منابع مالی فراوان دست یابند و البته مسئلۀ دیگر انتخاب افرادی است که شایستگیهای لازم را ندارند. (فری و گالوس، 2017، 97 و 108)
درمقابل چالشهای ذکر شده، نشان ها نیز چالشهایی ایجاد می¬کنند. یکی از موضوعات اصلی بحث انتخاب است. اینکه چه نوع نشان و تحت چه شرایطی انتخاب شود، اهمیت دارد. چراکه ممکن است انتخاب نادرست یک مشوق نتیجۀ عکس داشته باشد و نتیجۀ مطلوب حاصل نگردد. علاوه¬بر آن رتبه و طبقۀ نشان نیز مهم است و ممکن است یک نشان دارای سطوح گوناگون مانند بهترین و پایین¬ترین ارزش باشد و اینجاست که در انتخاب فرد موردنظر باید دقت نمود.
مسئلۀ دیگر موضوع استفاده از مشوق به همراه نشان است و اعطاکنندگان باید در مورد این نکته نیز تصمیم¬گیری داشته باشند که آیا به همراه نشان یک مشوق نیز درنظرگیرند.برای مثال، جوایز نوبل با اهدای پول نیز همراه هستند. دلیل اصلی برای درنظرگرفتن پول این است که این مفهوم به دریافت¬کننده القا می¬شود که نشان توسط فرد اعطاکننده جدی گرفته شده و اهمیت خاصی دارد. گاهی اوقات عدم لحاظ این مشوق باعث ایجاد این تصور در افراد می¬گردد که اعطاکننده مبتلا به خست است و باید گفت که این موضوع در سازمانهایی که سود و نقدینگی بالایی دارند بیشتر احساس می¬شود.کانال اطلاع رسانی در مورد زمان اعطای نشان نیز مهم است؛ اینکه از چه طریق اعلان عمومی صورت گیرد تا هدف مدنظر محقق شود. (همان، 2017، 95)
تعداد نشان ها و تعداد افراد گیرندۀ آنها نیز مهم است و باید در مورد آن تعیین تکلیف گردد. این موضوع تحت عنوان تورم نشان ها بیان می¬شود؛ بدین مفهوم که نشان هنگامی ارزش دارد که تعداد دریافت¬کنندگان محدود باشند و اگر به تعداد نامحدود به افراد اعطا گردد موجب به سخره گرفتن و بی اهمیت دانستن آن می¬گردد. از نکات مهم دیگر در انتخاب، افرادی است که باید در انتخاب فرد مدنظر دخالت داشته باشند چراکه انتخاب فرد شایسته از اهمیت بسیاری برخوردار است. انتخاب نادرست موجب تخریب افراد و هیئت انتخاب کننده می¬گردد چراکه فرد شایسته یعنی انتخاب درست و انتخاب درست از تحمیل هزینه¬های اضافی جلوگیری می¬کند. اگر فرد دریافت¬کننده استحقاق و شایستگی دریافت یک نشان را نداشته باشد و یا در زمان مقرر از دریافت آن خودداری نماید، موجب ضربه زدن به پایگاه اجتماعی فرد اعطاکننده می¬شود. (همان، 2017، 96)

3- ادبیات نظری نشان¬ و مشوق در بخش سوم
بخش سوم با نام بخش داوطلبانه 2 و غیرانتفاعی3 نیز شناخته می¬شود. بخش سوم در منابع خارجی معادل وقف در مبانی اسلامی است.این بخش نیز مانند بخش دولتی و خصوصی بر فعالیتهای اقتصادی متمرکز است. ( (صباغ کرمانی و عاقلی، ، 1383، ، 140) با این تفاوت که بخش سوم در کنار و به بیان بهتر مکمل هر دو بخش می¬باشد. گاهی بخش عمومی قادر به تأمین مالی پروژه¬ها و حتی نیازهای اساسی مردم نیست و بخش سوم این مهم را بر عهده می¬گیرد؛ از طرف دیگر، ، گاهی بخش خصوصی به علت عدم¬ سودآوری از تامین و یا افتتاح پروژه¬های خاص خودداری می¬نماید و تنها بخش سوم متکفل انجام این موضوع می¬گردد.( (همان،، 141) از دیگر ویژگیهای متمایزکنندۀ این بخش با بخشهای دیگر باید به میزان مشارکت مردم اشاره داشت؛ این بخش بیش از هر فضای دیگری بر مبنای فعالیتهای مردمی و مشارکت آنان مردم حرکت می¬کند. مشارکت مردم ابعاد وسیعی را شامل می¬گردد و صرفاً در تأمین مالی خلاصه نمی¬شود. از ابعاد مشارکت باید بهدر ابعاد اداره، ، نظارت،، و کنترل مردم و تأمین مالی اشاره نموداست. ( (درخشان و نصراللهی، ، 1393، ، 67 ))
نکته دیگر در این بخش، ، منافع غیر شخصی، ، و عام¬المنفعه و اجتماعی است؛ چنانچه فردی در این بخش مشارکت داشته باشد به منافع فردی خود توجهی ندارد و منافع جمعی و اجتماعی را در اولویت قرار می¬دهداست؛ ( (توکلی،، 1393، ، 79 )) به با این اوصاف باید داوطلبانه بودن را نیز از مؤلفه¬های دیگر در این بخش برشمرد. به عبارت بهتر وکامل¬ترکامل¬تر، ، این بخش همکاریهای اقتصادی و سازمان یافته بین شهروندان است. ( (صباغ کرمانی و عاقلی، ، 1383، ، 140 )) انگیزه¬ در بخش سوم به مفهوم عامل محرک برای اقدام به عمل داوطلبانه در فرد است و این عامل محرک می¬تواند انواع مختلفی از نشان و مشوق باشد. ( (احمدنیا آلاشتی و همکاران ، ، 1392، ، 34)
اهمیت بخش سوم به لحاظ تأثیر آن بر بخش¬های عمومی و خصوصی انکارناپذیر است. گاهی بخش عمومی قادر به تأمین مالی پروژه¬ها و حتی نیازهای اساسی مردم نیست و بخش سوم این مهم را بر عهده می¬گیرد؛ نمونه بارز آن در کشور موضوع کمک مومنانه به قشرهای ضعیف وکم¬درآمد در شرایط کنونی به جهت غلبه بر کرونا می¬باشد. از طرف دیگر، گاهی اوقات بخش خصوصی به علت عدم¬ سودآوری از تامین و یا افتتاح پروژه¬های خاص خودداری می¬نماید و تنها بخش سوم متکفل انجام این موضوع می¬گردد. برای نمونه، باید به وجود خیریه¬های پزشکی اشاره داشت که به تاسیس مراکز درمانی برای قشرهای خاص می-پردازند.( همان،141)
بخش سوم به فعالیتهای مختلف و متنوعی می¬پردازد؛ کمک به فقرا و نیازمندان،آموزش وپرورش، بهداشت و درمان، امور مذهبی و فرهنگی، نذورات، خدمات عام¬المنفعه شهری وسایر موضوعات. علاوه¬برآن، روشهای تامین مالی در این بخش نیز متنوع و متفاوت است که به برخی اشاره می¬شود: پرداختهای مالی مستمر، پرداختهای مالی غیر مستمر، کمکهای غیر مالی (مانند غذا، لباس، جهیزیه و… ) ، صرف وقت یا فعالیت تخصصی، توزیع نذورات، وقف. (درخشان، نصراللهی،1393، 177)
موضوع مهم در مورد بخش سوم وجود انگیزه¬ در انجام فعالیت¬های داوطلبانه است؛ انگیزه به مفهوم عامل محرک برای اقدام به عمل در فرد است و این عامل محرک میتواند انواع مختلفی داشته باشد. درحقیقت، چرایی انجام یک فعالیت مهم و تعیین¬کننده جهت کلی رفتار هر فرد است. میزان انگیزه افراد به میزان نیروی برانگیزاننده آنها بستگی دارد. به بیان دیگر، انگیزه یک موضوع درونی است که سبب برانگیختگی، تداوم و جهت¬بخشی را در فرد ایجاد می¬کند. (احمدنیا آلاشتی و همکاران ، 1392، 34)
موضوع انواع مشوقها و نشان های پیش گفته و اثر آنها در بخش سوم اهمیت دارد چراکه بر انگیزۀ فرد در انجام فعالیتهای داوطلبانه اثرگذارند. فری و گالوس(2017) از میان دو مورد نشان و مشوقها، موضوع نشان را در بخش سوم موثر دانسته و آن را بررسی نموده¬اند؛ سازمانهای فعال در بخش سوم به دلیل ا محدودیت مالی، ، منع از دستیابی به سود و عدم وجود منابع برای مواجه هستند و مدیران در این بخش باید به دنبال تامین منابع غیرپولی باشند. همچنین این سازمانها از دستیابی به سود منع شده¬اند و به همین خاطر منابع پرداخت حقوق و دستمزد به کارکنان خود را ندارند و البته در صورت پرداخت حقوق، این موضوع با اهداف موسسات داوطلبانه مغایر است. همین مسئله استفاده ازبه نشان ها‌ها را افزایش می¬دهد. از این منابع جهت ترغیب و تشویق افراد فعال از طریق قدردانی و جذب افراد جدید استفاده می¬گرددنیاز دارند. درحقیقت هدف سازمانهای بخش سوم این است که مراتب قدردانی و تشکر خود را نسبت به افراد ابراز دارند. همچنین با استفاده از این منابع به جذب افراد جدید بپردازند. ( (فری و گالوس، ، 2017، ، 14) به دلیل اعطای نشان به صورت عمومی، ، شهرت فرد و به رسمیت شناختن وی افزایش می¬یابد و همین امر موجب ترغیب او برای افزایش فعالیت می¬شود. همچنین با برپایی جشنهای اعطای نشان ها‌ها، ، اعضای موسسات داوطلبانه در بخشهای مختلف با یکدیگر دیدار و روابط اجتماعی جدید شکل می¬گیرد. همچنین اهدای عمومی نشان ها‌ها موجب جذب افراد جدید به موسسه داوطلبانه می¬گردد. نکتۀ مهم اینکه مسئولان برگزاری اینگونه جشنها به صراحت اعلام می¬کنند که قدردانی از یک شخص به منزلۀ قدردانی از تمام افراد است و تلاش¬های بقیه نیز مدنظر بوده است. همچنین شفافیت در انتخاب افراد مدنظر به دلیل اعلان عمومی تحقق می¬یابد. ( (همان، ، 56)
چالش استفاده از مشوق در بخش سوم برونرانی انگیزۀ افراد است. نظریه برونرانی انگیزه به تصریح تعامل نظام¬مند بین انگیزه بیرونی و درونی می¬پردازد؛ اعمال مشوقها موجب تضعیف انگیزه¬ درونی فرد( (عامل اصلی مشارکت افراد در بخش سوم) می¬گردند و هرگونه مشوق باید به¬گونه¬ای اعطا گردد که خطر برونرانی انگیزه را کاهش دهد؛ انگیزۀ فرد به مشوقها گره نخورد و هدف اصلی مشوقها نباشد.. ( (نیزا، ، تانگ و مارتو، ، 2013 ، ، 942)
اهمیت نشان ها را باید در تاثیر آنها بر افراد جستجو نمود؛ ماهیت نشان ها انگیزۀ درونی را در فرد ایجاد و تقویت می¬کند تا بیشتر و بهتر از قبل به فعالیت در بخش سوم بپردازد. به دلیل اعطای نشان به صورت عمومی و نه خصوصی، شهرت فرد و همچنن به رسمیت شناختن وی افزایش می¬یابد و همین امر موجب ترغیب او برای افزایش فعالیت می¬شود. همچنین با برپایی جشنهای اعطای نشان ها موقعیتی فراهم می¬شود تا اعضای موسسات داوطلبانه در بخشهای مختلف با یکدیگر دیدار و گفتگو کنند و منجر به ایجاد روابط اجتماعی جدید و افزایش مشارکت می¬شود. از طرف دیگر، اعلان عمومی و اهدای عمومی نشان ها موجب جذب افراد جدید به موسسه داوطلبانه می¬گردد. نکتۀ مهم اینکه مسئولان برگزاری اینگونه جشنها به صراحت اعلام می¬کنند که قدردانی از یک شخص به منزلۀ قدردانی از تمام افراد است و تلاشهای بقیه نیز مدنظر بوده است. همچنین شفافیت در انتخاب افراد مدنظر به دلیل اعلان عمومی تحقق می¬یابد. (همان، 56)
از فعالیت¬های کشورمان در مورد نشان ها، برگزاری همایش¬های مختلف در بخش¬های متنوع مانند همایش ¬تجلیل از خیرین بخش سلامت و خیرین مدرسه¬ساز است. همایش¬های استانی و کشوری به صورت سالانه در راستای ترویج فرهنگ وقف برگزار می¬گردند. از طرف دیگر، مشوقها در ترغیب خیرین به¬صورت تسهیلات بانکی هستند تا خیرین بتوانند بیشتر به مدرسه‌سازی بپردازند. هم-چنین در راستای تشویق خیرین، معافیت¬های مالیاتی با عنوان «قانون مالیات های مستقیم در خصوص معافیت خیرین»مطرح می¬باشد که به صورت قانون درآمده است:
« آن قسمت از درآمد موقوفات عام که طبق موازین شرعی به مصرف اموری از قبیل تبلیغات اسلامی، تحقیقات فرهنگی، علمی، دینی، فنی، اختراعات، اکتشافات، تعلیم و تربیت، بهداشت و درمان، بنا و تعمیر و نگهداری مساجد و مصلاها و حوزه‌های علمیه و مدارس علوم اسلامی و مدارس و دانشگاه‌های دولتی، مراسم تعزیه و اطعام، تعمیر آثار باستانی، امور عمرانی و آبادانی، هزینه یا وام تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان، کمک به مستضفعان و آسیب دیدگان حوادث ناشی از سیل، زلزله، آتش سوزی، جنگ و حوادث غیرمترقبه دیگر برسد، مشروط بر اینکه درآمد و هزینه‌های مزبور به تأیید سازمان اوقاف و امور خیریه رسیده باشد، و همچنین ساخت، تعمیر و نگهداری مراکز نگهداری کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بد سرپرست در گروه‌های سنی و جنسی مختلف، مراکز نگهداری و مراقبت سالمندان، کارگاه‌های حرفه‌آموزی و اشتغال مصدومین ضایعه نخاعی، معلولین جسمی و حرکتی، زنان سرپرست خانوار و دختران خودسرپرست، مراکز آموزش، توان‌بخشی و حرفه‌آموزی معلولان ذهنی و کودکان نابینا، کم‌بینا، کم‌شنوا و ناشنوا و سایر مراکز و اماکنی که بتوانند در خدمت مددجویان سازمان‌های حمایتی بهزیستی کشور قرار گیرند از پرداخت مالیات معاف است.»

برونرانی انگیزه در بخش سوم
چالش بسیار مهمی که گالوس و فری(2017) به صورت گذرا به آن اشاره داشته¬اند، موضوع برونزانی انگیزه در بخش سوم است. در جهت تبیین این مفهوم باید گفت که انگیزۀ درونی عامل اصلی برای مشارکت افراد در بخش سوم است و هرگونه مشوق باید به¬گونه¬ای اعطا گردد که خطر برونرانی انگیزه را کاهش دهد؛ انگیزۀ فرد به مشوقها گره نخورد و هدف اصلی مشوقها نباشد.
موضوع برونرانی از دوشاخه مختلف منشأ می¬شود؛ از یک طرف، تیتموس در کتاب خود به موضوع پرداخت پول برای خون و اثر آن بر اهدای خون را اشاره می¬کند.پرداخته است. براساس یافته¬ها، ، پرداخت پول موجب تضعیف ارزشهای اجتماعی و همچنین موجب کاهش یا حذف کامل رغبت افراد برای اهدای خون می¬گردد. به عبارت بهتر، ، افرادی مبتلا که به اعتیاد و یا بیماری¬های عفونی مبتلا هستند با پنهان نمودن آن از پزشکان و مراکز اهدای خون، ، اقدام به اهدای خون و دریافت پول درقبال آن می¬کنند؛ در حالت بازاری شدن اهدای خون، ، کیفیت تحت تاثیر قرار می¬گیرد و اطلاعات واقعی پیرامون عدم سلامت اهداکنندگان پنهان می¬شود. نهایتا، انگیزه مالی موجب برونرانی انگیزه درونی و خیرخواهانه می¬گردد. ( (نیزا، ، تانگ و مارتو، ، 2013 ، ، 941)
ازطرف دیگر، درطبق نظر روان¬شناسان روانشناسی نیز محققان دریافته¬اند که مشوقها تحت شرایط خاص موجب تضعیف درونی انگیزه فرد می¬گردند. درحقیقت، پیشنهاد مشوق برای انجام یک فعالیت نتیجه منفی و غیرمستقیمی دارد که به آن هزینه پنهان مشوق2 یا تاثیر فساد می¬گویند. ( (فری و جگن، ، 2001، ، 2-1) طبق بررسی¬های داودی و توکلی ( (1392 ،، 32) در حوزه¬ی روانشناسی کلیت تحقیقات انجام شده درباره هزینه¬های مخفی نشانگر تاثیر منفی مشوقها بر انجام فعالیت، ، کیفیت و خلاقیت افراد است. به صورت کلی توصیفات مرتبط به اینکه چرا انگیزۀ بیرونی موجب برونرانی انگیزۀ درونی می¬گردند، ، عبارتند از: اثرگذاری مستقیم انگیزه بیرونی بر انگیزۀ درونی و تضعیف انگیزه¬های نوع¬دوستانه، ، ارزیابی هزینه-منفعت و کاهش انگیزه خیرخواهانه فرد و در نهایت کاهش کیفیت فعالیتهای اهداکنندگان و سیگنال¬دهی به دیگران دربارۀ عدم خالص بودن انگیزۀ نوع¬دوستانه. ( (تریسی،، 2018 ، ، 5) هزینه مخفی
مشوق یا تاثیر فساد می¬گویند. ( فری و جگن، 2001، 2-1) طبق بررسی¬های داودی و توکلی(1392 ،32) در حوزه¬ی روانشناسی کلیت تحقیقات انجام شده درباره هزینه¬های مخفی نشانگر تاثیر منفی مشوقها و جریمه¬ها بر انجام فعالیت، کیفیت و خلاقیت افراد است. از جمله مشوقهایی که این دو نویسنده به آن اشاره دارند، عبارتند از: پرداخت وجه به افراد تحت آزمون، وعـدة اهـداي نشـان، وعدة دادن اسباب بازي،وضع جریمه، قرار دادن ضرب الاجل و پاییـدن افـراد هنگـام کـار.
به صورت کلی توصیفاتی دررابطه با اینکه چرا انگیزه بیرونی موجب برونرانی انگیز درونی می¬گردد وجود دارد. یک توصیف این است که انگیزه بیرونی به¬صورت مستقیم موجب تضعیف انگیزه¬های نوع¬دوستانه می¬شود. توصیف دیگر اینکه افراد در هنگام تصمیم¬گیری ویژگیهای چشمگیر را بیش از حد برانداز می¬کنند و ویژگیهای کمتر چشمگیر را کمتر از حد ارزیابی می¬کنند؛ به همین خاطر انگیزه بیرونی مانند پیشنهاد مشوق موجب می¬گردد تا توجه فرد از یک اقدام نوع¬دوستانه و موافق با مصلحت اجتماع منحرف گردد و با گرایش به سمت یک دیدگاه کاملا اقتصادی و ارزیابی هزینه-منفعت به کاهش انگیزه فرد در اقدام خیرخواهانه منجر گردد. توصیف دیگر اینکه دریافت یک نشان موجب کاهش کیفیت فعالیتهای اهداکنندگان می¬گردد و گویی که به دیگران این علامت ارسال می¬گردد که انگیزه¬های نوع¬دوستانه کاملا خالص نیستند. (تریسی،2018 ، 5)
4- مطالعات تجربی آثار مشوق¬ها و نشان¬ها در بخش سوم
بررسی تجربه¬های جهانی و ایران به¬عنوان مجموعۀ ارزشمند از فعالیت¬های انجام گرفته در مورد بخش سوم می¬تواند در ارائۀ ایدۀ جدید، ، بررسی نقاط ضعف و نقاط قوت و حرکت به¬سمت نقطۀ ایده¬آل موثر واقع گردد.

4-1. مطالعات خارجی
در این بخش ابتدا به بررسی مطالعات تجربی در خارج و در داخل کشور پرداخته می¬شود و در نهایت به مقایسه ای از هر دو نوع مطالعات اشاره می¬شود تا بتوان موارد خلا رابه خوبی مشاهده نمود.
-4 -1- مطالعات خارجی
در منابع خارجی پژوهشهای زیر پیرامون بخش سوم انجام گرفته است. همانطور که مشخص است تعداد مطالعات انجام شده در حوزۀ بررسی اثر مشوق و نشان بر انگیزۀ افراد در بخش سوم اندک زیر در حوزۀ بررسی اثر مشوق و نشان بر انگیزۀ افراد در بخش سوم انجام گرفته است. برای نمونه، ، موضوع تقویت مشارکت مردم در بخش سوم با استفاده از نشان ها‌ها با تکیه بر تقویت پایگاه تحقیقاتی ویکی¬پدیا(رستیو و ون دی ریجت، 2012) نشان داد که نشان ها‌ها به طور چشمگیری در افزایش مشارکت افراد در تکمیل ویکی¬پدیا نقش دارند. نشان ها به خاطر تاثیر بر شهرت، پایگاه اجتماعی و به رسمیت شناخته¬شدن در ترغیب افراد مفید هستند. به¬گونه¬ای که نشان ها آنقدر کارآیی دارند که حتی اگر فعالیت در ویکی¬پدیا در آیندۀ شغلی فرد موثر نباشد، ، فرد حاضر به مشارکت در تکمیل آن است. ( (رستیو و ون دی ریجت، ، 2012) همین نویسندگان در پژوهش تصادفی دیگر( (2014) در مورد ویکی¬پدیا دریافتند که در صورتی این مشوقها نشان¬ها موثر هستند که از طرف فردی مشخص و نه از طریق غیرمشخص اهدا گردند و افراد شرکت¬کننده از اهدا کنندۀ نشان ها‌ها اطلاع داشته باشند.
برای درک اثر عکس استفاده از مشوقها بر انگیزۀ داوطلبان می¬توان به آثار افراد زیر اشاره داشت: آیریلی، ، وبراکا و مییر ( (2009) در پژوهشی به اثرات ضدبهره¬وری استفاده از مشوقها بر انگیزۀ داوطلبان اشاره می¬کنند. آنها به بررسی تمایل به مورد احترام قرار گرفتن توسط دیگران به عنوان یک محرک در رفتارهای عامه¬پسند( (انجام کارخوب) و همچنین این نکته پرداختند که آیا مشوقها موجب اثر مخرب بر رفتارهای اجتماعی به خاطر برونرانی انگیزه در فرد می¬شوند یا خیر. براساس یافته¬های آنها محرک-های بیرونی با انگیزه درونی انسان متضاد هستند و مشوقها موجب برونرانی نشان ها‌ها می¬گردند.
فری و گوئت( (1999) با استفاده از داده¬های کشور سوئیس به بررسی این موضوع پرداختندکه آیا مشوق موجب اثرگذاری مشوق بر میزان فعالیت افراد می¬گردد. آنها این پژوهش را در بینبین دو گروه بررسی کردند؛ گروه( (ه با دریافت ماهانۀ پول و بدون آن)کنترل که پولی به آنها پرداخت نشدند و گروه دوم که ماهانه هزینه¬ای به آنها پرداخت شد. درنهایت مشخص شد کهبراساس نتایج مشوق موجب کاهش فعالیت داوطلبانه شد و البته میزان پاداش محرکی برای افزایش فعالیت است.
نقش مهم نشان ها در بخش سوم توسط انگلیش (2005) به خوبی بررسی شده است. وی لیستی از افتخارات اعطا شده به نلسون ماندلا را ارائه می دهد تا وفور چنین جوایزی را به تصویر بکشد. نویسنده این موضوع را به گسترش نشان ها در بخش فرهنگی شبیه می¬داند. همچنین گالوس و فری( (2016ب) به بررسی بیش از دو هزار موسسه داوطلبانه در سوئیس پرداختند. براساس نتایج این پژوهش، ، مدیران در بخش¬های داوطلبانه نشان ها‌ها را برای حمایت از انگیزۀ افراد مهم ارزیابی می¬کنند، اما تنها 38 درصد از آنها از این ظرفیت استفاده می¬کنند. مهمترین برداشت ما ازاین مطالعه پیمایشی این است که سودمندی نشان ها برای حمایت از انگیزۀ افراد است و هنوز رفتار داوطلبان به اندازه کافی گسترده و یکپارچه نشده است.
ویدمن و همکاران( (2014) در پژوهشی به بررسی تاثیر مشوق بر میزان بازگشت اهداکنندگان به فضای اهدای خون برای دفعات بعد در آلمان پرداختند. آنها پژوهش خود را در آلمان انجام دادند. آنها در تحلیل گذشته ‌نگر به بررسی 3077 نفری پرداختند که به آنها پولی پرداخت داده نشده و 738 فردی پرداختند که به آنها پول پرداخته داده شده، پرداختند. این تحلیلها براساس بررسیهایی در طول سه سال شکل گرفتند. از مدلهای رگرسیون لجستیک برای ارزیابی اختلاف در احتمال بازگشت اهداکنندگان ی استفاده شد. که به آنها پول پرداخت شده و پول پرداخت نشده بود. براساس نتایج افراد در دو سال اول بعد از اولین دریافت پول دوباره به اهدای خون پرداختند. در سال سوم در میزان بازگشت افراد تغییری قابل توجهی مشاهده نشد. براساس نتایج پاداش پولیمشوق به عنوان یک محرک کوتاه مدت برای جذب افراد جدید موثر است و برای طولانی مدت باید از محرکهای مکمل برای حفظ افراد برای اهدای خون استفاده گردد.
ملستروم و جوهانسون(2008) برای بررسی اینکه آیا مشوق باعث برونرانی انگیزه درونی می¬گردد، یک مطالعه میدانی انجام دادند. در اولین مرحله به افراد فرصت داده شد تا بدون هیچ گونه دریافتی اهدا کننده خون باشند. در مرحله دوم، افراد اهداكننده خون پول دريافت كردند و در مرحله سوم افراد بین دریافت پول و اهدای آن به خیریه ها مختار شدند. براساس نتایج، مردان در سه گروه آزمایش تفاوت معناداری ندارند. اما تعداد زنان اهدا کننده خون با دریافت پول تقریباً به نصف کاهش یافت.
-4 -21- 2. ممطالعات داخلی
پس از بررسی ادبیات نظری مربوط به انگیزه¬های مادی و نشان¬ها در منابع خارجی، نوبت به بررسی پژوهش¬های داخلی می¬رسد. موضوع تحلیل مطالعات تحلیل پژوهش¬های داخلی در حقیقت همان بررسی پیشینۀ پژوهش¬های موجود در مورد موضوع مدنظر است. در این بخش از پژوهش به بررسی تحقیقات داخلی در زمینۀ انواع انگیزه در وقف پرداخته شده است . به بیان دیگر بررسی این نکته ضرورت دارد که پژوهش¬های داخلی تا چه حدی به این متغیر مهم یعنی انواع انگیزه¬ در مورد وقف پرداخته¬اند. از طریق این بررسی می¬توان به کلیات پژوهش¬های انجام شده در دو بخش نظری و تجربی دست یافت. یکی از ابعاد مهمی که در خلال تحلیل می¬توان بررسی نمود، بررسی متغیرهای مورد استفاده در هر پژوهش است. هم¬چنین بررسی پیرامون روش¬های تحقیق انجام شده می¬تواند به نویسندگان بعد چارچوب مناسبی ارائه دهد تا با روشی جدید به تبیین ابعاد موضوع مدنظر بپردازند. تا بتوان در نهایت با مقایسۀ مطالعات انجام شده می¬توان به موضوعات جدیدی دست یافت و یا اینکه به توسعۀ موضوعات قبل پرداخت.
در این بخش ابتدا پژوهش¬های عمدتا تجربی که در حوزۀ وقف نوشته شده¬اند، ، گردآوری شد. این گردآوری با جست¬و¬جوهای فراوان در اینترنت به ویژه پایگاه مقالات نورمگز و موتور جست¬و¬جوی گوگل صورت گرفت. پس از بررسی مقالات، ، موارد بدون رتبۀ علمی حذف شدند تا یافته¬ها اعتبار بیشتری داشته باشند و در نهایت تنها 18 مقاله به عنوان مقالۀ مناسب از جهت میزان اعتبار و همچنین از نظر میزان تناسب با مقالۀ حاضر مورد مطالعه قرار گرفتند. در جدول 12، ، فراوانی این مقالات در هر سال آمده است و این مقالاتطی دوره 1390 تا 1399 ( (سال جاری) آمده است. را شامل می¬شوند. از داده های جدول روشن است که همۀ مقالات در ده سال اخیر نوشته شده¬اند و در طول زمان نیز تعداد آنها روبه افزایش بوده است.

جدول 12. فراوانی مقالات در طول ده سال گذاشته
سال 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99
تعداد مقالات 1 – – 2 4 2 2 43 23 1

جهت ارائه تحلیل بهتر در مورد ارزیابی¬های انجام شده پیرامون انواع انگیزه¬ها در خلال بررسی مقالات، ، خلاصه¬ای از آنها در جدول 3 2 آمده است؛ قبل از بیان نتایج حاصل از بررسی مقالات باید به این نکته اشاره داشت که مقالات از قدیم به جدید مرتب شده¬اند تا درک بهتری از سیر تحول آنها حاصل گردد. همچنین با توجه به آن¬که موضوع نشان و جایزه در مقالات فارسی مشاهده نشد، ، به¬جای آن از انگیزه¬های ذاتی استفاده شد. نکتۀ مهم این است که مفهوم انگیزه¬های ذاتی صرفا در مقالۀ حاضر تعریف شده است و هیچ کدام از مقالات مورد بررسی بطور صریح به این نوع انگیزه اشاره نکرده انده‌اند. از طرف دیگر، ، انگیزه الهی در ادبیات اسلامی اهمیت فراوان دارد لذا این نوع انگیزه نیز به دسته¬بندی حاضر در این مقاله اضافه شد. انگیزه¬های اخروی مانند دوری از عذاب یا رسیدن به ثواب الهی نیز از جمله انگیزه¬های الهی محسوب می می‌شوند.
جدول3 2. خلاصه¬ای از پژوهش¬های داخلی در موضوع وقف طی زمان
ردیف نویسنده¬ ( (گان) مسأله پژوهش نوع مطالعه انواع انگیزه¬های مادی ( (مشوق ها‌ها) انواع انگیزه¬های ذاتی ( (درونی) انگیزه ها‌های اخروی و الهی
1 متین ( (1390) راهکارهای ایجاد انگیزه در خیرین برای مدرسه سازمدرسه‌سازی توصیفی-پیمایشی – خدمت به مردم محروم، ، رواج فرهنگ مدرسه¬سازي، ، خدمت به فرهنگ جامعه، ، توجه به اهميت و ضرورت آموزش و پرورش در توسعه جامعه، ، انفاق به جامعه و زنده نگهداشتن نام و ياد عضوي از خانواده. ذخيره آخرت و رضاي خدا

2 شعبانی( (1393) تعیین مدل نوع¬دوستی خیرین و کشف روابط مشترک براساس تحلیل مسیر ترکیبی کاهش تنش در زندگی دنیوی اطعام فقیران، ، همدلی با مردم، ، منزلت اجتماعی و عزت نفس. انجام تکالیف الهی، ، اعتقاد به معاد، ، دستیابی به محبت الهی، ، تزکیه نفس، ، پیشرفت در دینداری.
3 نصراللهی و عبدلی سبحانی ( (1393) عوامل مؤثر بر جلب مشارکت شهروندان در تامین مالی خدمات شهری از طریق بخش سوم پیمایشی ( (از نوع AHP) دریافت حمایت مالی از دولت کسب شهرت و عزت، ، تعلقات اجتماعی، ، ارزشهای انسانی و افزایش پایداری اجتماعی، ، حفظ ارزشهای انسانی، حفظ حمل ونقل عمـومي، ، بهداشت وسلامت جامعه و اماكن
شهري و تـامين نظـم وامنيـت. پاداش اخروی
4 گنجی و همکاران ( (1394) تبیین عوامل مشارکت در امور خیریه و وقف، ، پیش درآمدی بر توسعه پایدار پیمایشی کمک مالی به مستمندان، ، عدالت¬خواهی و انسجام اجتماعی. دینداری و اعتقاد به سنت و سیره امامان به عنوان
حلاّل مشکلات
5 غیور باغبانی و همکاران ( (1394) عوامل مؤثر بر تمایل مردم مشهد به وقف پیمایشی پاداش نیك دنیوی. شكوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی، ، نشاط روحی و برکت بخشی به زندگی، ، توسعه کشور، ، و ساماندهی به مسائل و مشكلات جامعه، ، تامین زندگی افراد کم-درآمد و کاهش فقر. رضایت الهی، ، پاداش اخروی
6 شهریاری و همکاران ( (1394) عوامل مؤثر بر وقف کتاب به سازمان کتتابخانه ها‌ها، ، حوزه ها‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی پیمایشی دریافت مشوق مادی. خدمت به هم¬نوعان، ، احساس دین به مردم، ، انفاق به جامعه، ، دریافت لوح تقدیر و تجلیل در مراسمهای مختلف و …، ، زنده نگه داشتن نام اعضای خانواده، ، بجا گذاشتن نام نیک، ، ایجاد توازن اقتصادی و اجتماعی، ، دستیابی به شهرت و خوشنامی، ، کمک به دولت، ، گسترش علم و دانش در جامعه، ، و کسب موقعیت اجتماعی رضای خدا، ، پاداش اخروی و تزکیه نفس.
7 رضوی ¬زاده و همکاران ( (1394) شناسایی و معرفی مفهوم مشارکت از نگاه خیران پیمایشی مایة کسب منزلت اجتماعی، ، رفع نیاز مردم و معافیت مالیاتی.
مایۀ برکت، ، کسب آرامش و احساس لذت، ، خدمت به جامعه و مردم و احساس مسئولیت، ، ترجیح معنویت بر مادیات. باقیات الصالحات، ، کسب رضای خدا، ، ثواب اخروی، ، مورد تأیید خداوند قرار گرفتن.
8 دلاور و همکاران ( (1395) عوامل مؤثر بر نوع دوستی خیرین مدرسه سازمدرسه‌ساز پیمایشی – نوع دوستی خیرین
9 جهانیان ( (1395) جایگاه وقف در بخش سوم در ایران کتابخانه ایه‌ای افزایش
ثروت، ، کسر مالیات و دریافت کمک بلاعوض از دولت. برکت در وقت انگیزه خداجویی، ، گشایش در قیامت، ، انگیزه آخرت-خواهی و به جهت باقیات الصالحات، ، …
10 حیدری‌ فرد و شریفیان ( (1396) موانع مشارکت خیرین در توسعه فضاهای ورزشی پیمایشی تجلیل از خیرین، ، مشوق معنوی، ، افزایش روحیه تعاون و دیگر خواهی و فرهنگ سازی. –
11 افروزه و همکاران ( (1396) عوامل موثر بر جذب خیران و واقفان در ورزش پیمایشی برکات دنیوی – برکات اخروی
12 صالحی ابرقویی و علیمحمدی ( (1397) عوامل موثر بر گرایش خیرین و واقفین به حمایت مالی از تحقیقات پژوهشهای امور دفاعی و امنیتی پیمایشی مشوق مالیاتی،،، حمایت مالی دولت، ، دریافت وام، ، افزایش محبوبیت سازمان، ، عدم مصادره اموال کسب شهرت و خوشنامی، ، رسیدن به آرامش درونی، ، میهن دوستی، ، ماندگاری نام، ، کمک به تامین امنیت، ، افزایش مشارکت اجتماعی و قدرشناسی از دولت. پیروی از خدا و ائمه، ، تحصیل ثواب
13 خادم ( (13971398)
عوامل موثر بر جذب منابع خیریه و وقف بر ورزش زنان توصیفی-پیمایشی معافیت مالیاتی و معافیت از عوارض شهرداری عدالت خواهی، ، انجام وظیفه اجتماعی دینداری
1413 طیب ‌نیا و ربانی اصفهانی ( (1397) عوامل موثر بر مشارکت زنان در فعالیتهای داوطلبانه خیرخواهانه توصیفی-تحلیلی – تقویت انگیزه مذهبی
1514 جعفر زاده نجار و همکاران ( (1397) امکان استفاده از اوراق وقف و قرض ¬الحسنه برای تامین مالی فضاهای عمومی در بافت پیرامون حرم حضرت رضا ( (ع) پیمایشی ( (مصاحبه) – خدمت به زائرین امام رضا( (ع) و کمک برای بهبود شرایط محیط پیرامون حرم و سهولت تردد رضایت خداوند، ، اجر اخروی
1615 منصوری و سلیمیان ریزی ( (1398) بررسی عوامل موثر بر جذب و توسعه مشارکت ها‌های مردمی و چرایی عدم مشارکت مردم در حوزه کتابخانه ها‌ها از دیدگاه خیرین پیمایشی ارزش دنیوی عمل کمک به همنوعان، ، احساس رضایت خاطر، ، آرامش روحی ارزش اخروی عمل، ، تعهد به باورهای مذهبی
1716 مصدق ‌راد و احتشامی 1398) عوامل موثر بر مشارکت خیرین در بخش سلامت پیمایشی انگیزه تجاری، ، کسب تسهیلات ویژه مثل معافیت مالیاتی تکریم اجتماعی و کمک به هم نوع، ، برکت مالی و کسب نفوذ و شهرت –
17 خادم (1398) عوامل موثر بر جذب منابع خیریه و وقف بر ورزش زنان توصیفی-پیمایشی معافیت مالیاتی و معافیت از عوارض شهرداری عدالت خواهی، انجام وظیفه اجتماعی دینداری
1818 ادیب‌ زاده و همکاران ( (1399) عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر در مشارکت تاریخی مردم اصفهان در حفاظت از مسجد جامع اصفهان پیمایشی – میل به جاودانگی، ، احساس تعلق خاطر به جامعه و امانتداری. جاودانه کردن مساجد به عنوان محل عبادت شیعیان، ، قرب الهی، ، انجام اوامر الهی و اعتقادات مذهبی.

یا نگاهی به جدول بالا نتایج زیر قابل استخراج است:
1) در مقالات داخلی توجه زیادی به انواع انگیزه¬ها نشده است، ، حتی مقالاتی هم که نوعاً برای اندازه¬گیری عوامل مؤثر بر مشارکت در امر خیر نگاشته شده¬اند، ، روی انواع انگیزه¬ها و تعاملات آنها متمرکز نشده‌اند. تنها دو مقاله به طور خاص به بررسی انگیزه نوع¬دوستی ( (زیر مجموعۀ انگیزه ذاتی) پرداخته که نویسنده اصلی آنها واحد بوده است. این درحالی است که هر فعلی از جمله وقف بر اساس انگیزه¬ها صورت می¬پذیرد و این کم توجهی به انگیزه ها‌ها که اتفاقاً از برخی متغیرهای تأثیرگذار بر کار خیر ( (مانند محیط رشد) بیشتر قابلیت کنترل برای سیاستگذاری را دارا است.
2) تفکیک انگیزه¬ها در جدول 2 توسط نویسندگان مقاله حاضر صورت گرفته است و عملا مقالات تلاشی برای تفکیک انواع انگیزه¬ها نکرده¬اند. به¬علاوه انگیزۀ مادی نیز کمتر مورد توجه قرار گرفته و انگیزه¬های ذاتی نیز به صورت مبهم ذکر شده¬اند. بنابراین واضح است که در پژوهش¬های فارسی پیرامون وقف، ، هنوز اهمیت انگیزه¬های ذاتی و مادی مورد توجه قرار نگرفته و نوعا – شاید – به صورت کلیشه ایه‌ای بر مفهوم رضایت خداوند تکیه می می‌شود.
3) در برخی از پژوهش¬ها، ، انواع بسیاری از انگیزه¬های ذاتی ذکر شده¬اند، ، این در حالی است که همۀ آنها از نوع واحدی هستند و درنهایت با یکدیگر هم¬پوشانی زیادی پیدا می¬کنند و لذا پرسش از هر کدام به صورت جداگانه می¬تواند موجب بیش برآورد آن¬ها گردد. این نکته را می می‌توان به عنوان نقدی بر مطالعات تجربی هم منظور کرد.
4) موضوع این پژوهش که نشان ها‌ها و جوایز معنوی بود، ، موضوع مستقل هیچ پژوهشی نبوده است. درحالی که در دنیا نشان¬ها یک نوع پاداش کم هزینه هستند که می¬توانند موجب افزایش گرایش افراد به کار خیر شوند. تنها شهریاری و همکاران ( (1394)، ، به تأثیر دریافت لوح تقدیر و تجلیل در مراسم¬های مختلف بر انگیزه کار خیر اشاره کرده¬اند که آن نیز صرفاً در کنار سایر انگیزه¬ها بوده و به صورت مستقل بررسی نشده است. نکته دیگری که شایان تحقیق است اشاره به کسب عزت و خوشنامی و شهرت به عنوان یکی از انگیزه¬های خیران در کنار سایر انگیزه¬هاست که می¬تواند به معنای وجود تقاضا برای طراحی نشان¬های مختلف معنا شود.
5) بر اساس آنچه در مقاله گفته شد، ، برونرانی انگیزشی هم بالتبع مورد پژوهش قرار نگرفته است. این موضوع در ادبیات اسلامی قاعدتا پیچیده¬تر است زیرا سه نوع انگیزه ( (به جای دو نوع انگیزه در ادبیات رایج) وجود دارد که هم پژوهش¬های نظری و هم پژوهش¬های تجربی در آینده پیرامون آن جالب توجه خواهد بود.
در آخر ذکر این نکته لازم است که نقدهای وارده به مقالات از زاویه مورد نظر پژوهش حاضر و ناظر به فضای کلی پژوهش در این حوزه است و آن را می می‌توان نوعی نیازسنجی محسوب نمود.

-4 -3- مقایسۀ مطالعات داخلی و خارجی
مقایسه مطالعات داخلی و خارجی نشان می¬دهد که موضوع نشان و مشوق در خارج از ایران بیشتر مورد بررسی بوده است. هرچند تعداد مطالعات آنها در این زمینه اندک بوده اما در مقابل در ایران پژوهشی درباره موضوع نشان و مشوق انجام نشده است. همچنین منابع خارجی به صورت مستقیم در همین تعداد اندک از مقالات خود به موضوع پرداخته¬اند حال آنکه در ایران تنها موضوع نشان آن هم به صورت فرعی و ذیل یک موضوع فرعی تحت عنوان معنویات به آن اشاره شده است.
پژوهشهای خارجی به لحاظ مکان انجام متفاوت هستند. مثلا برخی در کشور سوییس انجام شده¬اند. همچنین تفاوت زمانی در هر یک از مقالات به خوبی مشخص است. نوع فرهنگ نیز در کشورهای مورد بررسی در این مطالعات مختلف می¬باشد اما نتیجه جالب این است که همه علی رغم تفاوت زمانی، مکانی و فرهنگی به یک نتیجه دست یافته¬اند. نتیجه این است که مشوق موجب کاهش اثرگذاری فعالیت داوطلبانه و نشان موجب تحریک افراد می¬شود. پس می¬توان به جرات گفت که هر چند معنویات در فرهنگهای مختلف ممکن است تعریف متفاوتی داشته باشند اما همه انسانها از ویژگی ذاتی و انگیزه درونی برای کمک داوطلبانه برخوردارند. خلا انجام چنین تحقیقاتی در کشور ما به خوبی مشاهده می¬شود و باید با توجه به اینکه فرهنگ کشور ما اسلامی است و موضوع وقف در اسلام بسیار پر رنگ است، به بررسی کامل نشان و مشوق در کشور پرداخت. موضوعات پیشنهادی برای انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه در بخش پیشنهادات برای مطالعات آتی آمده است.
5- نتیجه¬گیری:
پژوهش حاضر تلاش نمود تا به بررسی ادبیات نظری و تجربی موجود پیرامون دو نوع انگیزۀ مهم در بخش سوم با عنوان نشان و مشوق بپردازد. این دو نوع انگیزه در ترغیب افراد به سمت انجام فعالیت در بخش سوم موثر است؛ آنچه که معین است نشان در قالب افتخارات، ، لوح تقدیر و در هر قالب غیرمادی دیگری موجب ایجاد انگیزه فعالیت در افراد می¬شود و مشوق در قالب مادیات و پول می¬تواند از این تاثیر بکاهد. البته نوع تعامل این دو نوع انگیزه نیز مهم است. مثلا آیا باید اصل بر نشان باشد و یا مشوق. اگر مشوق به عنوان اصل قرار گیرد، ، موجب برونرانی انگیزه افراد در فعالیتهای داوطلبانه می¬شود. اما اگر در تعامل این دو، ، نشان، اصل باشد و مشوق به عنوان فرع قرار گیرد نتیجه بهتری حاصل می¬گردد.
براساس بررسی¬های انجام شدهیافته¬ها در داخل و خارج از ایران باید به این نکته اشاره داشت که موضوع مشوق و نشان در خارج از ایران به صورت اندک در دو بعد نظری و تجربی مورد بررسی بوده است. همچنینن در داخل کشور در دو بعد خلا وجود دارد؛ در بعد علمی با مرورمنابع داخلی این نکته حاصل شده که نشان و مشوق به صورت مستقل در مقالات مورد توجه نبوده¬اند و مطالعات تجربی و نظری پیرامون هر دو در ادبیات اسلامی باید انجام گیرد. در بعد اجرایی نیز محرک¬هایی مانند همایش تجلیل از خیرین، ، معافیت مالیاتی و ارائۀ تسهیلات ویژه کافی نیست و باید سیاستگذاری کامل¬تری در مورد استفاده از نشان و مشوق انجام گیرد. لازم به ذکر است که به دلیل اهمیت موضوع وقف در ادبیات اسلامی جای آن دارد که به صورت مبسوط به بررسی نشان و مشوق در ادبیات اسلامی پرداخته شود. البته موضوعات پیشنهادی پژوهش حاضر در بخش مطالعات آتی می¬تواند راهگشای نویسندگان بعد قرار گیرد. بررسی این موضوعات موجب اثرگذاری بر سیاستگذاری¬های داخلی برای تدوین روش¬های موثر بر ترغیب مردم در جهت مشارکت در بخش سوم می¬گردد.

5-6- پیشنهادات
پیشنهادات در بعد علمی به شرح زیر هستند: پیشنهادات این مقاله با لحاظ مطالعات انجام شده در دو بخش نظری و تجربی به شرح زیر است:
یک. با لحاظ دین اسلام به‌عنوان یک دین کامل و جامع شایسته است تا پژوهشگران به بررسی مبانی نظری موضوع نشان و مشوق در همۀ ابعاد در اسلام بپردازند. همچنینو همچنین بررسی تقابلی دیدگاه اسلام با دیدگاه اندیشمندان غربی می‌تواند در جهت تبیین نظریات ارزنده دین اسلام اهمیت دارد. کمک کننده باشد.
دو. با توجه به اینکه تاکنون در داخل کشور موضوع نشان و میزان اثرگذاری آن مورد بررسی قرار نگرفته است به پژوهشگران پیشنهاد می‌گردد تا به صورت کمی و کیفی به تحلیل نشان و مشوق و ابعاد آن¬ها آن را مورد کاوش قرار دهند. برای نمونه به دلیل اینکه کشور ما سالانه اقدام به برگزاری مراسم تجلیل از خیرین می‌نماید می‌توان عنوان «بررسی میزان اثرگذاری برگزاری مراسم تجلیل در میزان موقوفات» را در مقاله‌ای تحلیل نمود. به همین ترتیب می¬توان تاثیر دیگر عوامل را بررسی نمود. بپردازند. برای نمونه، ، عنوان «بررسی میزان اثرگذاری برگزاری مراسم تجلیل در میزان موقوفات»پیشنهاد می¬گردد.
هچنین در سه. علاوه بر این می‌توان در پژوهش‌هایی تجربی می¬توان به بررسی و تحلیل عکس‌العمل افرادی پرداخت که در یک سال موفق به دریافت تقدیرنامه نمی‌شوند و یا می¬توان .
چهار. همچنین میتوان تأثیر نشان بر شهرت، ، عزت نفس و پایگاه اجتماعی افراد را بررسی نمود.
پنج. نوع اثرگذاری مشوق‌ها نیز مانند برونرانی و یا هرگونه تاثیر بر عملکرد خیرین به صورت کیفی و در قالب مصاحبه و پرسشنامه می‌تواند موضوع پژوهشهای دیگری باشد. علاوه بر آن، ، .
شش. میزان اثرگذاری مشوق‌هایی مانند معافیت مالیاتی و یا اعطای تسهیلات ویژه به عملکرد خیرین نیز به صورت کمی و کیفی قابل بحث و بررسی است. در بعد اجرایی نیز می¬توان به تعریف مدال¬های خاص پرداخت و سالانه در جشنواره¬هایی به افراد برگزیده اعطا نمود و یا سیاستگذاری¬هایی در مورد استفاده از انواع نشان و یا تعریف مشوق¬ها داشت. علاوه برآن، ، سیاستگذاری در استفاده همزمان از مشوق به عنوان مکمل برای نشان و البته با تاکید بر نشان اهمیت دارد.

منابع: مطالعات داخلی
– افروزه، محمدصادق، افروزه، حکیمه، کاملی، فاطمه، (1396)، شناسایی عوامل مؤثر بر جذب خیران و واقفان در ورزش، مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 46.
– ادیب زاده، سودابه، خالقیان، سیما، سعدوندی، مهدی، (1399)، عوامل فرهنگی و اجتماعی تاثیرگذار در مشارکت تاریخی مردم اصفهان در حفاظت از مسجد جامع اصفهان، اندیشه معماری، دوره 4، شماره 8، صفحه 39-29 .
– جعفرزاده نجار، مرتضی، هوشمند، محمود، لطفعلی پور، محمدرضا، بهنامه، مهدی، (1397)، بررسی امکان استفاده از اوراق وقف و قرض الحسنه برای تأمین مالی فضاهای عمومی در بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع)، اقتصاد و مدیریت شهری، سال هفتم، شماره 25.
– جهانیان، ناصر، (1395)، جایگاه نهاد وقف در اقتصاد بخش سوم، اقتصاد اسلامی، سال شانزدهم، شماره 62.
– حیدری فرد، سمیه، شریفیان، اسماعیل، (1396)، شناسایی و مقایسه موانع مشارکت خیرین در توسعه فضاهای ورزشی، مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 41.
– خادم، امیررضا، (1398)، شناسایی و مدلسازی عوامل موثر بر جذب منابع خیریه و وقف به ورزش زنان، مطالعات راهبردي ورزش و جوانان, دوره 18 , شماره 43.
– دلاور، علی، شعبانی، زهرا، کریمی، یوسف، درتاج، فریبرز، (1395)، تبیین عوامل روان شناختی و اجتماعی بر نوع دوستی خیرین مدرسه سازف روانشناسی تربیتی، سال دوازدهم، شماره 39.
– رضوی زاده، ندا، آهنچیان، محمدرضا، رضامنش، فاطمه، (1394)، در جستجوی مشارکت: درک تجربه خیّران مدرسه ساز (مورد مطالعه: مشهد، ایران)علوم اجتماعی (فردوسی مشهد)، سال دوازدهم، شماره 2.
– شعبانی، زهرا، (1393)، تبیین مدل نوعدوستی خیرین مدرسه ساز در ده سال اخیر (1390 1380)، تربیت اسلامی، سال نهم، شماره ۱۹.
– شهریاری، امیر عطا، سالاری، محمود، بهزادی، حسن، (1394)، بررسی عوامل مؤثر بر وقف کتاب به سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، کتابداری و اطلاعات رسانی، دوره 18، شماره 4، 98- 75 .
– صالحی ابرقویی، محمدعلی، علیمحمدی، عباس، (1397)، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر گرایش خیّرین و واقفین به حمایت مالی از تحقیقات و پژوهش‌های امور دفاعی و امنیتی کشور، اقتصاد دفاع، دوره 3، شماره 7، 78-54.
– طیب نیا، محمدصالح، ربانی اصفهانی، حوریه، (1397)، بررسی عوامل موثر بر مشارکت زنان در فعالیتهای داوطلبانه خیرخواهانه، فصلنامه پژوهش های اجتماعی اسلامی، دوره 24، شماره117.
– غیور باغبانی، مرتضی، بهبودی، امید، مرکزی امیدوار، احسان، (1394)، بررسی عوامل مؤثر بر تمایل رفتاری مردم مشهد نسبت به سنت وقف (مطالعه موردی: منطقه ثامن مشهد)، خراسان بزرگ، سال ششم، شماره 19.
– گنجي، محمد, نيازي، محسن, احساني راد، فاطمه، (1394)، مشارکت در امور خيريه و وقف، پيش درآمدي بر توسعه پايدار، مطالعات توسعه اجتماعي – فرهنگي، دوره 3 , شماره 4، 45-25 .
– مصدق راد، علی محمد، احتشامی، فاطمه، (1398)، تبیین و پیش بینی رفتار مشارکت خیرین در نظام سلامت ایران، مجله تحقیقات نظام سلامت حکیم، دوره بیست ودوم، شماره چهارم، پیاپی 8.
– منصوری، علی، سلیمیان ریزی، ملیحه، (1398)، بررسی عوامل مؤثر بر جذب و توسعه مشارکتهای خیرین کتابخانه-ساز، مطالعات کتابداری و علم اطلاعات. سال یازدهم، شماره 2.
– متین، نعمت الله، (1390)، راههای گسترش مشارکت مردم در آموزش و پرورش از دیدگاه خیرین مدرسه ساز، وزارت علوم، شماره 107، 159- 141.
– نصراللهی، خدیجه، عبدلی سبحانی، منصور، (1393)، عوامل مؤثر بر جلب مشارکت شهروندان در تامین مالی خدمات شهری از طریق بخش سوم، وقف (مطالعه موردی شهر اصفهان)، مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای، سال ششم، شماره 23

منابع:
– احمدنیا آلاشتی, سیامک، ، محمدی ابوالفضل ، ، بازرگانی محمد و اسکندری مجتبی ، ، ( (۱۳۹۲)، ، الگوی انگیزش انسان در سازمان از دیدگاه قرآن کریم، ، فصلنامه مدیریت اسلامی، ، شماره21 ، ، 2.
– افروزه، ، محمدصادق، ، افروزه، ، حکیمه، ، کاملی، ، فاطمه، ، ( (1396)، ، شناسایی عوامل مؤثر بر جذب خیران و واقفان در ورزش، ، مطالعات مدیریت ورزشی، ، شماره 46.
– ادیب‌ زاده، ، سودابه، ، خالقیان، ، سیما، ، سعدوندی، ، مهدی، ، ( (1399)، ، عوامل فرهنگی و اجتماعی تاثیرگذار در مشارکت تاریخی مردم اصفهان در حفاظت از مسجد جامع اصفهان، ، اندیشه معماری، ، دوره 4، ، شماره 8، ، صفحه 39-29 .
–
– بلور فروش، علی، انصاری، محمداسماعیل، (1398)، بررسی عوامل بروز رفتار خیرخواهانه با رویکرد پدیدارشناسی در شهر اصفهان، تربیت اسلامی، شماره 30، 19 – 7.
– توکلی، ، محمد جواد، ، ((1393)، ، بررسی تطبیقی نظریه ها‌ها و مدل ها‌های رفتار عام المنفعه در اقتصاد متعارف و اسلامی، ، جستارهای اقتصادی، ، سال 1، ، شماره 22، ، 94-67.
– جعفرزاده نجار، مرتضی، هوشمند، محمود، لطفعلی پور، محمدرضا، بهنامه، مهدی، (1397)، بررسی امکان استفاده از اوراق وقف و قرض¬الحسنه برای تأمین مالی فضاهای عمومی در بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع)، اقتصاد و مدیریت شهری، سال هفتم، شماره 25.
–
– جهانیان، ، ناصر،، ( (1390)، ، مباني، ، اهداف و جايگاه وقف در مكتب اقتصادي اسلام، ، فصلنامه علمي پژوهشي اقتصاد اسلامي، ، سال يازدهم، ، شماره42.جعفرزاده نجار، مرتضی، هوشمند، محمود، لطفعلی پور، محمدرضا، بهنامه، مهدی، (1397)، بررسی امکان استفاده از اوراق وقف و قرض الحسنه برای تأمین مالی فضاهای عمومی در بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع)، اقتصاد و مدیریت شهری، سال هفتم، شماره 25.
– جهانیان، ، ناصر، ، ( (1395)، ، جایگاه نهاد وقف در اقتصاد بخش سوم، ، اقتصاد اسلامی، ، سال شانزدهم، ، شماره 62.
– حیدری ‌فرد، ، سمیه، ، شریفیان، ، اسماعیل، ، ( (1396)، ، شناسایی و مقایسه موانع مشارکت خیرین در توسعه فضاهای ورزشی، ، مطالعات مدیریت ورزشی، ، شماره 41.
– خادم، ، امیررضا، ، ( (1398)، ، شناسایی و مدلسازی عوامل موثر بر جذب منابع خیریه و وقف به ورزش زنان، ، مطالعات راهبردي ورزش و جوانان, دوره 18 , شماره 43.
–
– داوودی، ، پرویز، ، توکلی، ، محمدجواد، ، ( (1392)، ، هزینه¬هاي مخفی سیاستهاي تشویقی و تنبیهی در اقتصاد، ، سال پنجم، ، شماره اول، ، ۵۶ـ ،، ۲۹
– درخشان ،، مرتضی، ، نصراللهی، ، خدیجه ، ، ((1393)، ، تحليل اثر توسعه بخش سوم اقتصادبر شاخصهاي اقتصادي و راهكارهاي توسعه آن در ايران، ، اقتصاد اسلامی سال چهاردهم ،، شماره 55.
– دلاور، ، علی، ، شعبانی، ، زهرا، ، کریمی، ، یوسف، ، درتاج، ، فریبرز، ، ( (1395)، ، تبیین عوامل روان شناختی و اجتماعی بر نوع دوستی خیرین مدرسه سازمدرسه‌سازف روانشناسی تربیتی، ، سال دوازدهم، ، شماره 39.
– رضوی ¬زاده، ، ندا، ، آهنچیان، ، محمدرضا، ، رضامنش، ، فاطمه، ، ( (1394)، ، در جستجوی مشارکت: درک تجربه خیّران مدرسه سازمدرسه‌ساز ( (مورد مطالعه: مشهد، ، ایران)علوم اجتماعی ( (فردوسی مشهد)، ، سال دوازدهم، ، شماره 2.
–
شمس الهي،سیمین، کفاشی، مجید،(1392)، عوامل اجتماعي و فرهنگي موثر بر کيفيت زندگي شهروندان شهر تهران، پژوهش اجتماعي، شماره 20، دوره6، 181 – 161.
– شعبانی، ، زهرا، ، ( (1393)، ، تبیین مدل نوعدوستی خیرین مدرسه سازمدرسه‌ساز در ده سال اخیر ( (1390- 1380)، ، تربیت اسلامی، ، سال نهم، ، شماره ۱۹.
– شمس ¬الهي، سیمین، کفاشی، مجید، (1392)، عوامل اجتماعي و فرهنگي موثر بر کيفيت زندگي شهروندان شهر تهران، پژوهش اجتماعي، شماره 20، دوره6، 181 – 161.
–
– شهریاری، ، امیر عطا، ،، سالاری، ، محمود، ، بهزادی، ، حسن، ، ( (1394)، ، بررسی عوامل مؤثر بر وقف کتاب به سازمان کتابخانه ها‌ها، ، موزه ها‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، ، کتابداری و اطلاعات ‌رسانی، ، دوره 18، ، شماره 4، ، 98- 75 .
– صالحی ابرقویی، ، محمدعلی، ، علیمحمدی، ، عباس، ، ( (1397)، ، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر گرایش خیّرین و واقفین به حمایت مالی از تحقیقات و پژوهش‌های امور دفاعی و امنیتی کشور، ، اقتصاد دفاع، ، دوره 3، ، شماره 7، ، 78-54..
– طیب نیا، محمدصالح، ربانی اصفهانی، حوریه، (1397)، بررسی عوامل موثر بر مشارکت زنان در فعالیتهای داوطلبانه خیرخواهانه، فصلنامه پژوهش های اجتماعی اسلامی، دوره 24، شماره117.
–
– صباغ کرمانی، ، مجید، ، عاقلی، ، لطفعلی،، ( (1383)، ، ضرورت ارتقای تعاونیها و جایگاه آن در بخش سوم اقتصاد،، پژوهش ها‌های مدیریت در ایران، ، شماره 33.
– طغیانی، ، مهدی، ، مهدوی، ، سمیه، ، روشندل، ، آرمان، ، ( (1397)، ، تمایل به پرداخت افراد جهت تامین نیازهای عمومی شهری از طریق بخش سوم( (مطالعه موردی: شهر اصفهان)، ، اقتصاد و توسعه منطقه ایه‌ای، ، شماره 16.طیب ‌نیا، ، محمدصالح، ، ربانی اصفهانی، ، حوریه، ، ( (1397)، ، بررسی عوامل موثر بر مشارکت زنان در فعالیتهای داوطلبانه خیرخواهانه، ، فصلنامه پژوهش ها‌های اجتماعی اسلامی، ، دوره 24، ، شماره117.
– غیور باغبانی، ، مرتضی ، ، بهبودی، ، امید، ، مرکزی امیدوار، ، احسان، ، ( (1394)، ، بررسی عوامل موثر بر تمایل رفتاری مردم مشهد نسبت به سنت وقف ( (مطالعه موردی: منطقه ثامن مشهد)، ، سال ششم، ، شماره ۱۹.
– غیورباغبانی، ، مرتضی، ، رجوعی، ، مرتضی، ، پورنگ، ، علی، ، مرادی، ، محسن، ، نصرابادی، ، هادی، ، ( (1398)، ، شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه فرهنگ وقف با رویکرد تحلیل مضمون در آستان قدس رضوی، ، مدیریت اسلامی، ، سال 27 ، ، شماره 2. غیور باغبانی، مرتضی، بهبودی، امید، مرکزی امیدوار، احسان، (1394)، بررسی عوامل مؤثر بر تمایل رفتاری مردم مشهد نسبت به سنت وقف (مطالعه موردی: منطقه ثامن مشهد)، خراسان بزرگ، سال ششم، شماره 19.
– گنجیي، ، محمد, نيازي، ، محسن, احساني راد، ، فاطمه، ، ( (1394)، ، مشارکت در امور خيريه و وقف، ، پيش درآمدي بر توسعه پايدار، ، مطالعات توسعه اجتماعي – فرهنگي، ، دوره 3 , شماره 4، ، 45-25 .
–
– قربانی، ، رعنا، ، ( (1389)، ، بررسي نيازها و عوامل انگيزشي دروني و بيروني: (مطالعه¬ موردی كاركنان دانشگاه آزاد اسلامي واحد ابهر(، ، فصلنامه علوم رفتاري، ، شماره 4 ‏، ، 116- 89.
– متین، نعمت الله، (1390)، راههای گسترش مشارکت مردم در آموزش و پرورش از دیدگاه خیرین مدرسه‌ساز، وزارت علوم، شماره 107، 159- 141.
– مصدق ‌راد، ، علی‌ محمد، ، احتشامی، ، فاطمه، ، ( (1398)، ، تبیین و پیش ‌بینی رفتار مشارکت خیرین در نظام سلامت ایران، ، مجله تحقیقات نظام سلامت حکیم، ، دوره بیست ودوم، ، شماره چهارم، ، پیاپی 8.
– منصوری، علی، سلیمیان ریزی، ملیحه، (1398)، بررسی عوامل مؤثر بر جذب و توسعه مشارکتهای خیرین کتابخانه-ساز، مطالعات کتابداری و علم اطلاعات. سال یازدهم، شماره 2.
– متین، نعمت الله، (1390)، راههای گسترش مشارکت مردم در آموزش و پرورش از دیدگاه خیرین مدرسه ساز، وزارت علوم، شماره 107، 159- 141.
– نصراللهی، خدیجه، عبدلی سبحانی، منصور، (1393)، عوامل مؤثر بر جلب مشارکت شهروندان در تامین مالی خدمات شهری از طریق بخش سوم، وقف (مطالعه موردی شهر اصفهان)، مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای، سال ششم، شماره 23
– منصوری، ، علی، ، سلیمیان ریزی، ، ملیحه، ، ( (1398)، ، بررسی عوامل موثر بر جذب و توسعه مشارکت‌های خیرین کتابخانه‌ساز، ، مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، ، شماره 28، ، 32-21.
– نصراللهی، ، خدیجه، ، عبدلی سبحانی، ، منصور، ، ( (1393)، ، عوامل مؤثر بر جلب مشارکت شهروندان در تامین مالی خدمات شهری از طریق بخش سوم، ، وقف ( (مطالعه موردی شهر اصفهان)، ، مطالعات و پژوهش ها‌های شهری منطقه ایه‌ای، ، سال ششم، ، شماره 23.
– هادوی¬نیا، ، علی¬اصغر، ، ( (1398) الگوی انسان اقتصادی از دیدگاه اسلام، ، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، ، سال نوزدهم، ، شماره 74.
– یارمحمدیان، ، محمدحسین، ، ( (1391)، ، رابطه بين اعتماد و همانندسازي با اهداف بيمارستان با تلاش براي بهبود مداوم در گروه پرستاري بيمارستانهاي خصوصي شهر شيراز ، ، مجله دانشكده پيراپزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران، ، ( (پياورد سلامت) دوره6، ، شماره 6 ، ، 457-445.

– Ariely, D., Bracha, A., and Meier, S.,( (2009), Doing Good or Doing Well?Image Motivation and Monetary Incentives in Behaving Prosocially, American Economic Review 99: 544–55
– Bruni,L., Pelligra, V., Reggiani, T., & Rizzolli, M.,( (2019), The Pied Piper: Prizes, Incentives, and Motivation Crowding-in, Journal of Business Ethics, volume 166, p643–658.
– English, J. F. ,(2005), The Economy of Prestige: Prizes, Awards, and the Circulation of Cultural Value. Cambridge, MA: Harvard University Press.
– Frey,B. & Gallus, J.( (2016), Awards as non-monetary incentives, Evidence-based HRM, Vol. 4, No. 1, pp. 81-91, DOI 10.1108/EBHRM-05-2015-0016.
– Frey, B.,S., & Jegen, R.,( (2001),Motivation Crowding Theory:A Survey of Empirical Evidence ,Journal of Economic Surveys, vol. 15 ( (5), 589-6.
– Frey, B. S., & Goette, L., ( (1999), Does Pay Motivate Volunteers? Zurich:Institute for Empirical Research in Economics, University of Zurich.
– Gallus, J. & Frey,B.,( (2017), Honours versus Money: The Economics of Awards, Oxford University Press.
– Gallus, J.( (2015) , Fostering Voluntary Contributions to a Public Good A Large-Scale Natural Field Experiment at Wikipedia, CREMA Working Paper Series , Center for Research in Economics, Management and the Arts ( (CREMA).
.
– Mellström, C., and M. Johannesson, 2008, “Crowding Out in Blood Donation: Was Titmuss Right?:, Journal of the European Economic Association ,Vol.6, 845–63.
– Ryan, R.M., & Deci,E.L.,( (2000), Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and New Directions. Contemporary Educational Psychology 25, 54–67, doi:10.1006/ceps.1999.1020.
– Restivo, M., &van de Rijt, A.,( (2012), Experimental Study of Informal Rewards in Peer Production, PLoS ONE 7: e34358.
– Restivo, M., & van de Rijt, A.,( (2014), No Praise without Effort: Experimental Evidence on How Rewards Affect Wikipedia’s Contributor Communit, Information, Communication & Society 17: 451–62.
– Singh,R., ( (2016), The Impact of Intrinsic and Extrinsic Motivators
on Employee Engagement in Information
Organizations. Education for Library and Information Science, Vol. 57, No. 2, doi:10.12783/issn.2328-2967/57/2/11.
– The New Palgrave Dictionary of Economic, ( (2018), London:Macmillan, DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-349-95189-5.
– Tracy,H., ( (2018),Crowding Out and Competition in Charitable Giving: The Impact of Thank-You Gift Incentives, Submitted to the faculty of Cognitive Science in partial fulfillment of the requirements for the degree of Bachelor of Science.
– Niza,C.,Tung,B.,& Marteau,TH.M.,( (2013),Incentivizing Blood Donation: Systematic Review and Meta-Analysis to Test Titmuss’ Hypotheses ,Health Psychology, Vol. 32, No. 9, 941-949.
– Weidmann,Ch., Schneider,S., Weck, E., Menzel,D., Klüter,H.,& Müller-Steinhardt, M.,( (2014), Monetary Compensation and Blood Donor Return: Results of a Donor Survey in Southwest Germany, Transfus Med Hemother, Vol41( (4), PP257–262, doi: 10.1159/000365525.